علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)

علوم رفتاری (International Journal of Behavioral Science)

علوم رفتاری 1388 شماره 4 (پیاپی 10) (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

مقالات

۱.

تاثیر بازی‎درمانگری کودک محور بر کاهش مشکلات برونی‎سازی‎شده کودکان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: رفتار پرخاشگرانه مشکلات برونی‎سازی‎شده نادیده گرفتن قوانین بازی‎درمانگری کودک‎محور کودکان پیش‎دبستانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات دوران شیر خوارگی، کودکی و نوجوانی سایر اختلالات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم تربیتی فعالیتهای هنری و بازی ها دبستانی
تعداد بازدید : 167 تعداد دانلود : 416
"مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بازی‎درمانگری کودک‎محور گروهی در کاهش نشانه­های برونی‎سازی‎شده در کودکان پیش‎دبستانی اجرا شد. روش: پس از غربالگری اولیه 120 کودک پیش‎دبستانی در سه مهد کودک با استفاده از فرم فهرست رفتاری کودک (CBCL)، تعداد 10 کودک که بالاترین نمره را در مقیاس برونی‎سازی‎شده این فهرست به­دست آورده بودند، به­عنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شدند. مربیان این کودکان نیز پیش از شروع مداخله، فرم گزارش معلم (TRF) را تکمیل کردند. سپس گروه نمونه در قالب گروه­های دونفره، 16 جلسه بازی‎درمانگری را در مدت 8 هفته دریافت کرد. مادران این کودکان در پایان جلسه‎های چهارم، هشتم، دوازدهم و شانزدهم بار دیگر فرم CBCL را تکمیل کردند و مربیان نیز بار دیگر به تکمیل فرم TRF پرداختند. یافته­ها: تحلیل واریانس اندازه‎گیری­های مکرر نشان داد که براساس ارزیابی مادران، نمره مقیاس برونی‎سازی‎شده کودکان و زیرمقیاس رفتار پرخاشگرانه، به‎طور معنی­داری کاهش یافت. مقایسه میانگین­های نمره‎های TRF در دو مرحله پیش‎آزمون و پس‎آزمون نیز حاکی از کاهش معنی­دار مشکلات برونی‎سازی‎شده کودکان بود. تفاوت میانگین نمره‎های پس‎آزمون اول و دوم و نیز پس‎آزمون سوم و چهارم در مقیاس برونی‎سازی‎شده و هر دو زیرمقیاس رفتار پرخاشگرانه و نادیده گرفتن قوانین معنی­دار بود. نتیجه­گیری: بازی‎درمانگری کودک‎محور روش موثری برای کاهش مشکلات رفتار برونی‎سازی‎شده از کودکان به حساب می‎آید و به نظر می‎رسد که این شیوه بر رفتارهای پرخاشگرانه تأثیر بارزتری دارد. افزون بر این بیشترین بهبود در فاصله جلسه‎های نخست و جلسه‎های پایانی مشاهده می‎شود و روند کاهش مشکلات در جلسه‎های میانی کمتر محسوس است."
۲.

