سیمای امام‌زاده ابراهیم (شفت)

                       
پس از ادای فریضه نماز صبح روز چهارشنبه 9 مردادماه 1387 مطابق با 27 رجب، سالروز بعثت حضرت پیامبر اعظم…، به اتفاق پدر گرامی‌ام و برادر ارجمندم و خانواده‌هایمان، راهی منطقه‌ شفت برای زیارت بارگاه امام‌زاده‌ابراهیم (ع) شدیم.
اگر چه از خردسالی تاکنون به دفعات توفیق یافته بودم تا این امام‌زاده عظیم‌الشأن را زیارت کنم، لیکن این بار در نظر داشتم تا ضمن زیارت امام‌زاده و سیاحت در مناظر اطراف آن، نگاهی پژوهشی به این مکان داشته باشم. آنچه در پی‌ می‌آید، رهاورد این سفر است.
شفت در یک نگاه
شهرستان شَفت از شهر‌های استان گیلان است که در فاصله 22 کیلومتری جنوب غربی رشت قرار دارد. در غرب شفت، فومن و ماسوله، در شمال و شرق آن، شهر رشت و در جنوب آن رودبار و استان زنجان واقع شده‌اند. شهرستان شفت دارای سه اقلیم کوهستانی، جنگلی و منطقه‌ی خشک ییلاقی می‌باشد. مهم‌ترین ارتفاعات کوهستانی شفت منطقه‌ امام‌زاده ابراهیم(ع) است که در ارتفاع 1840 متری از سطح دریا قرار دارد. بر اساس اطلاعات ثبت شده، درجه حرارت شفت در گرم‌ترین ایام حداکثر 8/29 و حداقل 2/3 درجه است. این شهرستان را دو بخش و چهار دهستان و 98 روستا تشکیل داده‌ که در سال 1383 بیش از 70292 نفر جمعیت را در خود جای داده بود. بخش‌های شفت عبارت‌اند از: بخش مرکزی و احمدگوراب. دهستان‌های شفت عبارت‌اند از: چوبَر، جیردِه، مُلاسرا و نصیرمحله‌.
همانند دیگر شهرهای استان گیلان در این شهر نیز بازار هفتگی برپاست که روزهای دوشنبه (دوشنبه بازار) در شفت و روزهای چهارشنبه در نصیرمحله (چهارشنبه بازار) دایر می‌شود. وابستگی اقتصادی این شهر در درجه اول به کشاورزی و سپس دامپروری و فراورده‌های این دو می‌باشد. برنج از جمله محصولات کشاورزی این منطقه و باغ‌داری، پرورش دام و طیور و زنبور عسل، شیلات و پرورش آبزیان و کرم ابریشم از دیگر فعالیت‌های جاری در شهرستان شفت است. علاوه بر منابع درآمدی یاد شده، می‌توان تولید خشکبار از جمله شاه‌ْبلوط و صیفی‌جات و گل و گیاه زینتی را نیز از منابع درآمدی مردم منطقه محسوب کرد. از صنایع دستی شفت بایستی به بافت شال و جوراب که به عنوان صنایع کارگاهی معروف بوده و مهم‌ترین صنایع خانگی نیز بافت حصیر، زیلو و سبد، اشاره کنیم.
مردم شفت به دو زبان تالشی و گیلکی تکلم می‌کنند. همه کوهستان‌نشینان و بخش‌هایی از جلگه‌نشینان، تالش و مابقی گیلک‌اند. این مردم تماماً شیعه دوازده‌امامی‌اند و طبق آن فرایض مذهبی و دینی خویش را انجام می‌دهند.
بنا به منابع تاریخی، شیخ‌عبدالقادر گیلانی از اهالی شفت بوده است. نیز این منطقه زادگاه بزرگانی چون: فقیه و مرجع تقلید بزرگ، میرزا ابوالقاسم بن محمد بن نظرعلی شفتی(1152 ـ 1233ق.) مدفون در قم، مشهور به میرزای قمی، از بزرگ‌ترین علمای عصر فتحعلی‌شاه قاجار است که در علوم فقه، اصول، حدیث، رجال، تاریخ، حکمت و کلام تبحر داشت. همچنین سیدمحمدباقر بن محمدتقی بن محمد زکی موسوی گیلانی شفتی (1175 ـ1260ق)، مدفون در اصفهان، مشهور به حجت الاسلام شفتی، از فقهای بزرگ دوره‌ قاجاریه که در علوم فقه، رجال، اصول، ریاضی و ادبیات تخصص داشت، از اهالی این دیار است. از دیگر مشاهیر و بزرگان شفت باید سید اسدالله شفتی (فرزند حجةالاسلام شفتی)، شیخ ابوطالب شفتی ، ملاحسن شفتی و ... را نام ببریم.
