جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دوم پاییز و زمستان 1392 شماره 2

مقالات

۱.

تجزیه و تحلیل تطبیقی تأثیر توسعه انسانی و امید به زندگی بر رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه

کلید واژه ها: رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه توسعه انسانی امید به زندگی کشورهای توسعه یافته

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد توسعه اقتصادی،تغییر تکنولوژیکی،رشد توسعه اقتصادی منابع انسانی،توسعه انسانی،توزیع درآمد،مهاجرت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی توسعه و مسایل سیاسی اجتماعی مربوط به شمال و جنوب مسایل توسعه در کشورهای جنوب (سوم)
تعداد بازدید : 293 تعداد دانلود : 679
با توجه به این موضوع که شاخص توسعه انسانی سه جنبه مهم از شاخص های توسعه یعنی آموزش، سلامت و استانداردهای زندگی را در قالب چهار زیر شاخص مورد ارزیابی قرار می دهد، هدف این مقاله این است که با استفاده از روش داده های تلفیقی (پانل)، رگرسیون حداقل مربعات معمولی و استفاده از روش اثرات تصادفی تأثیر شاخص توسعه انسانی و امید به زندگی را بر رشد اقتصادی برای دوره زمانی 2008 تا 2011 برای بیش از 150 کشور شامل کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در سه مدل (سه گروه مختلف کشورها) مدل اول که یک مدل کلی است شامل 154 کشور جهان، مدل دوم شامل 54 کشور از کشورهای توسعه یافته و در حال گذار و مدل سوم شامل که 100 کشور در حال توسعه و کمتر توسعه یافته است را مورد ارزیابی قرار دهد. برآورد معادله رشد اقتصادی به روش داده های تلفیقی با استفاده از نرم افزار تخصصی Eviews انجام گرفته است. نتایج بیانگر آن است که شاخص توسعه انسانی و امید به زندگی در مدل اول یعنی 154 کشور دنیا تأثیر مثبت و معنی داری بر روی رشد اقتصادی داشته، در مدل دوم یعنی کشورهای توسعه یافته و در حال گذار شاخص توسعه انسانی تأثیر معنی داری بر رشد اقتصادی این کشورها نداشته، در مدل سوم نیز یعنی 100 کشور در حال توسعه و کمتر توسعه یافته هر دو شاخص توسعه انسانی و آموزش تأثیر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است.
۲.

محاسبه و بررسی شاخص توسعه اجتماعی در کشورهای اسلامی منتخب با تاکید بر ایران

کلید واژه ها: کشورهای اسلامی توسعه اجتماعی شاخص سازی توسعه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات سیاسی، بین الملل و توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه الگوهای اسلامی توسعه
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 728
امروزه تقریباً این اتفاق نظر بین اندیشمندان به وجود آمده است که برای دست یابی به توسعه پایدار، توجه به همه ابعاد توسعه از جمله توسعه اجتماعی در کنار توجه به توسعه اقتصادی ضروری است. بدین ترتیب توجه به توسعه اجتماعی در درازمدت می تواند تأثیر زیادی بر توسعه همه جانبه کشورها داشته باشد. لذا هدف این مطالعه استخراج شاخص توسعه اجتماعی برای کشورهای اسلامی منتخب می باشد. برای این منظور، جهت محاسبه شاخص توسعه اجتماعی از شاخص های زیر استفاده می شود: واکسیناسیون علیه بیماری های دیفتری، سیاه سرفه و کزاز- امید به زندگی در بدو تولد- متوسط سال های تحصیل- نرخ مرگ و میر– میزان ثبت نام در مدارس - نسبت دانش آموز به معلم و نرخ مشارکت نیروی کار زن. طبق نتایج حاصله متوسط توسعه اجتماعی ایران طی دوره 2009-1960، 39/0 بوده است که نسبت به بسیاری از کشورها مانند مالزی، پاکستان، اندونزی و سوریه عملکرد ضعیف تری دارد. بنابراین علی رغم روند فزاینده توسعه اجتماعی در ایران و با توجه به این که توسعه اجتماعی جزء لاینفک ارتقاء و پیشرفت جامعه می باشد، لذا این امر به آگاه سازی همگانی، بسیج عمومی و عزم ملی نیاز دارد.
۳.

