چکیده

علامه طباطبایی از جمله مفسران موافق با وجود مجاز در قرآن بوده و در کتاب المیزان فی تفسیر القرآن از مجاز بودن بسیاری از آیات در تفسیر بهره برده اند. دیدگاه های ایشان، در موارد نادری که قائل به مجاز بوده اند، به دلیل «عدم سازگاری با قواعد بلاغی» یا «عدم اشاره به مجازیت در برخی از کلمات و آیات» با وجود برخورداری از شرایط لازم برای مجازیّت، قابل تأمل و نقد است؛ پرداختن به این بحث با عنایت به جایگاه علمی رفیع علامه طباطبایی در حوزه های مختلف معارف دینی، به ویژه در عرصه ی تفسیر و استفاده مجامع تفسیری از کتاب تفسیری ایشان، اهمیتی والا دارد؛ از این رو، هدف نوشته ی پیشرو پاسخ گویی به این سؤال اصلی است: نقد تحلیلی دیدگاه های علامه طباطبایی در مورد مجاز های قرآن چیست؟ این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و نرم افرازی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت و نتایج زیر به دست آمد: با توجه به قواعد بلاغی، برخی از آیاتی که علامه 6 به دلایلی خاص (که در متن مقاله بدان ها اشاره خواهد شد)، از آن ها در قالب های «استعاره ی مصرحه»، «استعاره ی مکنیه» و «تمثیل» یاد نموده قابل نقد است، همین طور عدم اشاره ایشان به برخی از موارد «مجاز های مرسل» و «مجاز های عقلی»، محل تأمل می باشد.

Analytical Criticism of the Views of Allameh Tabatabaei about the Quranic Metaphors

Allameh Tabatabaei is one of the commentators who agree with the existence of Metaphor (majaz) in the Quran and in his book “Al-Mizan fi Tafsir al-Quran”, he has taken advantage of the metaphorical meaning of many verses in his interpretation. The rare cases which have been considered as metaphors by him, are criticizeable because of “Incompatibility with Rhetorical Rules” or “Lack of Mentioning Metaphors in Some Words and Verses”. Dealing with this discussion, considering the high scientific position of Allameh Tabatabaei in various fields of religious education, especially in the field of interpretation and the use of his exegetical book by exegetical assemblies, is of great importance; Therefore, the goal of the present article is to answer this main question: What is the analytical criticism of Allameh Tabatabaei’s views on the metonymies of the Quran? This research was conducted using library and software resources and through descriptive-analytical method and the following results were obtained: According to the rhetorical rules, some of the verses that Allameh Tabatabaei, for specific reasons (which will be mentioned in the text of the article), referred to them as “Explicit Metaphor”, “Implicit Metaphor” and “Analogy” are questionable and can be criticized; Also, his lack of reference to some cases of “Metonymy” and “Rational Metonymy” is the place of reflection.

تبلیغات