شناسایی ظرفیت ها و کارکردهای مساجد در حوزه فرهنگی و اجتماعی با استفاده از روش تحلیل مضمون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: هدف اصلی این پژوهش، شناسایی ظرفیتها و کارکردهای مساجد در زمینه های فرهنگی و اجتماعی و ارائه راهکارهایی برای استفاده بهینه از این ظرفیتها بود. روش: در این مطالعه از روش تحلیل مضمون به عنوان رویکردی کیفی استفاده شده است تا با بررسی منابع دینی، دیدگاههای صاحب نظران و مطالعات پیشین، کارکردهای فرهنگی و اجتماعی مساجد تحلیل شود. یافته ها: در فرایند کدگذاری و پس از بازنگری مضامین، ۷۱ مضمون پایه شناسایی شد که پس از ترکیب و ادغام آنها، به هفت مضمون سازمان دهنده دست یافتیم. این مضامین در دو دسته فراگیر «فرهنگی» و «اجتماعی» طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: در بخش فرهنگی، مضامین سازمان دهنده شامل سنگر مبارزه جنگ نرم، کانون جذب نوجوانان و جوانان و مرکز فرهنگ سازی و بیانگر نقش مساجد در ترویج ارزشهای فرهنگی و تقویت هویت دینی و اجتماعی نسل جوان است. در بُعد اجتماعی، مساجد بستری برای تعاملات اجتماعی، افزایش نشاط اجتماعی، انجام مسئولیت اجتماعی و تقویت انسجام اجتماعی شناخته شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مساجد می توانند به عنوان نهادهایی مؤثر در توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه ایفای نقش کنند و با برنامه ریزی صحیح، به ارتقای سلامت اجتماعی و فرهنگی کمک شایانی کنند.Identifying the Capacities and Functions of Mosques in the Cultural and Social Field Using Thematic Analysis Method
This research aims to identify mosques' cultural and social capacities and functions and provide strategies for optimal utilization of these capacities. In this study, thematic analysis, a qualitative approach, was used to explore mosques' cultural and social functions by reviewing religious sources, expert opinions, and previous studies. Through coding and refining themes, 71 initial themes were identified, which were then combined and organized into 7 central themes. These themes were categorized into two main areas: "Cultural" and "Social." In the cultural category, the organizing themes included a stronghold for soft power resistance, a hub for youth engagement, and a center for cultural promotion, reflecting the role of mosques in fostering cultural values and strengthening the religious and social identity of young generations. In the social domain, mosques were identified as platforms for social interaction, promoting social vitality, facilitating social responsibility, and fostering social cohesion. The findings of this study indicate that mosques can serve as effective institutions for cultural and social development within communities, and with proper planning; they can significantly contribute to the enhancement of social and cultural well-being.
تبلیغات
