پیامدهای تغییر الگوی کشت زعفران و پسته و تأثیر آن بر توسعه نواحی روستایی؛ مطالعۀ موردی: شهرستان رشتخوار (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در طی سال های گذشته ایران با بحران شدید کم آبی به دلیل خشکسالی های طولانی و سوءمدیریت منابع آب خود روبه رو است. تغییر الگوی کشت به منظور افزایش بازده آبیاری، نه تنها باعث صرف جویی در مصرف آب ارزشمند می شود، بلکه سبب افزایش درآمد فعالیت های کشاورزی می شود. براین اساس، با توجه به کمبود بیش از حد برخی از نقاط ایران در منابع آبی، بررسی اثرات تغییر الگوی کشت در سطح روستاهای فعال در این زمینه، امری کاملاً ضروری به نظر می رسد؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر، واکاوی پیامدهای تغییر الگوی کشت زعفران و پسته و تأثیر آن بر توسعه نواحی روستایی روستاهای شهرستان رشتخوار است. این پژوهش به روش توصیفی –تحلیلی انجام شده است. در این راستا، تغییر الگوی کشت در 377 خانوار ساکن در این روستاهای شهرستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و بازدید های اولیه میدانی، طیف گسترده ای از شاخص ها تعیین شد. سپس جمع آوری داده ها براساس شاخص های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه های روستا و خانوار انجام شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از تحلیل های آماری و فضایی و نرم افزارهای Expert choice، SPSS , Fazy- Topsis استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که درآمدهای سالانه حاصل از تولید پسته در 9/43 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، بیش از درآمد سایر محصولات است. نتایج این بررسی نشان می دهد که شاخص های افزایش تنوع فرصت شغلی با ضریب 086/0 و ایجاد فرصت های اشتغال با ضریب 078/0، دارای بیشترین درجه اهمیت و نحوه استفاده از سموم با ضریب 015/0 و زمان و میزان آبیاری با ضریب 010/0، کمترین درجه اهمیت را به خود اختصاص می دهند. همچنین از تجزیه وتحلیل داده های مورد مطالعه می توان به این نتیجه رسید که تغییر الگوی کشت توانسته بر بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی ساکنان روستاهای مورد مطالعه تأثیر چشم گیری داشته است.Consequences of Changing the Pattern of Saffron and Pistachio Cultivation and its Impact on the Development of Rural Areas (Case study: Rashtkhwar city)
During the past years, Iran is facing a severe water shortage crisis due to long droughts and mismanagement of its water resources. Changing the cultivation pattern in order to increase irrigation efficiency, not only saves valuable water, but also increases the income of agricultural activities. Based on this, considering the excessive lack of water resources in some parts of Iran, it seems absolutely necessary to investigate the effects of changing the cultivation pattern at the level of villages active in this field. Therefore, the aim of this research is to analyze the consequences of changing the pattern of saffron and pistachio cultivation and its impact on the development of rural areas in the villages of Rashtkhwara. This research has been done by descriptive-analytical method. In this regard, the change of cultivation pattern in 377 households living in these villages of the city was investigated. For this purpose, a wide range of indicators were determined along with documentary studies and initial field visits. Then, data collection has been done based on selected indicators and using village and household questionnaires. Statistical and spatial analysis and Expert choice, SPSS, Fazy-Topsis software were also used for data analysis. The findings of the research show that the annual income from pistachio production in 43.9% of the studied households is more than the income of other products. The results of this study show that the indicators of increasing the variety of job opportunities with a coefficient of 0.086 and creating employment opportunities with a coefficient of 0.078 have the highest degree of importance and the method of using poisons with a coefficient of 0.015 and the time and amount of irrigation with a coefficient of 0.010. 0, have the lowest degree of importance. Also, from the analysis of the studied data, it can be concluded that the change of the cultivation pattern has had a significant effect on the improvement of the socio-economic status of the residents of the studied villages.
تبلیغات