ساخت و اعتباریابی نسخه تجدیدنظرشده آزمون تصویری «کاوش نقطه» با استفاده از چهره های هیجانی به عنوان محرک(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اضطراب توجه انتخابی آزمون کاوش نقطه سایکوفیزیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 248 تعداد دانلود : 781
"مقدمه: استفاده از آزمون­های سایکوفیزیکی برای سنجش عملکرد ثانویه ذهنی، ازجمله توجه انتخابی در افراد سالم و بیمار تکنیکی پرکاربرد در حوزه روان­شناسی و به خصوص روان­شناسی عصب­شناختی به حساب می­آید. آزمون ""کاوش نقطه"" یکی از آزمون­هایی است که برای سنجش توجه انتخابی در گستره­ای از اختلالات افسردگی و اضطراب کاربرد فراوانی دارد. مبنای این آزمون، استفاده از واژه­ها به­عنوان محرک­های روان­شناختی است که به دلایل زبانی و فرهنگی محدودیت­هایی ایجاد می­کند. در این مطالعه، نسخه تغییریافته­ای از این روش با جایگزینی کلمات با چهره­های هیجانی ابداع شد و روایی و اعتبار آن مورد بررسی قرار گرفت. روش: نسخه تغییریافته آزمون کاوش نقطه در گروه نمونه­ای شامل 40 آزمودنی سالم و بزرگسال مورد ارزیابی قرار گرفت. . یافته­ها: نتایج به­دست­آمده نشان­دهنده اعتبار بالای محرک­های تصویری مورداستفاده در این آزمون و همچنین اعتبار پاسخ آزمودنی­ها در برابر عکس‌ها بود. به­علاوه، نمرات به­دست­آمده در مورد توجه، ارتباط معنی­داری با سطح سواد و جنسیت آزمودنی­ها نداشت که نشان­دهنده توان این آزمون در سنجش توجه انتخابی، مستقل از متغیرهای جمعیت­شناختی بود. نتیجه­گیری: آزمون به­کارگرفته­شده در این پژوهش اعتبار قابل­قبولی برای پژوهش­های بین­فرهنگی دارد و استفاده از آن به سایر پژوهشگران توصیه می­شود."
۳.

نقش حافظه کاری در جمع ذهنی کودکان پیش دبستانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: کودکان حافظه کاری حساب ذهنی مسایل استاندارد و غیراستاندارد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 303 تعداد دانلود : 45
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مولفه­های حافظه کاری (مجری مرکزی، مدار آوایی و بخش دیداری- فضایی) در عملکرد جمع ذهنی کودکان پیش­دبستانی انجام شد. روش: 30 نفر از دانش­آموزان دختر پیش­دبستانی مدارس ابتدایی شهر زنجان با دامنه هوشی 115-100 به­صورت تصادفی انتخاب و با تکالیف فراخنای ارقام وارونه، فراخنای ارقام مستقیم، فراخنای کُرسی و مسایل جمع ذهنی (استاندارد و غیراستاندارد) با ارایه به شکل کلامی و غیرکلامی مورد آزمون قرار گرفتند. یافته­ها : طبق نتایج تحلیل آماری با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون، فراخنای ارقام وارونه (مجری مرکزی) با عملکرد در مسایل کلامی غیراستاندارد و فراخنای ارقام مستقیم (مدار آوایی) با عملکرد در مسایل کلامی استاندارد رابطه داشتند. هیچ­کدام از مولفه­های حافظه کاری با عملکرد در مسایل غیرکلامی رابطه نداشتند. نتیجه­گیری: مجری مرکزی در مورد مسایل غیراستاندارد که نیاز به بازداری اطلاعات نامربوط و محرک­های مزاحم دارد نقش مهمی در کنترل توجه ایفا کرده و عملکرد را به حداکثر می­رساند. اما در مورد مسایل استاندارد که چنین ضرورتی وجود ندارد و فقط نیازمند نگهداری اعداد و درخواست­های مساله است، مدار آوایی نقش مهمی ایفا می­کند."
۴.

اثربخشی معنی درمانی گروهی بر امید به زندگی بیماران سرطانی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: سرطان معنی درمانی امید به زندگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی هیجان امید
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی روانشناسی سلامت
تعداد بازدید : 907 تعداد دانلود : 681
" مقدمه: در این پژوهش، اثربخشی معنی­درمانی به شیوه گروهی بر افزایش امید به زندگی بیماران سرطانی بیمارستان شفای اهواز مورد بررسی قرار گرفت. روش: این پژوهش، مطالعه نیمه­تجربی پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل افراد زیر 45 سال مبتلا به سرطان بودند که در خرداد 1386 در بیمارستان شفای شهر اهواز تحت درمان قرار داشتند. روش نمونه­گیری سرشماری بود. ابتدا از کلیه افراد آزمون امید به زندگی میلر گرفته شد؛ سپس تعداد 40 نفر از جامعه فوق که کمترین نمره را در این آزمون کسب کرده بودند، انتخاب شدند. از این تعداد، 20 نفر (دو گروه 10 نفری) برای گروه آزمایش و 20 نفر برای گروه گواه به­صورت تصادفی ساده برگزیده شدند. روش معنی­درمانی طی 10 جلسه 45دقیقه­ای، هر هفته یک جلسه اجرا شد. پس از اتمام جلسات پس­آزمون روی دو گروه آزمایش و گواه اجرا گردید. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش کوواریانس و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. در این پژوهش سطح معنی­داری 05/0>p در نظر گرفته شد. یافته­ها : براساس نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس، بین میانگین نمره­های پس­آزمون گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی­داری وجود داشت (001/0>p). نتیجه­گیری: معنی­درمانی به شیوه گروهی باعث افزایش امید به زندگی بیماران سرطانی می­شود."
۵.

