بازنمایی ویرانه شهری در سینمای موج نوی ایران: مطالعه موردی فیلم های خشت و آینه (1343)، تنگنا (1352)، دایره مینا (1357) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: ویرانه شهری به عنوان محصولی از فرایند مدرنیزاسیون و تغییرات شهری، علاوه بر پیوندی که با گذشته دارد نمایانگر تضاد های ذاتی مدرنیته است و از دیالکتیک تخریب/تولیدی سخن می گوید که جامعه در حال توسعه در بطن خود پرورش می دهد؛ جامعه ای که همچنان که خواهان پیشرفت و جلوه گری است، به زیست شهری و زندگی مردم بی توجهی می کند. ویرانه ها با سر بر آوردن از متن شهر مدرن، همچون روایتگرانی به جامانده از گذشته ای نه چندان دور و گواهی بر تاریخ معاصر و وضعیت پرتلاطم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن ظاهر می شوند. پژوهش حاضر می کوشد با بررسی چگونگی بازنمایی ویرانه های شهری در آثار سینمای موج نوی ایران، به نقش و ماهیت این عنصر در مدرنیزاسیونِ پیش از انقلاب اسلامی ایران بپردازد. مقاله در ابتدا مدرنیزاسیونِ شهری تهران در دوره پهلوی را در ارتباط با پروژه هاسمانیزاسیون پاریس و نیز اهمیت زوال و تولید ویرانه در هر دو پروژه مورد مطالعه قرار می دهد و سپس با در نظر داشتن این نکته که شهر تهران به مثابه بستر روایت در بسیاری از آثار سینمای موج نو عمل می کند، سه اثر شاخص سینمای موج نو به عنوان نمونه موردی مباحث مورد بررسی قرار می گیرند: خشت و آینه (3134) ساخته ابراهیم گلستان، تنگنا (1352) ساخته امیر نادری و دایره مینا (1357) به کارگردانی داریوش مهرجویی. هدف پژوهش: این مقاله بر آن است تا با بررسی ویرانه های شهری در این آثار، نه تنها نقشی که در متبلورساختن تناقض ها و تضادهای مستتر در بطن مدرنیزاسیون پهلوی دارند را برجسته کند که می کوشد چگونگی قدرت آنها در عیان کردن سوی دیگرِ پیشرفت ظاهریِ جامعه را شرح دهد. روش پژوهش: مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه گیری: مدیوم سینما علاوه بر رویکردی مستند در بازنمایی امر ویرانه، قادر است همگام با این عنصر، با نگاهی خلاقانه و از طریق شخصیت ها و هم زیستی شان با چنین مکان هایی، فانتاسماگوریای شهر مدرن را به چالش کشد و از گسست ها و معضلاتی بگوید که مدرنیته برای بقای خود آنها را حاصل می کند.Representation of Urban Ruins in Films of Iranian New Wave Cinema Case Studies: The Brick and the Mirror (1964), Strait (1973), and The Cycle (1978)
Problem statement: Urban ruins, as a result of modernization and urban transformation, are not only able to reveal modernity’s inseparable contradictions but also can unfold the existing dialectic between the two acts of creation and destruction within which a developing country develops by maintaining a relationship with the past. However, as much as it strives to advance and astonish, it ignores ordinary city life and its people. Ruins appear as narrators who speak of a city’s recent past and justify what happened during the tense periods of a country’s political, social, and economic struggles. This article, by studying how these ruins are represented in films of Iranian New Wave cinema, sets out to explain the role and identity of this element in Iran’s modernization before the Islamic revolution. Tehran’s development during the Pahlavi era is the focus of this study and is discussed in relation to Paris’s Haussmannization to thoroughly investigate the significance of urban decay and ruination in each one. Regarding the fact that Tehran appears as the main story scenery for many Iranian New Wave films, three notable features are studied: The Brick and the Mirror (1964) by Ebrahim Golestan, Strait (1973) by Amir Naderi, and The Cycle (1978) by Dariush Mehrjui.
Research objective: This article aims to not only foreground urban ruins’ position in disclosing modernization’s innate contradictions during the Pahlavi era but show how they are capable of unmasking society’s meretricious development.
Research method: This study is descriptive-analytical and draws upon library resources including direct reviews of the three named films.
Conclusion: The article concludes that cinema, besides being a documental tool in recording urban ruins, can have a creative perspective on these places and their residents to challenge the modern city’s phantasmagoria and its desperateness for retaining the superficial aspects of modernity.
تبلیغات
