مالیه بخش عمومی

زکات یکی از منابع درآمدی دولت اسلامی برای رفع فقر است که در اسلام دارای اهمیت بسزایی است. این فرضیه الهی از آن جهت دارای اهمیت است که یکی از اساسی ترین ابزارهای توازن ثروت در جامعه اسلامی را تشکیل می دهد و بواسطه آن بخشی از حداقل های معیشتی خانوارهای نیازمند در جامعه تأمین می شود. در این تحقیق می خواهیم به محاسبه درآمد های بالقوه حاصل از زکات در ایران برای سال های 1380 تا 1389 بپردازیم و نتایج حاصل از آن را با مقدار بالفعل درآمدهای مذکور مقایسه کرده و نتایج حاصل را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهیم. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در سال های اخیر نسبت درآمد بالفعل به درآمد بالقوه زکات به شدت افزایش یافته است و دارای یک جهش بلند است. به طوری که میزان پرداختی زکات از 3/1درصد در سال 1383 به نزدیک 30 درصد در سال 1389 رسیده است. اما با این وجود مقدار پرداختی زکات به نسبت ظرفیت بالقوه موجود بسیار کم و ناچیز است و انتظار می رود در سال های آینده بهیود یابد.

۶۴.

ابعاد مالکیت در اسلام

نویسنده: ناصر مکارم شیرازی

منبع: درس هایی از مکتب اسلام سال بیستم اردیبهشت ۱۳۵۹ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی فلسفه مالکیت، ابعاد، اقسام

تعداد بازدید : ۱۳۰۱ تعداد دانلود : ۸۰۷

۶۵.

مالیات، دولت، و اقتصاد هدایت شده در ایران و جهان

سایر: هرمز همایون پور

منبع: بخارا بهمن ۱۳۷۷ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی مالیات ها و اختیارات حکومت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۲۹۸ تعداد دانلود : ۶۹۰

۶۶.

سهم درآمد ناشی از دارایی های دولتی و مالیات در تامین بودجه دولت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجید رضایی دوانی

منبع: اقتصاد اسلامی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۴۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۹۳ تعداد دانلود : ۸۳۸

۶۷.

رویکرد جدید به اصل 44 ، گامی به سوی رونق اقتصادی

نویسنده: سعید فراهانی فرد

منبع: اقتصاد اسلامی سال ششم زمستان ۱۳۸۵ شماره ۲۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی قلمرو، اهداف، مسئولیت ها، ساختار، گستره و عملکرد حکومت

تعداد بازدید : ۱۲۸۹ تعداد دانلود : ۶۲۷

۶۸.

مالکیت، سرمایه و حل مسئله استثمار (از دیدگاه بهشتی) (مالکیت در اسلام)

نویسنده: سید محمد حسینی بهشتی

منبع: جهاد دوم مرداد ۱۳۶۱ شماره ۳۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۵ تعداد دانلود : ۷۷۰

۶۹.

شفافیت اقتصادی در اقتصاد اسلامی (با پافشاری بر منابع قرآنی و روایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت الله عبدالله زاده مصعب عبداللهی آرانی حسین غفورزاده

منبع: اقتصاد اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۶۸

کلید واژه ها: شفافیت اقتصادی فقه اقتصادی رویکرد قرآنی - روایی عقود اسلامی قواعد فقهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی اداره بخش عمومی، مدیریت و سازماندهی اقتصادی

تعداد بازدید : ۱۲۷۱ تعداد دانلود : ۹۲۶

شفافیت اقتصادی از مهمترین موضوعات در هر نظام اقتصادی به شمار می رود. این ضرورت زمانی بیشتر می شود که شفاف سازی اقتصادی یکی از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی را به خود اختصاص داده است؛ از آنجا که اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوئی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام معرفی می گردد این پرسش مطرح می شود که ظرفیت آموزه های فقهی و نیز قرآنی- روایی به عنوان منابع معرفتی نظام اقتصادی اسلام در ایجاد شفافیت اقتصادی چگونه است؟ به همین منظور با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و نیز مطالعه ابواب فقه اقتصادی، مؤلفه های شفافیت اقتصادی مطرح شده در ادبیات اقتصادی، در آموزه های فقهی و با رویکردی قرآنی- روایی مورد کاوش قرار گرفت و احکام تکلیفی –الزامی و غیر الزامی- ناظر به شفافیت اقتصادی، قواعد فقهی مؤثر در شفافیت اقتصادی و نیز مؤلفه های شفافیت اقتصادی در عقود اسلامی استخراج و این نتیجه حاصل شد که آموزه های فقهی و قرآنی-روایی در ایجاد شفافیت اقتصادی از ظرفیت بالایی برخوردارند.

۷۰.

