تدوین و آزمون الگوی آموزش شهروندی جهانی در نظام آموزش و پرورش ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

«جهانی شدن» شکل جدیدی از شهروندی تحت عنوان «شهروندی جهانی» را مطرح نموده و علیرغم گسترش توجه به این مفهوم در نظام های آموزشی کشورهای مختلف، توافق چندانی در خصوص تعریف، ابعاد و مولفه های آن وجود ندارد. این پژوهش به منظور تدوین و آزمون مدلی برای آموزش شهروندی جهانی در نظام آموزش وپرورش ایران با روش تحقیق ترکیبی (کیفی و کمی) متوالی اکتشافی، انجام شده است. مشارکت کنندگان بخش کیفی، تعداد 10 نفر از صاحبنظران، خبرگان و سیاستگذاران حوزه آموزش و پرورش هستند که با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک اشباع نظری، انتخاب شدند. در بخش کمی نیز، جامعه آماری شامل کلیه دبیران جامعه شناسی مناطق نوزده گانه شهر تهران می باشد که از این میان، تعداد 240 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از دو ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته و پرسشنامه محقق ساخته، استفاده شده است. تحلیل داده های کیفی با بهره گیری از روش تحلیل شبکه مضامین (مضامین پایه، سازمان دهنده، مضامین فراگیر) و تحلیل داده های کمی از طریق آزمون های آماری تی، آزمون ویل کاکسون و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PLS، انجام شده است. یافته های بخش کیفی؛ نشان دهنده الگویی شامل 3 مضمون فراگیر (دانشی، نگرشی و مهارتی)؛ 21 مضمون سازمان دهنده و 147 مضمون پایه می باشد. نتایج حاصل از آزمون این الگو در بخش کمی نیز بیانگر برازش بسیار قوی الگوی آموزش شهروندی جهانی در نظام آموزش و پرورش ایران بوده و اینکه تمامی ابعاد و مولفه های این مدل، از نظر دبیران نمونه پژوهش، حائز اهمیتی بالا است.