بررسی روش شناسی و جایگاه مفهومی نشانه های ضعیف در ادبیات آینده پژوهی و فناوری های نوپدید؛ یک مطالعه ی مقایسه ای- کیفی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نشانه های ضعیف، ابتدایی ترین اطلاعاتی هستند که شناسایی و تحلیل آن ها لازمه ی پیش نگری بهنگام تغییرات آینده و پیش گیری از غافل گیری راهبردی است. نشانه های ضعیف اولین بار توسط آنسوف و در ادبیات نظری مدیریت راهبردی مطرح شد اما دیری نپایید که وارد حوزه ی آینده پژوهی شد و مورد توجه آینده پژوهان قرار گرفت. لذا این سوال پیش می آید که مفهوم نشانه های ضعیف در حوزه های دیگر و بطور خاص در حوزه ی فناوری از چه جایگاه مفهومی و روش شناسی برخوردار است؟ باتوجه به نقش بی بدیل فناوری در تغییرات پرشتاب و همه جانبه؛ در این پژوهش ابعاد مفهومی و روش شناسی نشانه های ضعیف در حوزه ی فناوری و آینده پژوهی براساس رویکرد مطالعه ی مقایسه ای بررسی شد. این پژوهش از حیث روش شناسی، داده ها و نتایج، یک پژوهش کیفی و از حیث هدف یک پژوهش توسعه ای است. داده های پژوهش مشتمل بر مقالات علمی معتبر بر اساس چهارچوب روشی مرور سیستماتیک از پایگاه علمی ساینس دایرکت استخراج گردید. مقالات با رویکرد روشی تحلیل مضمون بررسی و مقوله های فنی کلیدی استخراج و بر اساس مضامین بدست آمده ابزار «جعبه ی نشانه های ضعیف فناوری» در حوزه ی آینده نگاری فناوری تولید و معرفی شده است. بررسی تعاریف و مفاهیم مرتبط با نشانه های ضعیف در هر دو حوزه ی آینده پژوهی و فناوری نشان می دهد که مفهوم نشانه های ضعیف از حیث مفهومی و روش شناسی در ادبیات علمی حوزه ی فناوری از تعریف و روش شناسی مشخصی برخوردار نیست. نتایج کیفی برآمده از بررسی مقالات حوزه ی فناوری های نوپدید و نشانه های ضعیف نشان می دهد توسعه ی روش شناسی نشانه های ضعیف در حوزه ی فناوری مستلزم انطباق الگوهای چرخه ی حیات فناوری بر اساس ساختار زمانی مناسب با ساختار و کارکرد مفهوم نشانه های ضعیف در حوزه ی آینده پژهی است. با توجه به ارتباط وثیق بین پیش گیری از غافل گیری راهبردی و شناسایی و تفسیر نشانه های ضعیف تغییر بویژه در حوزه ی حیاتی فناوری، مفهوم نشانه های ضعیف باید بر اساس مفاهیم حوزه ی فناوری، بازتعریف شده و روش شناسی یکپارچه و بهینه ای برای آن ارائه شود.Exploration of Weak Signals methodology and conceptual position in Futures Studies and Emerging Technologies literature؛ A Comparative Qualitative Study
Weak signals are the most basic information whose identification and analysis is vital for early forecasting of future changes and strategic surprises prevention. Weak signals were first proposed by Ansoff in the theoretical literature of strategic management, but entered into the Futures Studies field and was also noticed by futurists. This question arises, what is the conceptual and methodological position of WS in other fields, especially in the field of Technology? Considering the irreplaceable role of technology in fast and comprehensive changes; In this research, the conceptual dimensions and methodology of WS in the field of technology and FS are studied based on comparative study approach. In terms of methodology, data and results, this research is a qualitative research and in terms of the purpose is a developmental research. The research data was extracted from ScienceDirect database based on Systematic review Protocols including valid scientific articles. The articles were reviewed and studied by use of Thematic analysis approach, and key themes were extracted and compared, based on the extracted themes the "Technology Weak Signals Box" tool is produced and introduced in this paper. Examining the definitions and concepts of weak signals in fields of FS and technology shows that the concept of weak signals in the scientific literature of Technology does not have a specific definition and certain methodological platform. The qualitative results obtained from the reviews of the articles in the field of emerging technologies and WS show that methodological development of WS in the literature of technology requires the adaptation of technology life cycle models and the appropriate time structure of WS concept. Considering the close relationship between the prevention of strategic surprise and the identification and interpretation of WS, especially in the Technology area, the concept of WS should be redefined and restructured in the Technology literature.
تبلیغات
