اقتصاد سایهای، بخش مهم و انکارناپذیر اقتصاد تمام کشورها بخصوص کشورهای در حال توسعه است. اکثر واحدهای فعال در این بخش از اقتصاد، دارای اثرات جانبی منفی زیستمحیطی می باشند. با توجه به طرح مباحث توسعه پایدار و فشارهای جهانی رو به رشد به منظور اتخاذ سیاست هایی در جهت حفظ و حمایت از محیطزیست، توجه به عواملی که سلامت محیطزیست را در معرض تهدید قرار می دهد، از اهمیت جدی برخوردار می باشد.
مقاله حاضر ضمن اینکه برای نخستین بار به بررسی تأثیر متغیرهای شاخص سیاسی و نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت بر متغیر پنهان اقتصاد سایهای میپردازد، اولین مطالعهای است که علاوه بر بررسی اثرات مستقیم متغیرهای علی اقتصاد سایهای، به بررسی اثر برهمکنش این متغیرها بر روی متغیر پنهان اقتصاد سایهای به منظور تخمین روند و حجم آن با کاربرد نرمافزار مدلسازی لیزرل میپردازد؛ و با توجه به اینکه در ایران، موضوع اثرات منفی فعالیتهای اقتصاد سایهای روی محیطزیست تا کنون مورد توجه قرار نگرفته و در سایر کشورها نیز ادبیات موجود در این حوزه بسیار محدود بوده و عمدتاً مباحث به صورت کلی و نظری مطرح شده است، برای اولین بار به بررسی ارتباط اقتصاد سایهای و آلودگی هوا پرداخته است.
نتایج حاصل از مطالعه حاضر مبین این است که میانگین نسبت حجم اقتصاد سایهای به تولید ناخالص داخلی طی دوره مورد بررسی (1386-1354) معادل 25/12 درصد بوده و به طور متوسط، به ازای هر یک واحد افزایش در اندازه اقتصاد سایهای، آلودگی هوا به مقدار 17/0 درصد افزایش مییابد.
