آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳

چکیده

متن

آیه2: اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینْ
ترجمه: سپاس و ستایش مخصوص خدایی است که پروردگار جهانیان است.
به دنبال نام و یاد خدا، اولین کلام ما تشکر از خداست. خدایی که رشد و پرورش همه عالَم از اوست، چه عالم جمادات و نباتات و حیوانات وچه عالم انسانی.
او به زنبور عسل آموخته که از چه گیاهی تغذیه کند و چگونه کندو بسازد. همچنین به مورچه آموخته که چگونه قوت زمستانی خود را ذخیره نماید. اوست که از یک دانه گندم، خوشه‌ها می‌رویاند و از یک هسته سیب، درخت سیب می‌رویاند. اوست که این آسمان با عظمت را آفریده و برای هریک از کُرات و سیارات آن، مسیر مشخصی قرار داده است.
ما را از آبِ پَست آفرید و ما را در شکم مادر پرورش داد و پس از تولّد اسباب رشد ما را فراهم کرد و بدن ما را چنان قرار داد که در برابر عوامل بیماری از خود دفاع کند و یا اگر استخوانی شکست، آن را ترمیم نماید و هرگاه به خون نیاز داشت، خون سازی کند.
نه فقط رشد و پرورش جسمی ما، بلکه هدایت و تربیت روح و روان ما به دست اوست. عقل و شعور را، او برای ما قرار داده و پیامبران و کتابهای آسمانی را برای تربیت ما، فرستاده است.
از این آیه می‌آموزیم که:
* نیاز ما و جهان هستی به خداوند، تنها برای آفرینش نیست، بلکه رشد و پرورشِ ما از اوست و رابطه او با موجودات، همیشگی و دایمی است، لذا ما نیز باید همواره شکرگزار نعمتهای او باشیم.
نه فقط در دنیا، بلکه در قیامت نیز، کلامِ اهلِ بهشت «اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینْ» است.
آیه3: اَلرَّحمنِ الرَّحیم
ترجمه: (خدایی که) بخشنده مهربان است.
خدایی که ما به او ایمان داریم، مظهر مهر، محبّت، بخشش و آمرزش است. نمونه‌های رحمت و محبّت او را در نعمت‌های فراوانی که برای ما آفریده است می‌بینیم. گُل‌های زیبا و خوشبو، میوه‌های خوش طعم و خوشمزه، خوردنی‌های لذیذ و پرانرژی، پوشیدنی‌های رنگارنگ و متنوع، همه و همه، هدیه‌های خداوند به ماست.
از این آیه‌می‌آموزیم که:
* خداوند موجودات را همراه با رحمت و محبّت خود تربیت می‌کند، زیرا در کنار «رَبِّ الْعالَمِین»، خود را «اَلرَّحمنِ الرَّحیم» معرفی کرده است. پس معلّمان و مربّیانِ جامعه نیز اگر بخواهند موفّق باشند، باید براساس محبت و دلسوزی عمل کنند.
آیه4: مالِکِ یوْمِ الدّینْ
ترجمه: (خدایی که) مالک روز جزاست.
کلمه «دین» هم به معنای مکتب و آیین است و هم به معنای جزا و پاداش. مراد از «یوْمِ الدّین» روز قیامت است که روز حساب، کیفر و پاداش است.
با آنکه خداوند هم مالک دنیاست و هم مالک آخرت، امّا مالکیت او در روز قیامت، جلوه دیگری دارد. در آن روز هیچ‌کس مالک هیچ چیز نیست. مال و ثروت و فرزند ثمری ندارد. دوستان و خویشاوندان قدرتی ندارند. حتی انسان مالکِ اعضا و جوارحِ خود نیست. نه زبان اجازه عذرتراشی دارد و نه فکر فرصتِ تدبیر، تنها خداوند صاحب اختیار آن روز است.
از این آیه می‌آموزیم که:
* در کنار امید به رحمت بی‌پایان الهی، که در آیه قبل مطرح شد، باید از حساب و جزای روزِ قیامت نیز بترسیم.
* با ایمان به قیامت، از اینکه کارهای نیک ما بی‌پاداش بماند نهراسیم.
* آنچه از خیر یا شر انجام دهیم، خداوند بدان آگاه و برکیفر و پاداش آن قادر است.
آیه5: اِیاکَ نَعْبُدُ وَاِیاکَ نَسْتَعِینْ
ترجمه: (خدایا) تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم.
درآیات گذشته، خداوند را شناختیم که او رحمن، رحیم، ربّ العالمین و مالک روز جزاست، همچنین او را به خاطر عظمت آفرینش و نعمت‌های بی‌شماری که به ما ارزانی داشته، سپاس گفتیم و ستایش کردیم که: اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِینْ.
حق آن است که اکنون به درگاه او برویم و با اظهار عجز و ضعف خود، اعلام کنیم که ما تنها بنده تو هستیم و جز در برابر فرمان تو، در برابر دیگران و دستورات آنها، سرخم نمی‌کنیم. نه‌بنده‌زر و ثروت دنیا هستیم و نه برده زور و قدرت‌های استعماری.
از آنجا که نماز ـ مظهر عبادت و پرستش خداوند ـ به شکل جماعت برگزار می‌شود، لذا ما مسلمانان، یک صدا و در یک صف، به صورت جمعی اعلام می‌کنیم که: «اِیاکَ نَعْبُدُ وَاِیاکَ نَسْتَعِینْ»، خدایا نه فقط من، بلکه همه ما، بنده تو هستیم و از تو یاری می‌جوییم.
خدایا، حتی عبادت ما در سایه قدرتی است که تو به ما عطا کرده‌ای. اگر تو ما را یاری ندهی، بنده و برده دیگران می‌شویم.
از این آیه می‌آموزیم که:
* گرچه قوانین حاکم برطبیعت مادی و فرمول‌های فیزیک و شیمی را قبول داریم، امّا آنها را محکوم مشیت خداوند و تحت اراده او می‌دانیم، لذا تسلیم خداوند هستیم، نه اسیر طبیعت و تنها از خداوند استمداد می‌جوییم، حتی در امور مادی.
* اگر در هرنماز با توجه بگوییم که، تنها بنده او هستیم، دیگر اهل غرور و تکبر و سرکشی نخواهیم شد.

تبلیغات