اقتصاد اسلامی هرگونه استعمار را به هر شکل از بین می برد

سخنران: حسینعلی منتظری

منبع: جهاد پانزدهم آذر ۱۳۶۰ شماره ۲۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۱ تعداد دانلود : ۷۴۲

۷۱.

تأثیر خمس بر مصرف و سرمایه گذاری رهیافتی از الگوی کالدور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فتح الله تاری سمیه جعفری

منبع: پژوهشنامه اقتصادی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۵)

کلید واژه ها: مصرف اقتصاد اسلامی سرمایه گذاری خمس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۹ تعداد دانلود : ۶۶۹

هر جامعه کالاها و خدمات ویژه ای را تولید و بر اساس یک دستورالعمل یا نظمی معین در بین اعضای خود برای استفاده نهایی توزیع می کند و این کارایی بنا به دلایل گوناگونی از جامعه ای به جامعه ای دیگر می تواند متفاوت باشد. مقاله حاضر به بررسی تأثیر خمس بر مصرف و سرمایه گذاری در راستای الگوی توزیع کالدور می پردازد. در مدل پیشنهادی فرض بر آن است که اقتصاد به وسیله بخش خصوصی مدیریت شده و جامعه مورد نظر ما جامعه ای اسلامی بوده و در این جامعه حکومت اسلامی برقرار شده است به نحوی که در این اقتصاد نرخ بهره منسوخ شده و تمام فعالیت های اقتصادی بر اساس عقود اسلامی انجام می شود. از سوی دیگر، بخش عمده مصرف کنندگان در جامعه اسلامی تحت تأثیر آموزه های اسلامی به وظیفه دینی خود عمل و خمس پرداخت کرده و همچنین مالکیت خمس و تولیت جمع آوری و توزیع خمس با حکومت اسلامی است. نتایج حاصل از مدل نشان می دهد پرداخت خمس، توابع و معادلات کلی رشد یکنواخت و پس انداز را تحت تأثیر قرار نمی دهد. وجود خمس و پایبندی به دستورات اسلامی به هیچ وجه مانع دستیابی به وضعیت رشد یکنواخت نمی شود بلکه نشان می دهد، نیل به رشد یکنواخت در اقتصاد اسلامی مسأله ای امکان پذیر است.

۷۲.

مضار به (مالکیت در اسلام از دیدگاه شهید بهشتی)

نویسنده: سید محمد حسینی بهشتی

منبع: جهاد شانزدهم تیر ۱۳۶۱ شماره ۳۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۱ تعداد دانلود : ۷۱۵

۷۳.

اثر زکات بر مصرف عمومی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حشمت الله عسکری بهروز بادپا

منبع: مطالعات اقتصاد اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: داده های ترکیبی توزیع زکات مصرف عمومی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۵ تعداد دانلود : ۶۴۵

زکات یکی از واجبات شرعی در اسلام است که در ایران توسط نهادهای دولتی جمع آوری و توزیع می شود. دریافت و توزیع زکات دارای آثار مختلفی است، به ویژه بر مصرف جامعه اثر می گذارد و می تواند موجب حل مسأله فقر، تأمین نیازهای اساسی نیازمندان و رشد و توسعه اقتصادی شود. بنابراین، در این تحقیق به بررسی اثر توزیع زکات روی مصرف عمومی در ایران پرداخته می شود. در این تحقیق از داده های ترکیبی در سطح کشور شامل 30 استان از سال 1383 تا سال 1390 استفاده شده و تحلیل داده ها نیز با استفاده از مدل اثر ثابت انجام شده است. این تحقیق نشان می دهد که توزیع زکات اثر مثبتی روی مصرف عمومی دارد. با این وجود، اثر آن کم و کوتاه مدت است. بر اساس تحقیق حاضر توصیه می شود که توزیع زکات نباید به نیازهای مصرفی محدود شود بلکه باید شامل انواع کمک های مالی باشد که بتواند جریان مستمر درآمد را برای دریافت کنندگان زکات ایجاد کند.

۷۴.

هزینه در مالیه عمومی اسلامی

نویسنده: بیژن بیدآباد

منبع: بانک و اقتصاد ۱۳۸۵ شماره ۶۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی قلمرو، اهداف، مسئولیت ها، ساختار، گستره و عملکرد حکومت

تعداد بازدید : ۱۲۵۰ تعداد دانلود : ۸۷۹

۷۵.