رهاورد
هنگامی که از شفت به سمت جنوب غرب 34 کیلومتر پیموده شود، در دل کوهستان‌های جنگلی پوشیده از راشستان‌های تنومند و در درّه‌ای تنگ و بن‌بست، بقعه‌ای قرار دارد که قرن‌هاست مأمن و پناهگاه دردمندان و حاجتمندان اهالی و دیگر زوّاری است که از سرتاسر گیلان و ایران بدانجای می‌آیند تا روز یا روزهایی را در کنار ضریح مطهر امام‌زاده با خدای خویش نجوایی دردمندانه کنند. برای رسیدن به این بقعه پس از «شفت» بایستی از «چوبَر»، «مبارک‌آباد»، «لاسَک»، «کِلوان»، «دورودخان»، «بابارِکاب» و در نهایت «روستای طالقان» گذشت و آن گاه در آغوش طبیعت به زیارت بارگاه مطهر امام‌زاده خفته در آن بقعه شریف، شرف حضور یافت. بنا به روایات سینه‌به‌سینه و بعضاً مکتوب تاریخی، در این بقعه بزرگی آرمیده است که نامش ابراهیم بن موسی‌الکاظم (ع) می‌باشد. نگارنده این سطور سعی وافر کرد تا زوایای پنهان زندگانی آن امام‌زاده را هویدا نماید، ولیکن در صفحات کهنه‌کتاب تاریخ موفق نشد به سند مهم و درخور توجهی دست یابد، اما آنچه را که یافته است، با تحقیقات میدانی‌اش، ممزوج کرد و در نهایت این مقاله پدید آمد.
در لابه‌لای متون تاریخی
قدیم‌ترین اثری که نگارنده، نامی از امام‌زاده ابراهیم(ع) را در آن مشاهده کرد، کتاب «ولایات دارالمرز ایران ـ گیلان»، نوشته‌ هـ .ل. رابینو، کنسولیار انگلستان در رشت از سال 1906 ـ 1912م. است.
هنگامی که رابینو از رودهای شفت سخن می‌راند، اشاره‌ای به یکی از رودها می‌نماید که از «امام‌زاده ابراهیم(ع)» واقع در بالای طالقان سرچشمه می‌گیرد. (ص 235)
بعدها دکتر منوچهر ستوده که در سال‌های میانی دهه 1340 ش. به این منطقه سفر کرد، در کتاب ارزشمند «از آستارا تا استاراباد» در خصوص این بقعه و امام‌زاده نگاشت که: مردم آن سامان برای امام‌زاده ابراهیم(ع) احترامی فوق‌العاده قائل‌اند تا جایی که احدی جرئت سرقت و دزدی در آن دهکده را ندارد. شاید این باور مردم، امام‌زاده ابراهیم(ع) را به «ابوالفضل گیلان» مشهور کرده است. آقای دکتر ستوده در ادامه به نقل از کتب تاریخی متقدم می‌نویسد که شرح حالی از امام‌زاده در دست نیست، ولیکن آنچه به صورت سینه‌به‌سینه در بین گیلانیان مشهور و مقبول است، این است که آن بزرگوار از فرزندان حضرت امام‌موسی کاظم‌(ع) می‌باشد که در این منطقه مدفون است و ملجأ و پناهگاه دردمندان و زوار خویش است.[1]
در ابتدای دهه 1350 ش. دو محقق فرانسوی به نام‌های «مارسل بازن» و «کریستیان برمبرژه» نیز که برای مطالعات و تحقیقات مردم‌شناسی به گیلان و تالش سفر کرده‌ بودند، هر کدام در کتب خویش به فراخور از امام‌زاده ابراهیم(ع) شفت نکاتی را یادداشت کرده‌‌اند.
