درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۰۰ مورد.
۲۱.

مکتب سیاسی اسلام: ضرورت و چیستی نظام سیاسی اسلامی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۹۹۷
اینکه نظام سیاسی چیست و چه تعریفی دارد، خود از مقولات مغشوش و مناقشه برانگیز است. اولا مراد از تعریف آن چیست؟ ثانیا مراد از نظام سیاسی، دین اسلام است؟ نظام سیاسی پیامبر است؟ یا نظام سیاسی تاریخ مسلمانان است؟ در واقع به سادگی نمیتوان آن را تعریف کرد، زیرا این سؤال و این طلب مقولهای عصری و تاریخی است و شاید مراد از مطرحکنندگان این سؤال این بوده که آیا اسلام مانند دولتهای دوره مدرن نظام سیاسی دارد؟ اگر دارد، چگونه است؟ از نظام سیاسی اسلام چه توقعی داریم؟ منظور از وصف اسلامی، لیبرال و یا سوسیال که این نظامها به آن متصف میشوند، چیست؟
۲۴.

ارکان امت واحده و تمدن اسلامی از منظر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقلانیت علم دین اخلاق امام خمینی(ره) مقام معظم رهبری ارکان امت واحده و تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰۷ تعداد دانلود : ۱۵۷۰
در سده اخیر، متفکران بزرگی را میتوان یافت که برای تحقق آرمان تشکیل امت واحده و تمدن اسلامی زحمات و مشقات فراوانی را متحمل شدند. پرسش این تحقیق آن است که ارکان شکل گیری امت واحده اسلامی از نظر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری به عنوان دو رهبر مهم ترین و بزرگ ترین انقلاب که پسوند «اسلامی» را هم به همراه دارد، چیست؟ برای پاسخ به این مسئله به سراغ آثار و مکتوبات امام و رهبری رفتیم و با چارچوب نظری برآمده از آثار حضرت امام به واکاوی اندیشه آنان پرداختیم. دین، عقلانیت، علم و اخلاق از دیدگاه امام و مقام معظم رهبری به عنوان ارکان چهارگانه تشکیل امت واحده و تمدن اسلامی هستند.
۲۵.

گذار از کویر؛ روشنفکران ایران پس از انقلاب اسلامی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶۷
روشنفکران که در انقلاب سهمى داشتند، پس از پیروزى به دلیل چالش‏هاى درونى و بیرونى به حاشیه رانده شدند و تبدیل به روشنفکر اجتماعى شدند. از این رو، جامعه هر چه بیشتر از حکومت فاصله مى‏گیرد، به همان نسبت بیشتر به روشنفکران خویش روى مى‏آورد. در ایران امروز کمتر قشر اجتماعیى به محبوبیت روشنفکران وجود دارد.
۲۶.

روشنفکری دینی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵۷
در این مقاله نویسنده با اشاره به سه مؤلفه تعقل، آزادى و اصلاح‏طلبى در تعریف روشنفکرى، نسبت دین با روشنفکرى را مورد بررسى قرار مى‏دهد و تلاش مى‏کند تا به نوعى میان روشنفکرى و دیندارى پیوند برقرار نماید.
۲۷.

مفهوم حاکمیت قانون و برداشت از آن با تأکید بر قانون اساسی ج.ا.ا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قانون اساسی استناد قانونیت حاکمیت قانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱۵ تعداد دانلود : ۱۷۰۸
حاکمیت قانون به عنوان اصطلاحی جدلی و البته مبنای مهم ارتباط دولت و شهروندان، مفهومی اولیه دارد. در پارادایم های مختلف عناصر و مؤلفه های اصلی و اولیه، مفهوم حاکمیت قانون متفاوت است. برخی این گزاره ها را، دلایل و قانونیبودن آن دانسته و بعضی استناد و قانونیت را عناصر اصلی این مفهوم قلمداد کرده اند. در مقام نظریه پردازی و اجرا نیز ممکن است مفهوم ها، برداشت ها و تحلیل های مختلفی ارائه شود. از قبیل برداشت های شکلی، ماهوی، غایت انگار و ابزار انگار. مقاله حاضر با بررسی این مفاهیم و برداشت ها از حاکمیت قانون مفهوم اولیه و برداشت مورد نظر را در قانون اساسی ج.ا.ا تبیین مینماید.
۲۸.

روشنفکران ایرانی و مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸۷
مدرنیته همواره یکى از مفاهیم کلیدى در مناقشات و مباحثات روشنفکرى ایرانى بوده است. روشنفکران ایرانى در تقابل با پدیده مدرنیته تاکنون چهار نسل را پشت سر گذاشته‏اند و در هر دوره رویکردى خاص به مدرنیته داشته‏اند. نسل چهارم عمدتاً روشنفکران پس از انقلاب مى‏باشند که مى‏توان آنها را «روشنفکران گفتگوگرا» نامید. آنان براى کمک به استقرار این داد و ستد گفتگویى با مدرنیته، خود را از قید تهدید «غربى بودن یا علیه غرب بودن» رهایى بخشیده‏اند.
۳۰.

