تحلیل معناشناختی همنشینی "وهن"، "ضعف" و "استکانت" در آیه 147 سوره آل عمران بر مبنای طرح مولفه های معنایی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

کاربست طرح "مولفه های معنایی" به عنوان یکی از طرح های نوین در مطالعات معناشناختی علوم قرآنی، نقش بسزایی در دستیابی به معانی دقیق واژگان این کتاب الهی و شناخت انسجام و ارتباط سیستماتیک مفاهیم آن دارد. با توجه به مساله محدودیت های گزینشی واژگان نسبت به یکدیگر، در زبان قرآن کریم که محدود به متنی مشخص و ثابت است، همانند هر متن دیگری، امکانات ترکیب و همنشینی محدود و مقید است. لذا کاربست نظریه مولفه های معنایی به عنوان ابزاری جهت تشخیص چرایی همنشینی واژگان و نیز محدودیت های گزینشی آن ها امری اجتناب ناپذیر می نماید. بدین تصور نوشتار حاضر بر آن است که با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی و کاربست رویکرد مولفه های معنایی در مقام پاسخگویی به این پرسش اساسی برآید که علت همنشینی سه مفهوم "وهن"، "ضعف" و "استکانت" و نوع چینش آن ها چیست؟ گزاره های قرآنی نشان داد که مفهوم ضعف با توجه به مؤلفه های معناساز خود، واژه شامل و دو مفهوم دیگر زیرشمول های آن به شمار می آید. همچنان که مفهوم "ضعف" و "وهن" به دلیل اشتراک در خرده معناهایشان دارای رابطه اشتدادی (هم معنایی) هستند که در مؤلفه [عارضی] و [گذر زمان] از یکدیگر متمایز می شوند. افزون بر این در میان این سه واژه، مفهوم "استکانت" شدیدترین حالت لاقوگی و ناتوانی را بیان می دارد.