قدیم‌ترین عکس از امام‌زاده ابراهیم(ع) که تاکنون به رؤیت نگارنده رسیده است، عکسی از بقعه و منازل (مسافرخانه‌) طبقاتی اطراف آن است که مارسل بازن در سال 1352ش. از بقعه برداشته و درکتاب خویش با عنوان «تالش منطقه‌ قومی در شمال ایران» منعکس ساخته است.[2]
کریستیان برمبرژه، گیلان‌پژوه و مردم‌شناس مشهور، در کتاب «گیلان و آذربایجان شرقی» در مورد امام‌زاده ابراهیم(ع) آورده است که واقع شدن این امام‌زاده در منطقه ییلاقی و درخت‌زار کوهستانی که امکان گردشگری و سیاحت را هم‌زمان با زیارت به وجود آورده، سبب شده که تابستان‌ها ده‌ها هزار زائر به زیارت امام‌زاده ابراهیم(ع) نایل شوند. همچنین این کتاب گزارش می‌دهد که در آن زمان در دهکده امام‌زاده ابراهیم(ع) یکصد دهنه دکان برای پذیرایی از زوّار دایر بوده است.[3]
در «کتاب گیلان» درباره امام‌زاده ابراهیم(ع) آمده است که بر اساس شجره‌نامه موجود، این امام‌زاده از فرزندان امام‌موسی کاظم(ع) می‌باشد. این منبع افزوده است: در سال 1320 ش. در ساختمان بقعه تغییرات اساسی داده شد و نظر به مداخل زیاد امام‌زاده، راه مالرو و جنگلی آن تعریض و به جاده ماشین‌رو تبدیل گردید. این کتاب نیز از احترام بسیار زیاد بقعه در نزد اهالی گزارش می‌دهد.[4]
«دائرة‌المعارف تشیع» ابتدا به شرح معماری ساختمان بقعه به نقل از کتاب «از آستارا تا استاراباد» دکتر ستوده می‌پردازد، سپس ادامه می‌دهد که امام‌زاده ابراهیم(ع) در یکی از مناطق سرسبز جنگلی و کوهستانی قرار دارد که تابستان‌ها گروه فراوانی برای زیارت بدانجا سرازیر می‌شوند. آن گاه ادامه می‌دهد که به این امام‌زاده کرامات زیادی نسبت داده می‌شود.[5]
نویسنده‌ کتاب «تعزیه امام‌زاده ابراهیم(ع)، حماسه‌ای دینی» هم مختصری از تاریخچه امام‌زاده ابراهیم(ع) را با توجه به آثار متقدم یاد‌آور شده است؛ از جمله از قول جهانگیر سرتیپ‌پور ‌می‌نویسد که: معروف است امام‌زاده ابراهیم(ع) برادر امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) می‌باشد. همچنین در ادامه از قول محققان دیگری ذکر کرده است که بقعه و مزار این امام‌زاده در هفت تا هشت فرسخی رشت واقع شده است.[6]
نشریه «فرهنگ کوثر» پس از معرفی اجمالی امام‌زاده ابراهیم(ع) آورده است که این امام‌زاده مهم‌ترین امام‌زاده پس از آقاسیدجلال‌الدین اشرف و امام‌زاده‌هاشم در استان گیلان است. همچنین در ادامه ذکر می‌کند که بسیاری از مردم گیلان عقیده دارند وی فرزند بلافصل حضرت امام موسی کاظم(ع) بوده که شماری از علما و مجتهدان گیلانی مقید بودند هرساله چند نوبت به زیارت آن حضرت روند و شبی را در حرمش بیتوته کنند.[7]
در بروشور منتشره از سوی هیئت امنای بقعه امام‌زاده ابراهیم(ع) هم ضمن معرفی تاریخچه امام‌زاده، از سیمای گردشگری و معماری سنتی و چوبی منحصر به فرد شهرک، مطالبی ذکر شده است.
