بررسی جامعه شناختی اعتماد عمومی به علم و فناوری: مورد مطالعه شهروندان تهران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اهداف: وجود رابطیه مبتنی بر اعتماد بین عموم مردم و علم، مهم ترین رکن توسعیه علم و فناوری است. با همیه اهمیت علم و موفقیت های آن، پیامدهای ناشی از رشد روزافزون آن، نگرانی ها و تردیدهایی را برای جوامع به ارمغان آورده و سبب شده مردم در اعتماد خود به علم، تجدید نظر کنند. برای همین هدف این مقاله این است که چه عواملی بر اعتماد عمومی مردم به علم و فناوری تأثیرگذار است؟ روش مطالعه: روش تحقیق این مطالعه پیمایشی بوده و داده ها با ابزار پرسش نامه با حجم نمونه 410 نفر در بین شهروندان مناطق 22 گانیه شهر تهران با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری شده است. اعتبار صوری پرسش نامه با استفاده از رأی داوران و اساتید و اعتبار سازه ای با تکنیک تحلیل عاملی سنجیده شد. سنجش پایایی مقیاس ها با محاسبیه انسجام درونی و مقدار آلفای کرونباخ انجام شد و نشان داد که سنجه ها از ضریب پایایی قابل قبول (بیش از ۷/۰) برخوردار بودند. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که متغیر"شهروندی علمی" با ضریب تأثیر 55/0، متغیر"میزان استفاده از رسانه برای کسب اطلاعات علمی" با ضریب تأثیر 50/0 و متغیر"درک عمومی از علم و فناوری" با ضریب تأثیر 48/0 به ترتیب تأثیر معنی داری بر اعتماد عمومی به علم و فناوری داشته است. نتیجه گیری: در قالب شهروندی علمی، ارتباط وثیقی بین درک عمومی از علم و مشارکت در علم و فناوری وجود دارد، بنابراین عنصر آگاهی که نقش مهم و اساسی در تحقق شهروندی علمی ایفا می نماید در شکل گیری اعتماد عمومی به علم و فناوری تأثیر بسزایی دارد. این نوع اعتماد مبتنی بر آگاهی از ماهیت مخاطره آمیز بودن علم و توام با تفکر انتقادی بوده و شهروند علمی را از این منظر از شهروند عادی متمایز می سازد. در نتیجه، اگر شهروندی علمی بر اساس دو مؤلفیه «عضویت» و «مشارکت» در فعالیت ها، مراکز و انجمن های علمی تحقق یابد در اعتماد شهروندان به علم و فناوری تأثیر مثبت و افزایشی خواهد داشت. در این میان، رسانه ها می توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی طرفانه اطلاعات و رویدادهای علمی از یک سو، و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزیه علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند. هرچه درک مردم از حوزیه علم و فناوری بیشتر بوده و تلقی آن ها از علم و فناوری و تأثیر آن بر کیفیت زندگی روزمره مثبت باشد، اعتمادشان نیز بیشتر خواهد بود. رسانه ها می توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی طرفانیه اطلاعات و رویدادهای علمی از یک سو و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزیه علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند.A Sociological Study of Public Trust in Science and Technology: A Case Study of Tehran
Objectives: The existence of a relationship based on trust between the public and science is the most important pillar of the development of science and technology. Despite the importance of science and its successes, the consequences of its ever-increasing growth have brought about concerns and doubts in societies and caused people to reconsider their trust in science. Therefore, this study aims to determine the factors that affect public trust in science and technology. Method: This research was based on a survey, and data was collected through a questionnaire. A total of 410 people were selected from the 22 districts of Tehran using multi-stage cluster sampling. The face validity of the questionnaire was established by experts’ inspection, and construct validity was established through Factor Analysis. The reliability of the questionnaire was determined by examining the internal consistency of the items. Cronbach Alpha showed an acceptable reliability index of over 0.70 percent. Findings: The study’s findings showed that the variable "scientific citizenship", with an impact factor of 0.55, the variable "general understanding of science and technology", with an impact factor of 0.48, and the variable "media", as a mediating variable with an impact factor of 0.50, affected public trust in science and technology from most to least, respectively. Conclusion: Within the framework of scientific citizenship, there is a close connection between the public’s understanding of science and their participation in science and technology. Therefore, the element of awareness, which plays a crucial and foundational role in achieving scientific citizenship, significantly affects the formation of public trust in science and technology. This type of trust is based on an awareness of the potentially risky nature of science, combined with critical thinking, which distinguishes a scientific citizen from an ordinary citizen. Consequently, if scientific citizenship is realized through the two components of "membership" and "participation" in scientific activities, centers, and associations, it will have a positive and increasing effect on citizens' trust in science and technology. In this context, the media can play an important role in strengthening trust in science and technology by responsibly and impartially presenting and disseminating information and scientific events, as well as maintaining effective and continuous communication with key stakeholders in the field. Also, the more people understand science and technology and have a positive perception of their impact on daily life, the greater their trust will be.
تبلیغات