بررسی مقایسه ای هویت یابی دانشجویان دانشگاه: مطالعه بافتاری(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: هویت یابی بافتار دانشجویان دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 732 تعداد دانلود : 273
" مقدمه: هدف این تحقیق بررسی مقایسه­ای هویت­یابی عقیدتی و بین­فردی دانشجویان دختر در بافتار دانشگاه بود . روش: دو گروه 96نفره از دانشجویان دختر ترم اول (18 و 19ساله) و آخر (23 و 24ساله) با استفاده از روش خوشه­ای تصادفی و دو گروه 60 و 51نفره از همتایان غیردانشگاهی­شان با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس، انتخاب شدند و پرسش­نامه­های هویت­یابی آدامز (EOM-EIS2) را تکمیل کردند. داده­ها با استفاده از روش مجذور کای یک­سویه و دوسویه تحلیل شدند. یافته­ها : تفاوت­های معنی­داری میان هویت­یابی بین­فردی دانشجویان ترم آخر و همتایان غیردانشگاهی­شان و نیز میان هویت‌یابی عقیدتی و بین‌فردی دانشجویان ترم اول و آخر به­دست آمد. درحال­که اختلاف معنی­داری بین گروه آزمون و کنترل سال آول مشاهده نشد. بررسی­های یک­سویه نیز حاکی از تجمع افراد کل گروه­ها در منزلت بحران­زده بود. نتیجه­گیری: بافتار دانشگاه با روند هویت­یابی عقیدتی و بین­فردی دانشجویان تاثیر رابطه مثبت دارد و این تاثیر در هویت‌یابی بین‌فردی بارزتر است. کلیه جوانان دانشگاهی و غیردانشگاهی در دامنه سنی 18 تا 24 سال از نظر هویت­یابی در منزلت بحران­زده هستند و روند هویت­یابی طی این سال­ها بسیار کند پیش می­رود."
۶.

تعامل بین شخصیت و سبک‌های فراانگیزشی در عملکرد شغلی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: ویژگی های شخصیتی عملکرد شغلی سبک های فراانگیزشی بازخورد جامع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی انگیزش انگیزش در کار
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره شغلی
تعداد بازدید : 46 تعداد دانلود : 935
" مقدمه: از آن­جا که منابع انسانی از مهم­ترین سرمایه­های هر سازمان به­شمار می­روند، بررسی و شناسایی عوامل مرتبط با این منابع که می­توانند بر عملکرد سازمانی آنها موثر باشند، از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی تعامل بین شخصیت و سبک­های فراانگیزشی کارکنان یک مرکز دولتی در عملکرد شغلی آنها بود. روش: در این پژوهش 327 نفر از کارمندان رسمی مرد به­روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع­آوری اطلاعات از سیاهه 5عاملی شخصیت، نیم­رخ سبک­های فراانگیزشی آپتر و بازخورد جامع استفاده شد. داده­ها به­وسیله ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر بررسی شدند. یافته­ها: سبک­های فراانگیزشی براساس ویژگی­های شخصیتی و ویژگی‌های شخصیتی براساس سبک­های فراانگیزشی در پیش­بینی عملکرد شغلی نقش واسطه­ای داشتند. نتیجه­گیری: نتایج پژوهش در راستای معدود پژوهش­های صورت­گرفته در این زمینه است. می­توان از ویژگی­های شخصیتی به­عنوان عاملی در استخدام نیروی انسانی و استفاده از برنامه­های انگیزشی مناسب با سبک­های کارکنان به‌عنوان عاملی برای بهبود عملکرد شغلی در سازمان استفاده نمود."
۷.

