مطالعات رفتار سازمانی

حفظ و بهبود سطح سلامت اداری از مهم ترین دغدغه های رهبران و مدیران سازمان های امروزی است و این مهم میسر نمی شود مگر با شناخت عوامل مؤثر بر سلامت اداری و چگونگی نقش پذیری آن از هرکدام از عوامل تأثیرگذار. به همین دلیل در این پژوهش تأثیر عامل شادی بر سلامت اداری با اثر میانجی کیفیت زندگی کاری مورد توجه قرارگرفته است. تحقیق حاضر تحقیقی کاربردی و از حیث نحوه گرد آوری داده ها جزو تحقیقات توصیفی و غیرآزمایشی و از شاخه میدانی است. مدل تحقیق با نمونه ای متشکل از 374 نفر از کارکنان بانک ملت شهر تهران و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد سنجش قرار گرفته است. اطلاعات موردنیاز تحقیق با استفاده از پرسشنامه هایی که اعتبار آنها مورد آزمون قرار گرفته بود، جمع آوری و این اطلاعات با کمک نرم افزار های آماری SPSS و Lisrel و با اعمال آزمون های میانگین، فریدمن، مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش مؤیدآن است که کلیه روابط شادی، سلامت اداری و کیفیت زندگی کاری معنی دار هستند. در نتیجه فرضیه تحقیق مبنی بر آنکه شادی با اثر میانجی کیفیت زندگی کاری کارکنان تأثیر مثبت و معنی داری بر سلامت اداری دارد، تأیید شد.

اعتماد در درون هر سازمان، باعث شکل گیری روابط خاصی می شود که این روابط منجر به تغییر در عملکرد سازمان می گردد. شرکت های خانوادگی، نوعی از سازمان ها هستند که به دلیل ویژگی های خاص آن، شکل گیری اعتماد و این روابط در آن بهتر شکل می گیرد. این مقاله با توجه به نظریه های موجود در این زمینه، سازوکار این تأثیر اعتماد بر شرکت های خانوادگی را بررسی می کند. روش پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق، شهرک سلیمان صباحی در شهرستان آران و بیدگل است که شرکت های آن به تولید فرش مشغولند. در هر شرکت 3 پرسشنامه کارگری و 1 پرسشنامه مربوط به صاحب شرکت، توزیع و در مجموع 163 شرکت خانوادگی بررسی شد. تحلیل مدل اندازه گیری و ساختاری توسط نرم افزار آموس انجام شد. نتایج، نشان می دهد که متغیر های تحقیق، 51 درصد از واریانس متغیر عملکرد شرکت را تبیین می کنند. آزمون های برازندگی نیز تطابق مدل نظری با داده های تجربی را تأیید کردند.

نوآوری در دنیای رقابتی امروز، نه تنها برای رشد سازمان ها، بلکه برای بقای آنها ضرورتی انکارناپذیراست. سازمان های امروزی به نوآوری های سریع و مداوم در محصولات، خدمات، فناوری و فرایندها نیاز دارند و سازمانی که نمی تواند به طور مستمر محصولات و خدمات نوآورانه به بازار عرضه کند، محکوم به شکست خواهد بود. دانشگاه ها نیز به عنوان یکی از اساسی ترین نهادهای اجتماعی از این قاعده مستثنی نیستند و رفتارهای نوآورانه کارکنان و مدیران، اهمیتی اساسی در موفقیت آنها دارد. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر هوش هیجانی بر رفتار نوآورانه مدیران با توجه به نقش میانجی گر سبک های تصمیم گیری عقلایی و شهودی است. برای دستیابی به این هدف، نمونه ای از مدیران یکی از دانشگاه های کشور، انتخاب و مورد پیمایش قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش 107 نفر از مدیران ستادی، دانشکده ها و پژوهشکده های این دانشگاه هستند. داده های گردآوری شده با روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد که هوش هیجانی بر رفتار نوآورانه مدیران تأثیر مثبت و معنی دار دارد و بر سبک تصمیم گیری شهودی آنها تأثیرگذار است اما از طریق سبک های تصمیم گیری عقلایی و شهودی، بر رفتار نوآورانه آنان اثر نمی گذارد.

مقاله حاضر با هدف طراحی و تبیین مدل مطلوب فرهنگ سازمانی اسلامی برای مقابله با فساد اداری در سازمان ها تدوین شده است. در این مقاله تلاش شده تا با توجه به آموزه های دینی، مفاهیم ارزشی و نظریه های علمی مربوطه، ابتدا ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های فرهنگ اسلامی مورد شناسایی قرار گیرند؛ سپس به منظور سنجش روایی مدل، به مرحله آزمون گذاشته شوند. روش تحقیق حاضر ترکیبی (شامل دو طیف مطالعه کیفی-کمی) با رویکرد متوالی اکتشافی است: در بخش اول از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی (اسنادی-کتابخانه ای) و فراترکیب و در بخش دوم از روش پژوهشی میدانی- پیمایشی محدود استفاده شده است. این پژوهش از حیث هدف، ذیل تحقیقات توصیفی قرار می گیرد و از نظر نتایج در زمره تحقیقات کاربردی است و به لحاظ نوع داده، تحقیق کیفی به شمار می رود. با مطالعه منابع و تحقیقات متعدد در این زمینه، 4 نوع فرهنگ و 30 شاخص فرهنگی شناسایی شد که با تحلیل های صورت گرفته، در قالب ﯾﮏﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ مدل مطلوب فرهنگ سازمانی اسلامی برای مقابله با فساد اداری در سازمان ها ارائه شده اﺳﺖ.

سکوت سازمانی، با محدود کردن اظهارنظر کارکن ان، سبب کاهش اثربخشی تصمیم گیری های سازمان و فراین دهای تغییر می شود و این موضوعی است که بسیاری از س ازمان ه ا از آن شکایت دارند. این پژوهش با هدف ارائه درکی بهتر از عوامل مؤثر بر سکوت سازمانی و روابط بین آنها انجام شده است. ابتدا عامل های مرتبط از طریق مرور دقیق ادبیات و مصاحبه با خبرگان، شناسایی و در سه دسته: ویژگی های سازمان، ویژگی های کارکنان و ویژگی های مدیریت دسته بندی شده اند. مقایسات زوجی متعدد برای تعیین وزن و اولویت عوامل انجام شد (فن Fuzzy AHP). سپس، وزن های به دست آمده در ایجاد پایگاه قواعد فازی به کار رفتند. نمایش قواعد اگر- آنگاه فازی طراحی شده، امکان تحلیل و مقایسه دو به دوی تأثیر عوامل مختلف را در ایجاد و گسترش سکوت در سازمان، در قالب نمودارهای سه بعدی (Fuzzy Surface) فراهم می آورد. یافته های پژوهش نشان می دهد که ویژگی های مدیریت، مهم ترین عامل اصلی شکل دهنده سکوت در سازمان است. براساس تحلیل سطوح فازی، ویژگی های شخصیتی مدیر و سبک مدیریت به عنوان مهم ترین ویژگی های مدیریت، تأثیر یکدیگر را در گسترش سکوت در سازمان تقویت می کنند. این در حالی است که نقش نظام پاداش غیراثربخش و نبود فرصت های ارتباطی، در ایجاد سکوت سازمانی تقریباً ناچیز است؛ اما اگر این متغیرها با سطح بالای سایر عوامل تأثیرگذار همراه شوند، بر گسترش سکوت در سازمان دامن می زنند. سامانه خبره فازی طراحی شده در این مطالعه می تواند به عنوان ابزاری برای ارزیابی و پیش بینی سطح سکوت در سازمان به کار رود.

سلامت سازمانی به منزله سازوکاری برای کنترل و پیشگیری از فساد اداری در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت سازمانی با دو بعد شفافیت و پاسخ گویی است. سرمایه اجتماعی در سازمان با سه بعد رابطه ای، ساختاری و شناختی در این بررسی مورد سنجش قرار گرفته است. این تحقیق از نوع کاربردی است. روش تحقیق، پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه آماری شامل کارکنان شرکت ملی گاز ایران به تعداد 1070 نفر می باشد. از این تعداد 204 نفر با استفاده از فرمول کوکران به شیوه نمونه گیری طبقه ای به طور تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شده اند. داده های استخراجی از این نمونه با استفاده از نرم افزار spssو به وسیله آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. یافته های پژوهش، همبستگی متوسط به بالای سرمایه اجتماعی سازمانی با سلامت سازمانی را نشان می دهد، این در حالی است که میانگین سلامت سازمانی در حد متوسط برآورد شده است و از مؤلفه های تأثیرگذار در تحلیل رگرسیونی می توان به ترتیب به اهداف مشترک، انتظارات، همکاری، میزان صمیمیت، تعهدات و چگونگی روابط، اشاره کرد. درمجموع نیمی (50 درصد) از تغییرات سلامت سازمانی توسط مؤلفه های موردسنجش سرمایه اجتماعی سازمانی در این پژوهش تبیین شده است.

با توجه به تقابل دو مقوله رفتارهای انحرافی و رفاه کارکنان، بایستی عوامل فردی، گروهی، رهبری و سازمانی مناسبی برای کنترل آنها شناسایی شود که در مطالعات پیشین به شناسایی عوامل تأثیرگذار در بروز رفتارهای انحرافی و ایجاد رفاه کارکنان در محل کار به صورت مجزا پرداخته شده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم رهبری اصیل بر رفاه کارکنان و رفتارهای انحرافی از طریق سرمایه روان شناختی مورد بررسی قرار گیرد. این مطالعه در نمونه ای 136 نفری از کارکنان شهرداری شهرستان نطنز با روش نمونه گیری تصادفی ساده صورت پذیرفته است. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بوده و ابزار مورداستفاده، پرسشنامه است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش الگو سازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار Lisrel8.8، استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که متغیر برون زا (رهبری اصیل) توانسته است بر تمام متغیر های درون زا (رفتارهای انحرافی، سرمایه روان شناختی و رفاه کارکنان) تأثیر معنی داری بگذارد، از طرف دیگر سرمایه روان شناختی بر رفاه کارکنان تأثیر مثبت و معنی داری داشت، درحالی که بر رفتارهای انحرافی نتوانست تأثیر منفی و معنی داری داشته باشد.