سست ترین خانه

مقدمه
قرآن کریم کتابی پویا و پایاست و تا زمانه جاری است،زلال هدایت آن در شریان زندگی بشر جریان دارد.
با پیشرفت علوم و کشف حقایق تازه از عالم آفرینش،اعجاز علمی قرآن بیشتر مورد توجه مفسران و اندیشمندان قرار گرفته است.
مفسران با به کارگیری علوم قطعی،در راه فهم و تفسیر ایات الهی،به تفسیر روز آمد قرآن کریم پرداخته اند و البته این نه به معنای تحمیل نظر خود به قرآن و نه به معنای استخراج علوم از قرآن کریم است که منجر به تفسیر به رای و تأویلات نادرست بشود.
در این نوشتار به نمونه ای از این روش اشاره می‌شود.
مثال عنکبوت از مثل‌های زیبای قرآن کریم است که خداوند متعال در سوره مبارکه عنکبوت به آن اشاره کرده است.
«مثل الذین اتخذوا من دون اللّه اولیاء کمثل العنکبوت اتخذت بیتا وان اوهن البیوت لبیت العنکبوت لو کانوا یعلمون؛مثل کسانی که غیر از خدا را به عنوان دوستان خود برگزیدند،مثل عنکبوت است که خانه‌ای برای خود انتخاب کرده در حالی که سست ترین خانه‌ها،خانه عنکبوت است،اگر می‌دانستند».(سوره عنکبوت،ایه 41)
در این ایه شریفه،خداوند متعال بنای عبادت معبودهای دروغین،اطاعت و دوستی رهبران و دوستان غیر الهی را به خانه عنکبوت تشبیه می‌کند که سست‌ترین،ضعیف‌ترین و بی‌پایه‌ترین خانه‌هاست؛چرا که نه در و پیکر دارد و نه دیوار؛تا بتواند صاحبش را از گرما و سرما حفظ کند و به اندازه‌ای سست است که با اندک بادی می‌لرزد و تار و پودش در هم می‌ریزد؛و اولیاء کفر نیز که هیچ نفعی برای پناهندگان خود ندارند،چنینند.
بد نیست،اطلاعاتی علمی را درباره خانه عنکبوت مرور کنیم:
تارهای عنکبوت از مایع لزجی ساخته می‌شود که در حفره‌های شکمی او قرار دارد و هرگاه در مجاورت هوا قرار گیرد،سفت می‌شود.عنکبوت،هنگامی که با چنگال‌های خود مایع را از درون حفره بیرون می‌کشد،تار تشکیل شده و با آنها خانه خود را بنا می‌کند.
هر تار عنکبوت،در حدود هفت میکرون (هفت هزارم میلی متر) قطر دارد؛یعنی اگر حدود 150 تار عنکبوت را پهلوی هم قرار دهند،یک میلی متر قطر خواهد داشت.
امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که سستی تار عنکبوت،بر اثر نازکی فوق العاده آن است،و گرنه این تار از فولاد هم محکم‌تر است و اگر فولادی را به این قطر در آورند،شکننده‌تر خواهد بود.بر این اساس،صنعتگران با بهره‌گیری از فن‌آوری جدید از تار عنکبوت لباس‌های ضد گلوله ساخته‌اند.
علاوه بر مصالح خانه عنکبوت،شیوه ساخت آن نیز جالب است.اگر به خانه عنکبوت نگاه کنیم،«دوایر متحد المرکزی» را می‌بینیم که با شعاعی همچون تشعشع خورشید به هم متصل شده‌اند و با چسبندگی خود توان به دام انداختن حشراتی،حتی به بزرگی یک پروانه را دارد.
این پدیده یکی دیگر از شگفتی‌های عالم آفرینش است که سازنده بزرگ هستی با نور علم و دست قدرتش آنها را خلق کرده است.
با بیان مطالب علمی ذکر شده،ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا با این وجود،خداوند متعال خانه عنکبوت را سست‌ترین خانه‌ها معرفی می‌کند؟
پاسخ سوال را می‌توان در غرض ایه شریفه یافت.خداوند متعال در ایه شریفه در مقام مثال و تشبیه می‌باشد و وجه شبه،سستی و بی اعتباری است.در ایه یاد شده افرادی که به غیر خدا تکیه کرده‌اند،به عنکبوتی تشبیه شده‌اند که سست‌ترین خانه را برای خود ساخته است.باید توجه داشت،اگر چه خداوند متعال خانه عنکبوت را سست ترین خانه معرفی می کند،اما به هیچ عنوان،در مقام ذم خلقت عنکبوت نیست،بلکه غرض تشبیه است و بهترین مثال برای خانه سست،خانه عنکبوت است.ایا شما با جستجو در عالم خلقت در میان حیوانات،می‌توانید خانه‌ای سست‌تر از خانه عنکبوت بیابید؟باید توجه داشت،گر چه تارهای عنکبوت از جنسی محکم است،اما خانه او که در این ایه به آن تشبیه شده است،سست ترین خانه‌هاست و با نگاهی دیگر،می‌توان گفت،کسانی که غیر از خدا را به عنوان دوست یا صاحب اختیار و سرپرست خود بر می‌گزینند،داشته‌ها و نعمت‌های بزرگی را که خداوند در نهاد و فطرتشان قرار داده است،از یاد برده و به جای چنگ زدن به ریسمان محکم الهی،به خانه هایی سست و بی پایه‌ پناه جسته‌اند،همچون عنکبوتی که با وجود داشته‌هایش‌، سست‌ترین خانه را بر می‌گزیند.
بنابراین،پی بردن به استحکام ماده تار عنکبوت،نه تنها ضرری متوجه ایه شریفه نمی‌کند،بلکه دانستن آن به فهم بهتر ایه کریمه می‌انجامد.