نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم

نخستین ترجمه گروهی قرآن کریم، کاری از اساتید حوزه علمیه قم و دانشگاه از سوی مؤسسه تحقیقاتی فرهنگی دارالذکر و انتشارات دارالعلم قم، چاپ و منتشر شد.
این کار گروهی در 600 جلسه متمرکز و بیش از ده هزار ساعت صورت گرفته است.آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله معرفت و استاد محمد رضا شهیدی نسبت به این ترجمه عنایت داشته و تقریظی بر آن نگاشته اند.
حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی، کار بازخوانی تفاسیر و ارائه ترجمهٔ پیشنهادی و اولیه این گروه را به عهده داشته است.نگارش نهایی ترجمه نیز پس از بحث و بررسی گروه به عهده وی بوده است.حجت الاسلام و المسلمین شیرافکن، استاد ادبیات تخصصی عرب،در این گروه به بحث ادبیات آیات قرآن پرداخته است.حجت الاسلام و المسلمین همایی استاد رشتهٔ واژه شناسی قرآن کریم در حوزه علمیه قم نیز ریشه یابی لغات قرآن را در گروه پیگیری کرده است.
حجت الاسلام و المسلمین اسماعیلی هم، بررسی و طرح ترجمه‌های موجود و پیشنهاد و غالب را بر عهده داشته است.
حجت الاسلام و المسلمین امینی از محققان مجمع جهانی اهلبیت (ع) نیز، کار یکسان سازی لغات و جملات وجوه و نظایر ترجمه را به عهده داشته و اصلاح،ویرایش و مقابله متون ترجمه را نیز حجت الاسلام ملاکاظمی، سرپرستی کرده است.
ترجمه‌های قرآن را براساس مبانی و مقسم‌های گوناگون دسته بندی می‌کنند:گاه به سه دسته ترجمهٔ کلمه به کلمه(تحت اللفظی)، هسته به هسته(جمله به جمله) و ترجمه آزاد (ترجمه تفسیری و توضیحی) تقسیم می‌کنند.
همچنین ترجمه‌ها بر اساس زبان گویش آن ،به نثری و شعری تقسیم می‌شود، و نیز به نثر روان، ادیبانه و مغلق قابل تقسیم است. ترجمه حاضر دارای ویژگی‌ها و روش زیر است:
1. روش ترجمهٔ هسته به هسته(جمله به جمله) است یعنی پیام یک جمله از زبان مبدأ بوسیله یک جمله به زبان مقصد منتقل شده است و نه کلمه به کلمه و نه آزاد بوه است.و هرگاه توضیح یا اضافهٔ تفسیری مورد نیاز ضروری بوده داخل پرانتز یا کروشه قرار گرفته است.که البته این موارد دقیقاً تعریف شده است.
2. هدف این ترجمه، ارائهٔ برگردانی دقیق، صحیح، رسا وسلیس از قرآن کریم است.
3. مخاطب این ترجمه، نسل جوان(با حداقل سطح سواد دیپلم) که به ویژه برای فرهیختگان اهل دقت مفید است.
4. این ترجمه،(تا آنجا که ما اطلاع داریم) اولین ترجمه‌ای است که به صورت گروهی انجام شده است.
5. در این ترجمه به صورت تخصصی کار شده است و بخش‌های ادبیات، تفسیر، واژه‌شناسی و… به عهده افراد مختلف بود ه که پس از بررسی، مورد بحث جمعی قرار گرفته است.
6. دراین ترجمه به همگون سازی ترجمه (عبارات مشابه) توجه زیادی شده است، و با رعایت بحث وجوه و نظائر، تا حد امکان عبارات مشابه در کل ترجمه یکسان معنا شده است.(کاری که در ترجمه‌های دیگر معمولاً انجام نشده و مورد انتقاد منتقدان قرار گرفته است).
7. در این ترجمه همه حروف اضافه و کلمات و جملات قرآن در فارسی معادل یابی شده و معنا گردیده است.و اگر در چند مورد مثل حرف «ف» یا مانند ان را نتوانسته‌ایم ترجمه کنیم (که اگر البته این مورد اندک است) لیست آنها مشخص شده و در پایان ترجمه تذکر داده می‌شود.این کاری است که در ترجمه‌های مشابه انجام نشده است.
8. در این ترجمه به مبانی تفسیری توجه شده و تلاش گردیده که جملات به نحوی ترجمه شود که نظرات مفسران را پوشش دهد، اما در مواردی که جمع دیدگا‌ه‌ها ممکن نبوده است به دیدگاه مشهور مفسران شیعه توجه شده است.
9. در این ترجمه از نثر معیار فارسی بهره برده‌ایم و سلاست و روانی جملات همراه با رسایی و دقت کامل ترجمه مورد توجه بوده است.
از مطالبی که در این ویژگی‌ها بیان شد روش ترجمه و تفاوت‌های آن با ترجمه‌های موجود روشن می‌گردد.البته درمقام خرده گیری برمترجمان قبلی قرآن نیستیم، و کارآنان را ارزشمند و همه آنان را خادم قرآن می‌دانیم و معتقدیم که تا مرحلهٔ «ترجمه نهایی و بدون نقص از قرآن» فاصله زیادی بوده که هر مترجم تلاش کرده این کار را گامی به پیش ببرد.و تلاش ما نیز گامی دیگر خواهد بود. ان شاء الله
برای این ترجمه قرآن از چهار گونه منبع استفاده کردیم:
اول‌منابع‌تفسیری:همچون‌تفسیر‌ابوالفتوح رازی،مجمع‌البیان،المیزان،نمونه،شبّر،صافی و…
دوم منابع لغت:مانند مفردات راغب، مقاییس اللغه، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم و…
سوم منابع ادبی:همچون الجدول فی اعراب القرآن و…
چهارم ترجمه‌های قرآن:از قبیل ترجمهٔ آیت الله مکارم شیرازی، ترجمه الهی قمشه‌ای، ترجمهٔ مجتبوی، ترجمهٔ آیتی، استاد فولادوند، استاد خرمشاهی و…
البته از هیچ کدام از این ترجمه‌ها تقلید نکردیم بلکه با بررسی آنها گاهی معنا و واژه‌ای جدید انتخاب می‌کردیم.امید است این ترجمهٔ گروهی مورد توجه صاحبان نظر قرار گیرد .