جریان شناسی جنبش مشروطه

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶۸
نویسنده به شش گروه اجتماعى مطرح در عرصه مشروطه اشاره مى‏کند و نقش عمده برخى از این گروه‏ها را در به قدرت‏رسیدن دیکتاتورى مصلح بررسى مى‏کند .
۳۱.

سنت و تجدد

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷۵
این مقاله ابتدا به بررسى مفهومى سنت و تجدد مى‏پردازد و سپس به انواع مواجهه سنت و تجدد اشاره مى‏نماید و در نهایت به مبحث طرح ناتمام سنت مبادرت مى‏ورزد. در بررسى سنت، چهار برداشت از سنّت ارائه مى‏شود و همچنین در بیان انواع مواجهه سنت و تجدد، پنج نوع انتقادى، انتقالى، تطبیقى، تلفیقى و راهبردى مورد بررسى قرار مى‏گیرد و در بخش نهایى یعنى طرح ناتمام سنت استدلال بازسازى و روانکاوى هابرماس و واسازى دریدا و همچنین شیوه برخورد با سنت طرح مى‏گردد.
۳۲.

بررسی آزادی در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزادی سیاسی حقوق طبیعی آزادی بیان آزادی مطبوعات آزادی احزاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۷۹
نقطه عزیمت دیدگاه مقام معظم رهبری درباره آزادی، هستیشناسی است و با این پرسش آغاز میشود که منشأ و خاستگاه آزادی چه کسی است؟ معظم له، آزادی را یک امر ضروری و در شمار حقوق طبیعی و اولیه بشری میدانند که ازسوی دولت ها به شهروندان اعطا نشده است؛ بلکه نعمتی از طرف خداوند است. ایشان با تحلیل آزادی در اسلام، شرق و غرب، پس از طی سه مرحله، تعریفی از آزادی سیاسی ارائه میدهند. در مرحله اول تأکید دارند که جامعه اسلامی باید در مفهوم آزادی، مستقل از غرب و شرق بیندیشد و یک فکر تقلیدی نداشته باشد. در مرحله دوم آزادی در مکتب اسلام را به آزادی از غیر خدا تعریف میکنند. درنهایت ایشان با توجه به این دو مرحله، آزادی سیاسی را به نقش و مشارکت مردم در نظام سیاسی تعریف میکنند.
۳۳.

نظریه ی دولت شریعت؛ نگاهی به اندیشه ی سیاسی شیخ فضل الله نوری

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۳۶۲۹ تعداد دانلود : ۹۲۷
مرحوم شیخ فضل اللّه نوری در میان متفکران و مجتهدان معاصر، از جمله شخصیت های بارزی است که در فهم سیاسی و نظریه ی دولت اندیشه یی منحصر به فرد و برخاسته از تفکرات دینی داشت. در این مقاله، نظام سیاسی و دولت در جامعه یی دینی از نظرگاه شیخ فضل اللّه نوری بحث و بررسی شده است.وی از جمله شخصیت هایی است که تأثیر عمیق و قابل توجه او را در پایه ریزی نظام سیاسی مبتنی بر تفکرات شیعه در دهه های پایانی قرن اخیر، نمی توان نادیده گرفت. نظریه ی دولت شریعت، بهترین نمونه از دستاوردهای شیخ نوری در حوزه ی اندیشه ی سیاسی در جامعه ی دینی است.این نظریه بعدها در تفکرات حضرت امام خمینی(ره)به کمال رسید و در چهره ی نظام جمهوری اسلامی ایران متجلی شد. هدف اصلی مقاله، تبیین عناصر اساسی در الگوی نظم سیاسی و دولت در اندیشه های این عالم مجاهد است.
۳۵.

جریان زیرزمینی ذهن (1) و (2)

مصاحبه شونده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳۳
آقای دکتر گلشنی در این گفت‏وگو به موضوع رابطه علم و فلسفه پرداخته است. وی معتقد است که روش علم و روش فلسفه تفاوت دارد ولی هر دو دسته دانشمندان و فیلسوفان اظهارات ناظر به حوزه‏های یک‏دیگر نیز دارند. دانشمندان مفروضات عام فلسفی دارند و نمی‏توانند آنها را از طریق روش‏های علمی اثبات یا نفی کنند. به نظر آقای گلشنی علم بومی معنادار است ولی به این معنا نیست که علم جهانی نداریم.
۳۶.

