آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳

چکیده

متن

با این که آیات و کلمات سوره کوثر نسبت به سوره‌های دیگر کمتر است؛ لیکن در بردارنده اسرار و رموزی است که حتی بزرگان و مفاخرها اسلام نیز از دستیابی به ژرفنای آن عاجز مانده‌اند.
«کوثر»، بروزن «فَوْعَلْ»، وصفی اخذ شده از «کثرت» و به معنای «خیر کثیر و فراوان» می‌باشد.1 گستره معنایی این واژه چنان وسیع و جامع است که مصادیق بی‌شماری از جمله «خیر بی‌نهایت» را نیز شامل می‌شود. در تفاسیر شیعه و سنّی معانی بسیاری برای «کوثر» ذکر شده است که تمامی‌آنها از مصادیق همین «خیر کثیر» می‌باشند؛ مصادیقی چون:
1. حوض و نهری است در بهشت که تعلق به پیامبر دارد و مؤمنان به هنگام ورود، از آن سیراب می‌شوند،2
2. مقام شفاعت کُبری،
3. نبوت،
4. حکمت و علم به حقایق اشیا،
5. قرآن،
6. کثرت اصحاب و پیروان،
7. کثرت معجزات،
8. کثرت علم و عمل،
9. کثرت معرفت در توحید،
10. کثرت نعمت‌های دنیا و آخرت،
11. نسل کثیر و ذریه فراوان که درگذر زمان باقی مانند و شکی نیست که این فراوانی ذریه و باقی ماندن نسل از وجود حضرت فاطمه زهرا‌‌ نشأت گرفته است.3
آری؛ خداوند متعال به حبیب خویش «خیر کثیر» و «فضل عظیم» و فضایل بیرون از حد و حصر عطا فرموده است که مصادیق آن از حیطه شمار نیز خارج است:
کتاب فضل پیمبر تمام نتوان کــــرد اگـر دوات شود ابحـر و قلــم اشجــــار
کسی که دم زند از فضل بی‌نهایت او چو مرغکی است که از بحر، تر کند منقار
اما بنابر عقیده بسیاری از علمای شیعه و پاره‌ای از علمای اهل سنت، بارزترین مصداق «کوثر» وجود نازنین حضرت زهرا‌ می‌باشد.
برهان این حقیقت و شاهد این واقعیت، علاوه برروایات متعددی که از ائمه‌ وارد شده است، شأن نزول و سیاق آیات سوره کوثر می‌باشد؛ چرا که در شأن نزول سوره کوثر، اتفاق مفسّران براین است که:
آن هنگام که پسران پیامبر ـ قاسم و عبد‌اللّه‌ـ در فاصله زمانی اندکی از این دنیای فانی پرکشیدند و به سوی مُلک باقی شتافتند، دشمنان و مخالفان پیامبر به اظهار شادی و مسرّت پرداختند و دهان به شماتت، طعنه و زخم‌زبان نسبت به پیامبر گشودند؛ از جمله عاص بن وائل سهمی حضرت را ابتر: (بی‌دنباله، بی‌اثر، بی‌سرانجام و مقطوع النسل) خواند.
این شماتت‌ها قلب لطیف پیامبر را سخت آزرده می‌کرد؛ از این روی خداوند متعال برای دلجویی از حبیب خویش و پاسخ به طعنه‌های مشرکان، سه آیه نورانی سوره کوثر را فرو فرستاد:
«إنّا أعطَیناک الکَوْثَر؛ ما محققاً به تو خیر فراوان بخشیده‌ایم.
فَصَلِّ لرَبِّکَ وَانْحَرْ؛ پس به شکرانه‌اش نماز بخوان و قربانی کن.
إنَّ شانِئَکَ هُوَ الاَبْتَرُ؛ و بدان که دشمن شماتت‌گوی تو، خود بی سرانجام و بلا عقب است».
1. تفسیر مجمع البیان: ج5، ص548.
2. همان.
3. ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج 27، ص309.
کرانه
روش صحیح حفظ قرآن

تبلیغات