علت مهاجرت امام‌زادگان به ایران
در جمع‌بندی تحقیقات به این نتیجه می‌رسیم که پس از ورود حضرت امام رضا(ع) عده‌ بی‌شماری از سادات و فرزندان و احفاد حضرت علی‌(ع)، اعم از سادات موسوی، علوی، حسنی، حسینی، و ...، همراه امام هشتم(ع) و حتی بعد از شهادت ایشان با نیات مختلف، از جمله: خون‌خواهی آن حضرت، در امان‌ماندن از جور جائران عباسی و دلایل مختلف دیگر، راهی ایران شدند. اما شرایط خفقان و بسیار سخت حاکم بر جامعه‌ آن‌روز ایران، سبب پراکندگی اجباری سادات معظّم در سراسر ایران گردید.
مناطق شمالی ایرانِ آن روز که دیلمستان و طبرستان نامیده می‌شد، از چند جهت حائز اهمیت بود که در این میان دو علت، برجستگی ویژه‌ای داشت: اوّل، خصوصیت جنگلی و کوهستانی بودن منطقه که علاوه بر اختفا، دسترسی دشمن به امام‌زادگان را با دشواری مواجه می‌ساخت؛ دوّم، انعطاف مردم این سامان در مقابل دین حقّ و عدم ستم‌پذیری و زیر سلطه‌ قرارگرفتن آنان.
با توجه به این ویژگی‌‌های بسیار مهم، تعداد بی‌شماری از سادات به نقاط مختلف گیلان و تالش هجرت کردند. البته برخی از آنان در تعقیب دشمنان به وسیله عوامل داخلی به شهادت رسیدند و برخی دیگر نیز به دور از چشم عباسیان تا پایان عمر خویش به تبلیغ دین حنیف اسلام و ترویج مکتب حقه اهل‌بیت: مبادرت ورزیدند و مردم را به این آیین پاک دعوت کردند و پس از رحلت آنان، مقابرشان ملجأ و مأمنی برای حاجتمندان گردید که امروزه بقاع متبرک آنان در سرتاسر این دیار پراکنده است.
امام‌زاده ابراهیم(ع) کیست؟
با این توضیح و بنا به روایات تاریخی که مردم این سامان از نسلی به نسلی دیگر منتقل ساخته‌اند، چنین به نظر می‌رسد حضرت امام‌زاده ابراهیم(ع) یا شاه‌زاده‌ ابراهیم(ع) از سادات موسوی بوده و به نوادگان و فرزندان امام‌موسی کاظم(ع) منسوب است. نقل شده که جناب ایشان، همراه آقاسیدجلال‌الدین اشرف (مدفون در شهرستان آستانه اشرفیه) و آقا سیدهاشم (مدفون در شهرکی به نام امام‌زاده‌هاشم، واقع در کیلومتر 30 جاده‌ رشت به تهران) پس از شهادت امام‌رضا(ع) برای خون‌خواهی آن حضرت، از مدینه به ایران سفر کردند. آنان ابتدا به قم و از آنجا برای عزیمت به خراسان از بی‌راهه، راهی قزوین شدند تا از طریق گیلان و طبرستان به خراسان روند و انتقام خون آن امام همام را بگیرند، ولیکن این بزرگواران تحت تعقیب مزدوران «سرخاب» نامی که حاکم قزوین بود، قرار می‌گیرند و در ورودی استان گیلان ناچار از هم جدا و هر کدام به سویی روانه می‌شوند. در این میان، امام‌زاده ابراهیم(ع) همراه برادر و خواهرش به نام‌های امام‌زاده اسحاق و خیرالنساء،[8] به سمت فومنات در شفت رفته، و به مردم این سامان پناه می‌آورد. اما عوامل داخلی عباسیان ضمن جدایی بین آنان موجب شهادت هرکدام از این سه بزرگوار در نقطه‌ای از شفت می‌شوند.
منقول است امام‌زاده ابراهیم(ع) همراه پیرمردی که رکاب‌دار آن سید عظیم‌الشأن بود، به سمت روستای طالقان می‌رود اما پیرزنی از ایادی عباسیان به طمع جایزه، حضرت امام‌زاده ابراهیم(ع) و همراهش را مسموم می‌کند. به نظر می‌رسد خدمتکار امام‌زاده ابراهیم(ع) با توجه به کهولت سن، نتوانسته در برابر سمّ دوام بیاورد و پس از مسمومیت  به شهادت می‌رسد و در همان محل شهادت به خاک سپرده می‌شود که امروزه مقبره آن پیر رکاب‌دار با عنوان «بابارِکاب» محل رجوع ارباب حاجت می‌باشد. نیز قبر آن پیرزن ملعون، محل لعن و نفرین ابدی زوار امام‌زاده ابراهیم(ع) است. امّا امام‌زاده ابراهیم(ع) با توجه به قدرت بدنی زیادی که داشته، توانسته اندکی بیشتر حرکت کند و خویش را به دامنه کوه برساند و پس از شهادت با آب چشمه میدان دهکده، غسل و در محل فعلی تدفین می‌شود.
وضعیت کنونی بقعه
ساختمان امام‌زاده، بنایی است در پنج طبقه به سبک معماری اسلامی و بومی که تقریباً هر طبقه برای منظوری خاص احداث شده است. نظر به کوهستانی بودن منطقه، احداث ساختمان بقعه به شکلی است که ضلع شمالی طبقه پنجم آن با کف زمین که دیوار آفتاب‌گیر کوه[9] می‌باشد، تراز است. این در حالی است که هر پنج طبقه در ضلع جنوبی با ارتفاعی بلند قرار گرفته و برای تازه‌واردین به دهکده، از زیبایی ویژه‌ای برخوردار است.
آنچه در ادامه می‌آید، با استفاده از توضیحات ارزشمند آقای جانعلی زمانی، ریاست محترم هیئت امنای بقعه مبارک امام‌زاده ابراهیم(ع)، تنظیم یافته است.
نظر به فرسودگی ساختمان بقعه و پاسخ‌گویی روزآمد به زوّار، در سال 1362ش. مسئولین وقت بقعه تصمیم گرفتند ساختمان بقعه را ترمیم و بازسازی کنند، ولیکن عملیات با توجه به مشکلات متعدد به کُندی پیش می‌رفت، تا اینکه با ترمیم و تعریض و آسفالت‌ریزی جاده‌ مواصلاتی دهکده امام‌زاده ابراهیم(ع) به شفت، پیشرفت بسیار خوبی در بازسازی ساختمان بقعه حاصل شد. در فاصله سال‌های 1385 و 1386ش. عمده‌ کارهای مهمی که در جهت عمران و آبادی بقعه امام‌زاده ابراهیم(ع) صورت گرفت، به شرح ذیل است:
سفارش ساخت ضریح بقعه در اصفهان به استادکاری به نام آقای کاظمی و نصب آن در نیمه‌ شعبان‌المعظم 1428 (شهریورماه 1386). این ضریح به سبک ضریح مطهر امام‌رضا (ع) ساخته شد و ضریح قبلی امام‌زاده بر روی مقبره «بابارکاب» قرار گرفت.
آیینه‌کاری داخل گنبد و حرم، که همچنان ادامه دارد.
کاشی‌کاری نمای بیرونی حرم مطهر با آیه‌های قرآن کریم به وسیله استادکاران اصفهانی.
ساخت و تکمیل سوییت‌های اقامتی برای مهمانان و زوّار در طبقه سوم.
ساخت سرویس‌های بهداشتی در طبقه‌ چهارم. طبقه اول دارای سرویس‌های بهداشتی است، ولیکن برای سهولت زوار به ویژه‌ سالمندان، در طبقه‌ چهارم هم این سرویس‌ها دایر گردید.
مراسم و برنامه‌ها
1. تشکیل مجالس عزاداری و سخنرانی در مناسب‌های ویژه.
2. برگزاری دعای توسل و کمیل در ایام مربوط، به ویژه در تابستان‌ها در حرم مطهر امام‌زاده.
3. چاپ و تکثیر بروشور معرفی امام‌زاده در تیرماه 1387ش. به تعداد صدهزار نسخه و توزیع آن در بین مردم لوشان و قزوین. این کار همچنان برای شهرهای دیگر ادامه دارد.