نخبگان و شکل گیری گفتمان توسعه در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سنت مدرنیته دموکراسی نظام بین الملل استبداد نوسازی روشنفکری ناسیونالیسم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از انقلاب اسلامی تا به امروز
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب نظریه های توسعه
تعداد بازدید : ۳۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۴۸۸
مدرنیته مفاهیم اساسی و مشترکی را شامل عقل گرایی، تجربه گرایی، اومانیسم، علم گرایی، سکولاریزم و قانون گرایی در بر می گیرد که تمامی نحله ها و اندیشه های مدرن بدان ها باور دارند و بدین ترتیب تشکیل دهنده بنیادهای مدرنیته می باشند؛ اما در عرصه عمل، مدرنیته با دو چهره جداگانه بر سر تقدم و تاخر یا اولویت بندی هر یک ظاهر گردید که به ضرورت های تاریخی و سیر تحول جوامع و پیش زمینه های آن باز می گردد. در حالی که در چهره نخست مدرنیته حول محور «دموکراسی» قرار دارد، چهره دوم آن بر «توسعه» تاکید می ورزد که بسیاری از مواقع آنها را در مقابل یکدیگر قرار داده است. برای جوامعی که ساختارهای اقتصادی و اجتماعی نابسامانی دارند و برای جوامع در حال گذار، چهره دوم تجدد یعنی "" توسعه "" جلوه بارزتری داشته و در نهایت غلبه با این چهره بوده است. لذا جوامعی که بر این بعد از مدرنیته تاکید دارند، دستیابی به هر گونه پیشرفت و ترقی را مستلزم آماده نمودن شرایط آن به ویژه از بعد عینی می دانند که مهمترین آنها تمرکز قدرت و ثروت و مراکز تصمیم گیری در دست دولت، نظم، بوروکراسی، امنیت، وحدت ملی، ناسیونالیسم، عدالت اجتماعی و صنعتی شدن است. آنچه که در ایران سالهای 1320-1304 رخ داده است، غلبه چهره دوم مدرنیته بر چهره نخست آن یعنی دموکراسی بود که بنابر علل تاریخی و ساختاری، برای پایه گذاران آن از اولویت برخوردار بوده است. در این مقاله به نقش و علل استقبال نخبگان ایرانی به ویژه روشنفکران در شکل گیری گفتمان توسعه در سال 1304 در ایران خواهیم پرداخت که در واقع غلبه بر آرمانهای دموکراسی خواهی انقلاب مشروطیت بوده است.
۳۷.

وضعیت تفکر در ایران معاصر

مصاحبه شونده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲۴
در این گفت‏وگو آقاى ملکیان به سه عامل مؤثر در وضع اندیشگى ما اشاره مى‏کند: نخست، عدم میل به تغییر جهان؛ دوم، زیر سؤال رفتن مشروعیت حکومت‏ها و توسل آنها به عالمان دینى؛ سوم، سرخوردگى حاصل از شکست در برابر مغول و تیمور. ایشان گرته‏بردارى از فرهنگ غرب را امرى ممدوح مى‏داند و آن را راهى کم هزینه به حساب مى‏آورد.
۳۹.

علمای مشروطه خواه و مسائل کلامی ـ سیاسی نوپدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجدد کلام جدید علمای مشروطه خواه عصر مشروطیت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از مشروطه تا انقلاب اسلامی
تعداد بازدید : ۳۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۷۵۷
هر تحول سیاسی ـ اجتماعی، متضمن برآمدن صورت بندی های تازه ای از ایستارها و انگاره ها است. در جریان انقلاب مشروطیت ایران، نخبگان مذهبی جامعه، با مفاهیم و اصولی روبه رو شدند که شرایطی دیگرسان از فضای گفتمانی پیش از آن را برایشان تصویر می نمود. در رویارویی با این وضعیت، این علما در دو دسته، مشروطه و مشروعه خواه، در پی تفسیر و خوانش شرایط، و برساختن نظامی از معانی برآمدند. علمای عصر مشروطیت، متکلمینی اصول گرا بودند که در رویارویی با الزامات زیست در جهان مدرن برآمده از برخورد با فرهنگ و تمدن غرب، دو رویه دیگرسان را اختیار کرده بودند. نوشتار پیش رو، به تبیین توجیهات کلامی علمای مشروطه خواه در رویارویی با این وضعیت می پردازد. این علما با اختیار کردن جایگاهی کلامی، با بهره گیری از نصوص دینی و اندیشه بشری، در پی آن بودند تا نخست، از ساحت و کیان دین پاسداری کنند و پس از آن، سامانه ای از معانی و انگاره ها را به گونه ای روشمند ارائه نمایند. این مقاله، در پی آن است تا ضمن ارائه برجسته ترین نشانه و انگاره های ایستار علمای مشروطه خواه، نشان دهد که چگونه آن ها توانستند با بهره گیری از رویکردی کلامی، به ویژه آن چه کلام جدید خوانده می شود، سامانه ای از مفاهیم را به گونه ای روشمند در کنار هم سازمان دهند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان