پژوهشنامه معارف حسینی

پژوهشنامه معارف حسینی

پژوهشنامه معارف حسینی (آیت بوستان سابق) سال دوم تابستان 1396 شماره 6

مقالات

۱.

بررسی شخصیت کاریزماتیک حضرت ابوالفضل(ع) با تاکید بر نقش ایشان در حادثه کربلا

نویسنده:

کلید واژه ها: کربلا امام حسین (ع) کاریزما عباس تأثیرات خاندان عباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 774 تعداد دانلود : 847
حادثه عاشورا یکی از جان خراش ترین و در عین حال آموزنده ترین حوادث تاریخ اسلام به حساب می آید. حادثه ای که بر خلاف بسیاری از حوادث دیگر تاریخ انسانی که به دست نسیان سپرده شده اند، پس از قریب به 1400 سال، هنوز زنده، اثر گذار، آموزنده، به شدت تسرّی یابنده و بسیار جذاب بوده و در عین حال واجد قابلیت های تحقیقی بیش تر و ژرف تر است ،تا با هر پژوهش جدید، بعدی دیگر از ابعاد این حادثه بی نظیر تاریخ اسلام و تشیّع تبیین گردد. بی تردید بخش عظیمی از این تأثیر گذاری ، آموزندگی و جذّابیت کربلا به قهرمانان اصلی این حادثه باز می گردد. البته که قهرمان اصلی و بزرگ این واقعه عظیم حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام )است، اما در این نیز تردیدی نیست که بعد از ایشان مهم ترین و تاثیر گزارترین شخصیت در گرماگرم این حادثه غم انگیز کسی جز برادر بزرگوار ایشان یعنی حضرت ابوالفضل العباس (ع)نمی باشد. در باره شخصیت حضرت عباس (ع)تا کنون بسیار سخن رفته است، بنابراین نوشتن مقاله ای در این باب که واجد نکته های نو و تازه ای باشد، کار ساده و آسانی نیست. در عین حال هر بار که محققی با مداقّه در منابع اصلی تاریخ اسلام به باز خوانی دقیق تر حادثه کربلا و نقش محوری حضرت عباس(ع) دوشادوش امام حسین (ع)، می پردازد، متوجه نکات بدیع و تازه ای می گردد که بینش ها و تحلیل های نوینی را در باره شخصیت کم نظیر قمر بنی هاشم و نقش و اهمیت حضور ایشان در این حادثه دلخراش، مطرح می سازد. در این مقاله هر چند که تمرکز اصلی بر تحلیل نقش شخصیت کاریزماتیک قمر بنی هاشم در روند حادثه کربلا می باشد، لیکن سعی شده که عوامل زمینه ساز شخصیت کاریزمای عباس(ع) قبل از کربلا و نیز تاثیرات شخصیت کاریزمای ایشان بعد از حادثه کربلا و حتی امروز ، بیان شود. طبعا در خلال مباحث، اسناد معتبری در باب بسیاری از اخبار مشهور در باره شخصیت عباس(ع)نیز معرفی شده اند. نویسنده امیدوار است بتواند نگاه و بینش جدیدی را در این نوشتار ارائه دهد.
۲.

تحلیل شخصیت ایمانی حضرت عباس(ع) بر اساس زیارتنامه ایشان

کلید واژه ها: شخصیت ایمانی زیارتنامه حضرت عباس (ع) مؤمن راستین عبد صالح بصیر ایمان محض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 854 تعداد دانلود : 681
حضرت ابوالفضل العباس بن علی بن ابیطالب(ع)، به سبب ویژگی های ایمانی ،یکی از برجسته ترین مردان روزگار است. اصلی ترین راز کمالات او در بندگی خدا، اطاعت و پیروی محض از امام زمانش نهفته است. ابعاد شخصیت ایمانی حضرت عباس (ع) در زیارتنامه ی ایشان که به سند معتبر از امام صادق(ع) رسیده است ، متبلور گردیده است. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر فرازهایی از زیارتنامه قمر بنی هاشم جهت تحلیل شخصیت ایمانی حضرت عباس(ع) سامان یافته که حاصل آن چنین شد: نورمعرفت الهی به قلب آن حضرت تابیده و ایمان در آن ثبت گشته و ایشان به درجه مؤمن حقیقی رسیده اند. ثمرات و برکات این ایمان واقعی در گفتار و رفتار آن حضرت نمایان گشته و شایستگی اوصافی همچون: تسلیم اوامر الهی ، مصدّق حق، بصیر، مطیع، عبد صالح ، صاحب ایمان محض و همنشینی در آخرت با أنبیا و اولیا الهی را کسب نموده است.
۳.