نذورات
 این زیارتگاه از قدیم‌الایام تاکنون همواره مورد استقبال بسیار خوب مردم گیلان و حتی ایران قرار گرفته است و در ایام تابستان، به خصوص مردادماه، هر هفته تعداد زوّار آن به پنجاه تا شصت هزار نفر می‌رسد و در فصول دیگر، زوّار بیشتر در ایام تعطیل و روزهای پنج‌شنبه و جمعه به زیارت امام‌زاده ابراهیم(ع) مشرف می‌شوند. به همان نسبت درآمد بقعه نیز به طور متوسط سالانه به بیش از دو میلیارد ریال می‌رسد. به همین منظور در فصل تابستان با نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه هر ده روز یک بار، درب ضریح مطهر گشوده می‌شود تا وجوهات نذری موجود، همراه دیگر وجوهات جمع‌آوری و شمارش شود. اما در دیگر فصول هر سه‌ماه یک‌بار، این امر صورت می‌گیرد. وجود چک‌‌پول‌های 100 و 50هزارتومانی، همچنین تعداد طلاها و زیورآلاتی که در ضریح مطهر ریخته می‌شود، نشان از کرامات ویژه این امام‌زاده است که به زوار خویش روا می‌دارد.
نقاط زیارتی و سیاحتی دهکده
1. قتلگاه
این نقطه در فاصله 300 متری جنوب حرم مطهر قرار دارد. بنا به روایات سینه‌به‌سینه مردمی، حضرت امام‌زاده ابراهیم(ع) در این نقطه به شهادت رسیده است.
2. چِـل‌چشمه
در قسمت شرقی حرم، چند چشمه جوشان است که مردم منطقه معتقدند هنگامی که سم به بدن امام‌زاده ابراهیم(ع) اثر کرده بود، وی از این چشمه آب نوشیده است. امروزه به خاطر این باور، این چشمه نیز از قداستی خاص برخوردار است.
3. رودخانه امام‌زاده ابراهیم(ع)
این رودخانه زیبا و دائمی از کوهستان‌های اطراف دهکده سرچشمه می‌گیرد و به سوی دهکده سرازیر  می‌شود و از ضلع شرقی بقعه به سمت شمال در جریان است. بستر سنگلاخی آن جلوه ویژ‌ه‌ای به منظر دهکده داده است.
4. چشمه میدان
در مرکز دهکده، چشمه دیگری جاری است که طبق روایات مردمی پیکر مطهر امام‌زاده را با آب آن غسل داده‌اند.
5. مقبره بابا رکاب
محل دفن خدمتکار و پیر همراه امام‌زاده که در فاصله‌ پنج کیلومتری نرسیده به بقعه قرار گرفته است.
6. مقبره پیرزن ملعون
مقبره پیرزن قاتل، در فاصله 5/1 کیلومتری نرسیده به بقعه که محل لعن و نفرین زوار است.
دهکده‌ سیاحتی امام‌زاده ابراهیم(ع)
وجود آب‌وهوای بسیار مطبوع و مطلوب کوهستانی و نیمه‌ییلاقی، به دهکده طراوت و زیبایی خاصی بخشیده است؛ به طوری که اختلاف دمای این دهکده با شهر رشت بیش از بیست درجه است. در این منطقه بسیار زیبای طبیعی، تمام سازه‌ها چوبی است. مهمان‌سراها و منازل مردم در چهار و پنج، حتی گاهی‌ شش طبقه تماماً‌ از چوبِ درختان راش احداث گردیده و هر طبقه شامل چند اتاقک است که بدون دیوار، ولی با پرده از اتاق‌ مجاور مجزا می‌شود.
وجود معماری منحصر به فرد این دهکده سبب تمایز آن با سایر نقاط ایران شده، به طوری که آن‌را به یکی از روستاهای شگفت‌انگیز ایران تبدیل کرده است. همه زوّار و گردشگرانی که از نقاط مختلف ایران و حتی برخی از کشورهای دیگر، به ویژه همسایگان حوزه آسیای مرکزی و قفقاز، به این دهکده سفر می‌کنند، این منطقه و اقلیم آن را در نوع خود بی‌نظیر توصیف می‌کنند.
