تطور موعودگرایی در تشیعِ سده های نخستین با تأکید بر انگاره «مهدی» (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در اسلام موعودگرایی و منجی گرایی عمدتاً با انگاره «مهدی» به خصوص در مذاهب شیعی معنا پیدا می کند. این انگاره در بافت اسلامی در کنار انگاره های دیگری چون «هادی»، «قائم»، «غیبت»، «انتظار» و غیره قرار می گیرد که در دوره های مختلف متناسب با بافت فکری جامعه، تطوراتی داشته است. نگارندگان این پژوهش در پی آن بوده اند که با رویکرد «تاریخ انگاره ای» تطور و تحول معناییِ انگاره «مهدی» و ارتباط آن با دیگر انگاره های مرتبط را بررسی کنند و از این رهگذر به این پرسش پاسخ دهند که «مهدی» به مثابه مهم ترین انگاره در اندیشه موعودگرایی، چه تغییراتی در روند تاریخ داشته است. در این پژوهش مشخص شده است که انگاره «مهدی» ابتدا به عنوان لقبی عمومی و توصیفی به کار می رفت، ولی به مرور در طول چهار سده نخست اسلامی از یک سنت «موعود گرایانه»[1] که بر نظم این جهانی تأکید می کرد، به سوی یک سنت «آخرالزمانی»[2] توسعه یافت و به این ترتیب انگاره «مهدی» به سنت های «آخرالزمان گرا» پیوند خورد. [1]. Messianic tradition [2]. Apocalyptic traditionThe evolution of messianism in early Shia with emphasis on the idea of “Mahdi”
In Islam, messianism and saviorhood are defined primarily by the idea of the “Mahdi”; especially among Shiite believers. The idea of “Mahdi” is used along with other terms such as “Hādi, Qā’im, Ghayba, Intezār, etc” in the Islamic context which has gradually changed over time and is considered the intellectual framework of the Islamic community. In this study, we will examine the development and changes of the idea of “Mahdi” and its relevance to other ideas in order to answer the question of what changes the idea of Mahdi underwent in the early Islamic periods. In this research, we will find that the idea of “Mahdi” was first used as a general and descriptive nickname, but gradually evolved from a messianic tradition emphasizing the order of this world to an apocalyptic tradition; in this way, the idea of “Mahdi” is linked to apocalyptic traditions.
تبلیغات