تحلیل ویژگی ها ی حضرت عباس(ع) در گفتار معصومین(علیهم السلام)

نویسنده:

کلید واژه ها: امام حسین (ع) ابوالفضل (ع) نهضت کربلا ائمه هدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 797
بی تردید نهضت امام حسین(ع) فصل نوینی را در تاریخ اسلام رقم زد و مرز اسلام علوی را از اسلام اموی مشخص نمود . کسی که در کنار امام در ترسیم این مرز و تقابل با امویان نقش محوری و حیاتی داشت حضرت ابوالفضل(ع) بوده است. او در طول زندگی 34 ساله خود با تربیت در مکتب علوی کوشید در عصر حکومت پدر و امامت دو برادر به شایستگی از نظام امامت دفاع نماید و در نبرد های سخت و نرم حضور مقتدرانه و معرفت زایی داشته باشد . هم گامی او با حسین (ع)و همدلی و همراهی او با حسن (ع)از ویژگی های ممتاز وی به عنوان یک پیرو مخلص امام است . بررسی ویژگی و مقام و منزلت عباس (ع)در روایات ائمه اطهار مهم ترین مسئله این مقاله است . برای تحلیل مسئله و کسب اطلاعات مورد نیاز به منابع تاریخی و حدیثی و تحقیقات صورت گرفته مراجعه و روشن گردید که ائمه هدی در باب حضرت عباس(ع) سخنان ارزنده و تاثیر گذاری بیان داشتند که این مقاله به استناد آن سخنان به رشته تحریر در آمده است . روایات متخذه، مبین ویژگی هایی است که نشانگر مقام رفیع عباس(ع) نزد آنان است که در این مقاله به آن ویژگی ها اشاره شده است .
۴.

ویژگی ها و فضایل ام البنین (علیها السلام)

نویسنده:

کلید واژه ها: عاشورا ام البنین (س) ویژگی ها و فضایل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 884 تعداد دانلود : 398
ام البنین (س) مادر حضرت عباس (ع) ، یکی از مادران برجسته تاریخ است که زندگی او مالامال از عشق به ولایت و امامت بوده ، این بانوی با فضیلت، و آگاه به زمان خویش از جمله کسانی بود که از حریم حسینی دفاع می کرد و مجلس عزای شهید کربلا را برپا می داشت. صفات و ویژگی های فردی ایشان شامل ، فضایل اخلاقی ،کمالات انسانی ، نیروی ایمانی ، شکیبایی ، بصیرت و... او را به شایستگی در خانه امامت بانوی بانوان کرده بود. ام البنین (س) با معرفتی که به مقام اهل بیت (ع) داشت ، فرزندانی همچون حضرت ابو الفضل (ع) را در دامان خود پرورش داد که تا آخرین لحظات زندگی خویش دست از ولایت نکشیده اند، در این مقاله ویژگی هایی چون وفاداری،ادب، ولایت دوستی و ولایت پذیری، شجاعت، صبر، سخنوری وشاعری، علم و دانایی که بخشی از فضایل ام البنین (س) است بررسی می شود. روش مورد استفاده برای انجام این پژوهش از نوع روش تحقیق تاریخی توصیفی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای می باشد.
۵.