رابطه سازه‌های روان شناختی مقیاس DASS با راهبرد‌های مقابله با تنیدگی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: افسردگی اضطراب تنیدگی راهبردهای مقابله مقیاسDASS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 667 تعداد دانلود : 721
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سه سازه روان­شناختی افسردگی، اضطراب و تنیدگی با راهبردهای مقابله با تنیدگی در دانشجویان اجرا شد. روش: نمونه‌ای مشتمل بر 251 نفر از دانشجویان (194 زن و 57 مرد) به‌طور تصادفی انتخاب شد و با استفاده از مقیاس DASS و پرسش­نامه‌ راهبردهای مقابله کارور مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی داده‌ها ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون گام­به­گام و نیز تحلیل واریانس یک‌طرفه به­کار گرفته شد. یافته­ها: بین راهبرد مقابله‌ای‌ مساله‌مدار و افسردگی و اضطراب و تنیدگی رابطه منفی معنی­دار و بین راهبرد مقابله‌ای هیجان‌مدار منفی و افسردگی و اضطراب و تنیدگی رابطه مثبت معنی­دار وجود داشت. نتیجه­گیری: مقابله‌های مساله­مدار و هیجان­مدار مثبت می­تواند در درازمدت نقش موثری در کاهش سطح اضطراب و افسردگی و تنیدگی فرد ایفا نماید."
۸.

هنجاریابی، روایی و اعتبار پرسش نامه باور به مهارت ها (SCI)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اعتبار روایی هنجاریابی پرسش نامه باور به مهارت ها پرسش نامه علایق استرانگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 250 تعداد دانلود : 68
" مقدمه: هدف اصلی پژوهش حاضر هنجاریابی، بررسی روایی و اعتبار پرسش­نامه باور به مهارت­ها یا خودکا رآمدی حرفه­ایی (SCI) در دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. روش: نمونه پژوهش 420 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند که از هفت دانشکده (از هر دانشکده 60 نفر) به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه‌ایی انتخاب شدند و پرسش­نامه باور به مهارت­ها روی آنها اجرا شد. روش مورد استفاده در این پژوهش آمار توصیفی شامل محاسبه نمرات T ، رتبه درصدی و ضریب همبستگی بود. جدول هنجار درصدی و استاندارد نیز برای دانشجویان تهیه شد . یافته­ها : اعتبار آزمون به روش آلفای کرونباخ بین 75/0 تا 82/0 و به روش بازآزمایی بین 71/0 تا 84/0 محاسبه شد. ضرایب روایی یعنی همبستگی بین دو پرسش­نامه باور به مهارت­ها و پرسش­نامه استرانگ دارای دامنه‌ایی بین 45/0 تا 72/0 و در سطح 01/0 معنی­دار بود. نتیجه­گیری: پرسش­نامه باور به مهارت­ها ابزار معتبری برای ارزیابی میزان باور افراد از حیطه­های شغلی است و می­توان در راهنمایی و مشاوره هدایت شغلی و تحصیلی از آن استفاده نمود."
۹.