نظر به سردسیر بودن منطقه، در فصول سرد هشتاد خانوار در این دهکده سکونت ثابت و دائمی دارند، ولیکن در فصول گرم، به ویژه تابستان‌ها این عدد به پانصد خانوار می‌رسد. همه‌ اهالی به زبان تالشی تکلم می‌کنند و فقط در تابستان‌ها حدود پنج ‌درصد گیلک‌زبانان با اجاره مسافرخانه‌های این شهرک به کار توریست‌پذیری می‌پردازند.
از مهم‌ترین ییلاقات تالشان دهکده امام‌زاده ابراهیم(ع) می‌توان «وَنـی، طُلابْ‌بَـرَه، دیـیـر، گْرداب، اَروئَـه‌چالَـه، سوئَـه‌کوم، کِـلَـه‌چان» را نام برد.
عمده مشکلاتی که این دهکده با آن روبه‌روست، عبارت است از:
1. عدم امکان جاده‌کشی درون‌شهری دهکده، با توجه به کوهستانی بودن آن و معماری خاص دهکده؛
2. نداشتن و عدم امکان ایجاد پارکینگ درون‌شهری برای زوّار و گردشگران؛
3. نداشتن فاضلاب بهداشتی.
منابع و مأخذ:
در تألیف و تنظیم این مقاله، ضمن تحقیقات میدانی و استفاده از شبکه‌ جهانی اینترنت، از منابع ذیل نیز استفاده کرده‌ام:
1. از آستارا تا استراباد، آثار و بناهای تاریخی گیلان، بیه‌پس، دکتر منوچهر ستوده، چ2، 1374ش.
2. تالش منطقه قومی در شمال ایران، مارسل بازن، ترجمه مظفر امین فرشچیان، آستان قدس رضوی، مشهد، چ2، 1369ش.
3. تعزیه‌ امام‌زاده ابراهیم(ع)، حماسه‌ای دینی، قاسم غلامی کفترودی، انتشارات گیلان، چ1، 1383ش.
4. دائرة‌المعارف تشیع، ج2، زیر نظر احمد صدرحاج‌سیدجوادی و دیگران، نشر شهید سعید محبی، چ3، 1375ش.
5. سیمای زیارتی، سیاحتی شهرک امام‌زاده ابراهیم(ع)، (بروشور تبلیغاتی معرفی امام‌زاده ابراهیم شفت)، به همت آقای جانعلی زمانی، با همکاری دیگر اعضای محترم هیأت امنای آن بقعه‌ شریف، چاپ شده در تیرماه 1387ش.
6. فرهنگ کوثر، آستانه‌ مقدسه حضرت فاطمه‌ معصومه(سلام الله علیها)، سال دهم، ش 69، بهار 1386ش.
7. کتاب گیلان، ابراهیم اصلاح عربانی و دیگران، ج1، انتشارات گروه پژوهشگران ایران، 1374ش.
8. گیلان و آذربایجان شرقی، نقشه‌ها و اسناد مردم‌شناسی، مارسل بازن و کریستیان برمبرژه و دیگران، ترجمه مظفر امین فرشچیان، انتشارات توس، 1365ش.
9. مصاحبه و گفتگو با آقای جانعلی زمانی، ریاست محترم هیئت امنای بقعه امام‌زاده ابراهیم(ع) (9/5/1378).
10. ولایات دارالمرز ایران ـ گیلان، هـ .ل.رابینو، ترجمه جعفر خمامی‌زاده، انتشارات طاعتی، رشت، چ4، 1374ش.
پی‌نوشت‌ها
_______________________________________
[1] . آستارا تا استراباد ج1،ص217 و 218).
[2] . ج2،ص 680.
[3] . ص 173.
[4] . ج1، ص563.
[5] . ج2، ص404.
[6] . ص12.
[7] . فرهنگ کوثر، ش 69، ص153.
[8]. این بزرگواران نیز دارای بقعه و زیارتگاه‌اند که در منطقه سیاه‌کوه شفت واقع شده است.
[9]. در زبان تالشی به سمت آفتابگیر کوهستان، «اَرَیم» می‌گویند و سمت روبه‌رو که در سایه قرار دارد و نور آفتاب به آن نمی‌رسد و یا به سختی به آن می‌تابد، «نِسا» نام دارد. روزگار دیرین در تالش رسم بوده، که اموات را در «اریم» و در محلی که نور خورشید بدانجا می‌رسید، دفن کنند.