بررسی ابعاد شخصیت حضرت عباس(ع)در شعر معاصر عربی

نویسنده:

کلید واژه ها: کربلا شعر معاصر عربی مرثیه سرایی نهضت عاشورا حضرت عباس (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 626 تعداد دانلود : 878
حضرت عباس(ع) فرزند برومند امام علی(ع) و پرچمدار جبهه حق در واقعه کربلا است. رشادت ها و رفتارهای مثال زدنی ایشان در دفاع از حریم اهل بیت (ع) در برابر ستم و استبداد امویان آثار فراوانی داشت که از زمان و مکان واقعه طف فراتر رفته است. بسیاری از این ابعاد شخصیتی و خصلت های والای انسانی در شعر عربی انعکاس داشته و مورد توجه شاعران در قرون متمادی بوده است. شعر معاصر عربی در راستای شعر پیشینیان نسبت به این ابعاد اخلاقی اهتمام ورزیده و به وفور بدان پرداخته است. نگارنده این مقاله سعی دارد جنبه های مختلف شخصیت حضرت عباس (ع) را که بیشتر مورد توجه شاعران معاصر عربی بوده، بررسی و استخراج نموده و میزان تأثیر این خصال نیک را در این عرصه بیان نماید. شاعران معاصر ضمن بها دادن به تمامی خصلت های انسانی حضرت عباس (ع) ایشان را برای نسل های کنونی و آینده بهترین الگو و شایسته ترین مثال دانستند.
۶.

جلوه های مؤاسات در سیره ی علمدار کربلا

کلید واژه ها: کربلا مؤاسات عباس بن علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 574 تعداد دانلود : 446
یکی از جلوه های باشکوه واقعه کربلا مؤاسات است و حضرت عباس(ع) یکی از قهرمانان مزیّن به این خصلت اخلاقی بوده است، طبق احادیث و روایات مؤاسات آثار وجودی متعددی همچون جلب رحمت و محبت نزد خدا و خلق خدا، تأیید شیعه بودن و برکت و فزونی رزق را به دنبال دارد و در بعضی از روایات بالاترین و دشوارترین عمل و هم ردیف نماز و روزه و زکات قرار گرفته است. مؤاسات نشانه یک جامعه آرمانی و ایمانی نیز هست، که الگوی عملی آن در رفتار بزرگان دین تجلی نموده است، تا جائی که معصومین این ویژگی را در دعاهای خود ازخدا طلب کرده اند؛ به جرأت می توان گفت نقطه اعلی و اتم ایثار و مؤاسات در سراسرمراحل زندگی و حتی شهادت حضرت عباس (ع) نمایان است، و جلوه های آن در همه ابعاد طیبه اش، اعم از مؤاسات قلبی، زبانی، وعملی در سیره ایشان مشاهده می گردد. این مقاله به شیوه توصیفی - تحلیلی و براساس استنتاج از آیات وروایات و منابع تاریخی به اثبات مطلب فوق پرداخته است.
۷.

تحلیل مراسم و آیین سوگواری حضرت ابو الفضل العباس(ع) در هندوستان

کلید واژه ها: علم حضرت عباس(ع) در هند روزه حضرت عباس کربلای هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 779 تعداد دانلود : 525
عباس بن علی (ع) از قهرمانان ماندگار و شخصیت های بی نظیر کربلاست . عباس(ع) را مدرسه جوانمردی و برادری و و فا معرفی می کنند، شخصیت وی چنان است که ورای گرایش های دینی مورد توجه افراد از ادیان و مذاهب مختلف قرار گرفته و از جایگاه خاصی در میان شیعیان و اهل تسنن و غیر مسلمانان هندوستان بر خوردار است.فضایل اخلاقی عباس(ع) چون کرم و بخشش ،عزت ، برادری و جوانمردی زبانزد خاص و عام در میان مسلمانان هند است . یاد و خاطره اسوه ایثار در فرهنگ مردم هندوستان در قالب سرودن مرثیه و انجام مراسم و مناسک ویژه در هندوستان تا کنون با شور و سوز خاصی انجام می شود، این پژوهش به بخشی از روایت این فرهنگ می پردازد .

معرفی کتاب ها

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۲