قابلیت پیش‌بینی‌کنندگی فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: فرهنگ سازمانی فشار روانی شغلی علایم فشار روانی منابع فشار روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 230 تعداد دانلود : 94
" مقدمه: این پژوهش به­منظور بررسی ارتباط ابعاد فرهنگ سازمانی با فشار روانی شغلی (علایم فشار روانی و منابع فشار روانی) کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز انجام شد.روش: از کارکنان شرکت پالایش نفت تبریز، 248 نفر به ­ روش نمونه‌گیری تصادفی، به ­ عنوان گروه آزمون انتخاب شدند. برای اندازه­گیری متغیرهای پژوهش (فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی) از پرسش­نامه‌های فرهنگ سازمانی و پرسش­نامه‌ علایم فشار روانی و منابع فشار روانی شغلی استفاده شد. . یافته­ها: بین فرهنگ سازمانی و فشار روانی شغلی همبستگی منفی وجود داشت (01/0>p). خرده‌مقیاس فرهنگ سازمانی مشارکتی، 21% واریانس فشار روانی شغلی و خرده‌مقیاس‌های فشار روانی (علایم فشار روانی، سبک‌باری نقش، تعارض در بین همکاران، بیگانگی، سنگین‌باری نقش، محیط کار و فقدان کنترل) 32% واریانس فرهنگ سازمانی کارکنان را تبیین کردند. بین میزان فرهنگ سازمانی در ابعاد مختلف آن با ابعاد مختلف فشار روانی شغلی رابطه تعاملی وجود داشت . نتیجه­گیری: با وجود کم­بودن فشار روانی، فرهنگ سازمانی مشارکتی در درازمدت می‌تواند برای جلوگیری از ایجاد فشار روانی مورد استفاده قرار گیرد."
۱۰.

عملکرد حافظه فعال در دانشجویان دختر با علایم افسردگی بالا و عادی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: افسردگی دانشجوی دختر ظرفیت حافظه فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 526
" مقدمه: هدف این پژوهش بررسی عملکرد حافظه فعال در دانشجویان با علایم افسردگی بالا و عادی بود. روش: نمونه مورد بررسی 82 نفر ( 41 نفر با نمرات افسردگی بالا و 41 نفر عادی ) دانشجوی دختر دانشگاه تربیت معلم تهران (پردیس کرج) بودند که گروه افسرده با شیوه‌ غربالگری و گروه عادی به­صورت تصادفی انتخاب شدند. به­منظور اندازه‌گیری افسردگی آزمودنی‌ها از سیاهه افسردگی بک (BDI) و مصاحبه بالینی و برای ارزیابی ظرفیت حافظه فعال از نمایه حافظه فعال (WMI) بهره گرفته شد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها، از تحلیل واریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته­ها : بین افسردگی و ظرفیت حافظه فعال ارتباط معکوس معنی‌دار وجود داشت؛ بین دو گروه افسرده و عادی در ظرفیت حافظه فعال تفاوت معنی‌دار وجود داشت، به­نحوی که عملکرد گروه افسرده در تمام زیرمقیاس‌های حافظه فعال پایین‌تر از گروه عادی بود. نتیجه­گیری: پاسخ­دهی کُند و حساسیت نسبت به پیچیدگی تکلیف از مشکلات بارز افراد افسرده در تکالیف حافظه فعال است."
۱۱.

اعتباریابی مقیاس مقابله با موقعیت های استرس زای اندلر و پارکر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: اعتبار روایی ساختار عاملی مقیاس مقابله با بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 943
" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و اعتباریابی مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر انجام شد. روش: نمونه آماری پژوهش 410 دانش­آموز سال اول دبیرستان­های مختلف شهر تبریز بودند که به روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب شدند. نمونه­ها با اجرای مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر و پرسش­نامه شیوه­های مقابله بیلینگز و موس مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی روایی سازه، روش تحلیل عاملی اکتشافی و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی مورد استفاده قرار گرفت و برای محاسبه اعتبار از روش بازآزمایی, دو نیمه­سازی و آلفای کرونباخ استفاده شد.یافته‌ها: مؤلفه­های به­دست­آمده ٥٨% کل واریانس را تبیین کردند. نتیجه‌گیری: تعداد عامل­های استخراج­شده نهایی، عوامل اصلی مورد توافق اندلر و پارکر را به دست می­دهد که با نتایج تحلیل عاملی پژوهش حاضر تا حد بسیار بالایی هماهنگی دارد و نشان می­دهد که این مقیاس از روایی مناسبی برخوردار است. بین عوامل مقیاس نیز هماهنگی و همبستگی وجود دارد. ابزار و مقیاس­های فرعی آن از اعتبار و روایی قابل­قبول برخوردار است."