تأثیر زکات بر توزیع درآمد در ایران طی سال های 1380−1390(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ویدا ورهرامی جابر لایق گیگلو وحید لایق گیگلو

منبع: جستارهای اقتصادی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلید واژه ها: مالیات اسلامی زکات توزیع درآمد و ضریب جینی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۴۷ تعداد دانلود : ۸۵۹

توزیع مناسب درآمد یکی از اهداف نظام اقتصادی اسلام است؛ به طوری که مکتب اسلام ریشه اصلی بسیاری از مشکلات اقتصادی را توزیع ناعادلانه درآمدها می داند و با وضع احکام مناسب به دنبال رفع این معضل اجتماعی−اقتصادی است. زکات یکی از این احکام و از مهم ترین مالیات های اسلامی است که می تواند نقش مؤثری در دستیابی به توزیع عادلانه درآمد داشته باشد. لذا هدف این مقاله بررسی تأثیر زکات بر توزیع درآمد در ایران طی سال های 1380−1390 می باشد. برای این منظور از ضریب جینی به عنوان شاخصی برای توزیع درآمد و از الگوی خود توضیح برداری (VAR) و توابع واکنش آنی و تجزیه واریانس برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که زکات اثر معناداری (هرچند اندک) بر ضریب جینی در کشور دارد و باعث کاهش نابرابری در کشور می شود.

۷۶.

اخلاق مالیه عمومی تحلیل چارچوب ها و استاندارد ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یدالله دادگر

منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: مالیه عمومی اخلاق مالیه عمومی چارچوب ها و استانداردها

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی اداره بخش عمومی، مدیریت و سازماندهی اقتصادی

تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۹۸۷

بررسی اخلاق مالیه عمومی نقشی اساسی در فهم تأثیر اخلاق بر رفتار کارگزاران بخش عمومی، مشاوران دولتی و نهادهای رسمی و غیر رسمی حکومت و بهبود سیاستگذاری های عمومی دارد. این مقاله با استفاده از سبک تحلیل محتوا، روش های تاریخی- تطبیقی و با عنایت به اصول پژوهشی اقتصاد بخش عمومی به تحلیل چارچوب ها و استانداردهای اخلاق مالیه عمومی می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد نهادینه شدن اخلاق در مالیه عمومی مستلزم تحقق اندازه بهینه دولت است. دولت بهینه، براساس خصلت هایی چون شایسته سالاری در انتخاب کادر ارشد دولت، تأمین هزینه ها از طریق مالیات، فعالیت در دورة محدود و وجود مکانیزم برکناری کارگزاران ناتوان بدون تحمیل هزینه قابل شناسایی است. وجود شکاف بین آموزه های اخلاقی در مالیه عمومی و عملکرد حکمرانان بخش دولتی کشور از دیگر یافته های این پژوهش است.

۷۷.

به جواب مسافر: وزارت بهداری و بهزیستی صندوق تامین اجتماعی

نویسنده: محمدرحیم الهام

منبع: وحید نیمه اول دی ۱۳۵۶ شماره ۲۲۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی تامین اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۲۳۶ تعداد دانلود : ۶۴۷

۷۸.

زکوة و اثر اجتماعی آن

نویسنده: ابراهیم وحید دامغانی

منبع: تعاون ۱۳۷۲ شماره ۱۹ و ۲۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی مالیات ها و اختیارات حکومت اسلامی

تعداد بازدید : ۱۲۳۰

۷۹.

اسلام و نظامهای اقتصادی

منبع: تعاون ۱۳۶۱ شماره ۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی اقتصاد خرد مالیه بخش عمومی فلسفه مالکیت، ابعاد، اقسام

تعداد بازدید : ۱۲۲۶ تعداد دانلود : ۷۵۲

۸۰.

تحلیلی از شاخص های نظام مالیات اسلامی به عنوان الگوی هدف برای نظام مالیاتی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید سجاد علم الهدی

منبع: اقتصاد تطبیقی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: خمس زکات نظام مالیاتی اسلام نظام مالیاتی ایران شاخص مالیات اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۲۰

مالیات به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت ها، ابزاری قوی جهت تصحیح انحرافات بازار و همچنین توزیع مجدد درآمد ها به شمار می رود. کشور های اسلامی از جمله ایران، نیز برای رسیدن به یک نظام کارا تغییراتی را در نظام مالیاتی خود ایجاد کرده اند.بررسی تطابق این مالیات ها با شاخص ها و ویژگی های نظام مالیاتی اسلامی، امری ضروریست. در این مقاله، به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا نظام مالیاتی ایران با شاخص های نظام مالیاتی اسلام همخوانی دار یا خیر؟ بنابراین، در ابتدا به تعاریف مصطلح مالیاتی پرداخته و سپس نظام مالیاتی مطلوب از دیدگاه آدام اسمیت بیان می شود. در ادامه ویژگی های نظام مالیات های اسلامی مورد واکاوی قرار می گیرد. سپس اسلامی بودن نظام مالیاتی ایران مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق حاکی از این است که نظام مالیاتی کشور نه تنها خصوصیات یک نظام مطلوب را دارا نیست؛ بلکه با شاخص های اسلامی نیز فاصله زیادی دارد.

درخت حوزه‌های تخصصی