برخی از هم سانی های واژگانی خسرونامه و دیگر سروده های عطّار
آرشیو
چکیده
تردید در انتساب خسرونامه به عطّار نیم سده است که به طور جدّی در پژوهش های ادبی فارسی مطرح شده است و طرفدارانی دارد. از همان نخست پژوهشگرانی مخالف این تردید بوده اند و این منظومه را از آثار مسلّم عطّار شمرده اند. برخی از پژوهشگران نیز قاطعانه هر گونه ارتباط خسرونامه را با عطّار رد کرده اند. صرف نظر از سندهای کهن که اصالت خسرونامه را نشان می دهد و مخالفان انتساب کمتر بدان توجّه کرده اند، زبان این اثر نیز نشانه خوبی است که بر درستی انتساب آن به عطّار گواهی می دهد. اغلب کاربردهای زبانی برجسته ای که زبان عطّار را از زبان دیگر شاعران متمایز می کند در خسرونامه نیز دیده می شود. در بررسی های سبکشاسانه و سنجشگرانه میان دو اثر، ممکن است چند کاربرد مشابه را بتوان به خاستگاه جغرافیایی یکسان یا تقلید و تتبّع ارتباط داد، امّا تجمّع انبوه ویژگی های گوناگون زبانی در دو اثر را به سختی می توان به موارد یادشده نسبت داد. از هم سانی های زبانی میان خسرونامه و مصیبت نامه و الهی نامه و منطق الطیر و اسرارنامه و دیوان عطّار نتیجه ای جز آن نمی توان گرفت که سراینده همه این آثار یک نفر بوده است: فریدالدین عطّار نیشابوری. در مقاله حاضر مهم ترین هم سانی های واژگانی خسرونامه و دیگر آثار عطّار نشان داده شده است و از آن جا که برخی از ویژگی های زبانی مهم در ویراست موجود از خسرونامه (به تصحیح سهیلی خوانساری) بر اثر تحریف های بسیار از میان رفته است، برای یافتن اصل سخن شاعر، در موارد خاص به نسخه پاریس (نگاشته 696 ق) استناد شده است.Some Lexical Similarities between Khosronamah and other Attar Poems
Doubts in the attribution of Khosrownameh to Attar are half a century old and have been seriously raised in Persian literary studies and have supporters. From the very beginning, researchers have been against this doubt and considered this poem to be one of the definitive works of Attar. Some researchers have categorically rejected any connection between Khosrownameh and Attar. Regardless of the old documents that show the authenticity of Khosrownameh which the opponents of its authenticity paid less attention to it, the language of this work is also a good sign that proves the correctness of its attribution to Attar. Most of the outstanding linguistic features that distinguish Attar's style from other poets can also be seen in Khosrownameh. In the stylistic studies between the two works, it is possible to relate some similar usages to the same geographical origin or imitation, but the accumulation of various linguistic features in the two works can hardly be attributed to the mentioned cases. From the linguistic similarities between Khosronamah, Musibatanamah, Elahinameh, Mantiq al-Tayr, Asrarnameh, and Attar's Divan, one can only conclude that the composer of all these works was one person: Farid al-Din Attar Neishaburi. In this article, the most important lexical similarities of Khosrownameh and other works of Attar have been shown, and since some important linguistic features have been lost in the existing edition of Khosrownameh (edited by Soheili Khansari) due to many distortions, in order to find the original words of the poet, in certain cases, the Paris version is cited.
تبلیغات
