تحلیل جامعه شناختی مصرفِ سلامت (مطالعه مراجعان مراکز پزشکی شهر سنندج) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

  یکی از عمده ترین پیامدهای جامعه مصرفی همین کالایی شدن سلامت است. پیشرفت تکنولوژی های پزشکی، گسترش داروها و کالاهای پزشکی و انواع جراحی ها و دستکاری ها به یکی از شیوه های شایع مراقبت از بدن و سلامت تبدیل شده است. پژوهش حاضر در پی آن است که زمینه ها و دلایل شکل گیری میل به مصرف داروها و کالاهای پزشکی را در بین مردم سنندج دریابد و همچنین این مصرف چه دلالت ها، کارکردها و پیامدهایی را به دنبال داشته است. داده های این پژوهش طی مصاحبه عمیق با افرادی که در سال 97 به مراکز پزشکی مراجعه نمودند، گردآوری شده است. بنابر ماهیت موضوع پژوهش، از میان روش های کیفی، نظریه زمینه ای انتخاب گردید. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 26 نفر از مراجعین مراکز پزشکی مصاحبه صورت گرفت تا اشباع نظری حاصل شد و در پایان داده های گردآوری شده در قالب 50 مقوله فرعی، 12 مقوله اصلی و یک مقوله مرکزی کدگذاری و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که «انتظارات اجتماعی و هنجاری» و «چالش های مالی و فرهنگی» به عنوان زمینه تسهیل گر، و «بازار سلامت و زیبایی» و «مصرف زدگی جامعه» به عنوان شرایط مداخله گر عمل می کنند. مصاحبه شوندگان در راهبردهای خویش مصرف دارو و کالاهای پزشکی را به مثابه ابزار دست یابی به «تایید اجتماعی»، «کسب فرصت های اجتماعی»، «کانالی برای هویت یابی» و «پادزهر مشکلات روحی و نواقص» درک و تجربه کرده اند و «پزشک محورشدن سلامتی»، «شی واره شدن بدن»، « فردی شدن هویت» و «اختلالات روحی» را از مه ترین آثار و پیامد مصرف داروها و کالاهای پزشکی عنوان کردند. مقوله مرکزی در برگیرنده سایر مقولات پژوهش نیز «سبک زندگی سلامت محور» است.