معرفی آثار علمی امام الحرمین جوینی (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

چکیده

امام الحرمین جوینی، عبد الملک بن ابو محمدبن عبدالله بن یوسف ، متوفی 478 ﻫ. ق، از بزرگان ائمه شافعیه خراسان و نخستین استاد نظامیه نیشابور بوده است . بسیاری از فضلا و فقها و دانشمندان نامی قرن پنجم و ششم ﻫ. ق، از جمله امام محمد غزالی و کیاهراسی و ابو المظفر خوافی، افتخار شاگردی او را داشتند و او به وجود این شاگردان فخر و مباهات مینمود. آواز ه علمی و روحانی او از بلاد خراسان گذشت و عراق و شام و حجاز را در بر گرفت و از تمام اطراف و اکناف جهان اسلام به خدمت او میشتافتند و همواره قریب چهارصد تن از طلاب و فقها در حلقه درس او حضور داشتند. خواجه نظام الملک مدرسه نظامیه نیشابور را برای وی تاسیس کرد و تولیت اوقاف و تدریس و خطابه و مناظره آن را به وی واگذار نمود. امام الحرمین از حدود سال 456 ﻫ. ق تا هنگام وفات در 478 ﻫ .ق، مدت بیست و دو سال بلا منازع عهده دار تدریس و خطابه در این مدرسه بود . امام الحرمین صاحب تالیفات و تصنیفات بسیار است و به قول ابن خلکان در هر فنی تصنیفی داشته است و همه آنها در نظامیه نیشابور به عنوان کتاب های درسی مورد استفاده طلاب بوده است. از مهم ترین آثار او کتاب نهایه المطلب فی درایه المذهب میباشد. امام الحرمین جوینی کسی است که در شرق و غرب بر امامتش به اجماع نظر داشته، بزرگان و پیروان آنان از عجم و عرب بر فضلش اقـرار نموده اند. ایشان علاوه بـر لقب امام الحـرمین (به سبب مجاورت حرمین شرفین (مکه، مدینه) و فتوی و تدریس در آن مکان مقدس به مدت چهار سال) ، از اوصاف و القاب دیگری نیز برخوردار بودند، از جمله شیخ الاسلام و امام الائمه و حبرالشریعه.