آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۲

چکیده

متن

در این گفت‏وگو بحث در مورد آزادى و حقوق بشر است که به پاره‏اى از مهم‏ترین نکات ایشان اشاره‏اى مى‏شود.
در مورد پیشینه بحث آزادى و حقوق بشر توضیحاتى را ارائه فرمائید؟
درباره پیشینه تاریخى و مطرح شدن حقوق بشر، از جمله آزادى میان دانشمندان جهان اختلاف نظر است. گروهى معتقدند، این موضوع در حدود سه قرن پیش مطرح شد و در این‏باره به گفته‏هاى فیلسوفان آن دوران استناد مى‏کنند و همچنین در دینى بودن و نبودنش اختلاف نظر دارند. در مبانى اسلام، از انسان‏هاى آزاداندیش بسیار تجلیل شده است: «لیس للاحرار جزاءً الا الاکرام» براى آزادگان پاداشى نیست جز اکرام و احترام. «الحر حروان مسه الضر: انسان آزاد، آزاده است اگر چه گرفتار سختى و بدى حال شود».
درباره مسأله آزادى و حقوق بشر با رویکردى اجتماعى چه توضیحى مى‏توان داد؟
عنوان و گفتار آزادى، بدون هیچ گونه تبعیضى از مسائل بنیادین حقوق بشر است. انسان‏ها در هر کجاى دنیا که زندگى کنند و داراى هر دین و مذهب و قوم و نژاد و ملتى که باشند باید مطابق موازین از حقوق انسانى و همه مزایاى جهان هستى برخوردار باشند. چون خداى واحد و رحیم تنها آفریننده بشر و کرامت دهنده انسان‏ها است رعایت کامل آن‏را براى همگان حفظ مى‏شود و عقل آدمى هم به همین گرایش حکم کرده است.
در ادیان الاهى تا چه حد به مسأله حقوق بشر و آزادى اشاره شده است. نگاه آنها به حقوق بشر چیست؟
در ادیان این مسأله از اهداف اصلى به شمار مى‏آید. چرا که انسان‏گرایى، آزادى و برابرى که از مسائل بنیادین حقوق بشر است، به وفور در جوهره همه ادیان الاهى و ماهیت همه تمدن‏هاى کهن و عظیم وجود دارد. در این زمینه فرمان حضرت على علیه‏السلام به مالک اشتر یک منشور اساسى براى حقوق انسان‏ها در دین است.
به‏طور کلى حقوق بشر و مسائل بنیادى آن از هر نوع و قسمى که باشد از جمله اهداف ادیان است که پیروانش را، از تجاوز به حقوق یکدیگر، سخت و با عبارات گوناگون بر حذر داشته‏اند و پیامدهاى خطرناک و مفاسد اجتماعى نقض حقوق بشر را کامل توضیح داده‏اند.
رویکرد پیامبر اسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم در زمینه حفظ آزادى‏ها و حقوق اولیه انسان چه بوده است؟
در امتداد تلاش انبیاى عظام، پیامبر اسلام برنامه کامل‏ترى در این زمینه براى رهایى انسان ارائه داد و با تأکید بر کرامت همه انسان‏ها صرف نظر از جهت، جنس، رنگ، نژاد و... راه رشد و تکامل را براى افراد جامعه مشخص کرد. قرآن یکى از فلسفه‏هاى بعثت پیامبران را آزادى انسان‏ها و رهایى آنان از قید اسارت‏ها مى‏داند. «و یصنع عنهم اصرهم والاغلال التى کانت علیهم». امامان نیز همواره بر جایگاه و ارزش آزادى در زندگى فردى و اجتماعى بشر تأکید کرده‏اند.
آیا تلاش عالمان دینى در این رابطه تأثیرى داشته؟
عالمان و اندیشمندان دینى در راه تحقق بخشیدن و رعایت حقوق بشر در تمام ابعاد زندگى تلاش زیادى کرده‏اند، در این قرن پس از آن همه تلاش مصلحان و راهنمایان در طول تاریخ براى تحقق و نهادینه کردن حقوق بشر در بین جوامع بشرى، متأسفانه بدبینى‏ها، دشمنى‏ها، تهمت‏ها و... در دامنه وسیع‏تر و گسترده‏تر وجود دارد. به خاطر همین باید قرن حاضر را قرن جاهلیت جدید و قرن گمنامى واژه‏هایى چون حقوق، یکرنگى، همدلى، صداقت، عفو و... نامید.
شما اعلامیه حقوق بشر را چگونه ارزیابى مى‏کنید؟
غربى‏ها در اعلامیه حقوق بشر مدعى این بوده و هستند که، سیاست‏ها باید بر اساس مصالح واقعى انسان‏ها در جامعه باشد، ولى در مقام عمل مى‏بینیم که سیاست آنها شالوده‏اش بر مصالح شخصى خود و بالا بردن قدرت سیاسى، نظامى و اقتصادى خویش است به هر قیمتى که بدون توجهى به مصالح جوامع دیگر و سطح زندگى آنها تمام شود.
در اعلامیه مدعى این هستند که، هر کس بدون هیچ گونه تمایزى از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان از تمام حقوق و آزادى‏هایى که در اعلامیه ذکر شده است مى‏تواند بهره‏مند گردد، حال آنکه مى‏بینیم که سرخپوستان و سیاهپوستان را از بیشتر مزایاى اجتماعى محروم کرده و مى‏کنند و بلکه سرخپوستان را به عنوان یک ملت از میان مى‏برند.

تبلیغات