بررسی رابطه ابعاد توسعه یافتگی با مرگ (خودکشی - دیگرکشی): مطالعه تطبیقی در سطح کلان

کلید واژه ها: توسعه خودکشی مرگ پارسونز دیگر کشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 917 تعداد دانلود : 77
توسعه یافتگی زوایای پیدا و پنهانی دارد، با پیامدهایی که هماره مثبت نیست. این پژوهش با دنبال کردن رهیافت جامعه شناختی پارسونز و نظام های چهارگانه او تلاش کرد، نگاهی نو به خودکشی و دیگرکشی داشته باشد تا به درک روشن تری از رابطه ابعاد توسعه یافتگی با مرگ عامدانه دست یابد. مطالعه تطبیقی با تکنیک تحلیل ثانویه با کمک نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام گرفت. داده ها از معتبرترین سایت های بین المللی بدست آمدند. با واحد تحلیل قرار دادن کشور، داده ها در سطح کلان به صورت تک متغیره و چندمتغیره تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند: 1- از بین چهار توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پارسونز، نقش توسعه اجتماعی در تغییرات نرخ خودکشی مهم تر است. 2- هر چهار نوع توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پارسونز با دیگر کشی، رابطه دارند اما تأثیر توسعه فرهنگی قوی تر است. لذا دو راهکار توجه به وجود رابطه انسانی- اجتماعی و ایجاد ظرفیت فرهنگی در کنشگران اجتماعی را بمنظور کاهش مرگ های عامدانه، می توان مورد توجه قرار داد.
۴.

بررسی تأثیر مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها (CSR) برمصرف مسئولانه

کلید واژه ها: مسئولیت پذیری اجتماعی توانایی های شرکت مصرف مسئولانه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی
تعداد بازدید : 297 تعداد دانلود : 232
مصرف گرایی یکی از مهمترین موانع توسعه اقتصادی و اجتماعی استکه ریشه در ارزشهای فرهنگی هر جامعه دارد. از این رو رفتار اقتصادی متعالی جزو داراییهای مهم فرهنگی به شمار می رود که با شاخص هایی همچون مصرف مسئولانه و مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها سنجیده می شود. در همین راستا هدف این پژوهشبررسی تاثیرمسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها (CSR)وتوانایی های شرکت های بزرگ (CA) به عنوان عوامل موثر بر مصرف مسئولانه (SRC)دررفتارمصرف کننده است.جامعه آماری این پژوهش، مدیران تعاونی های مصرف وایسته به ادارات و شرکتهادرسطح استان آذربایجان شرقی است و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه( بررسی تاثیرمسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها بر مصرف مسئولانه، پرسی ماری کوانا وهمکاران در سال 2012) می باشد. داده های گردآوری شده از پرسش نامه هابا استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیلقرار گرفته است.با توجه به ماهیت متغیرهای پژوهش، از ضریب همبستگیپیرسون و آزمون کولموگروفو آزمون اسمیرنوف استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که تمامی متغیرهای مستقل (ارایه علل با ارزش، تعهد زیست محیطی، انجام کارهای مطلوب، تولید محصولات با کیفیت، رهبری در صنعت و نوآوری و تکنولوژی)رابطه معناداری با مصرف مسئولانه دارند.
۵.

گونه های فراغت و تاثیر آن بر سلامت اجتماعی جوانان

نویسنده:

کلید واژه ها: اوقات فراغت یکپارچگی اجتماعی سلامت اجتماعی شکوفایی اجتماعی پیوستگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ
تعداد بازدید : 185 تعداد دانلود : 793
سلامت اجتماعی افراد می تواند از طریق بهبود وضع اوقات فراغت و بهره وری بهتر از آن ارتقاء یابد. لذا پژوهش حاضر بر آن است تا به این سوال اساسی پاسخ دهد که آیا نحوه گذران اوقات فراغت بر سلامت اجتماعی افراد تاثیر می گذارد یا نه؟ و اگر این تاثیر مثبت است میزان و رابطه هر یک ازانواع اوقات فراغت با سلامت اجتماعی افراد چگونه است؟ در این مطالعه تحقیقی از مدل سلامت کییز برای سنجش سلامت اجتماعی و از مدل دو مازیه برای سنجش گونه های فراغت استفاده شده است. روش تحقیق، از نوع پیمایش مقطعی، کاربردی و از نوع تحقیقات پهنانگر می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، جوانان 15الی 29 ساله شهرهای استان آذربایجان شرقی و حجم نمونه برابر با 594 نفر می باشد که از طریق فرمول کوکران تعیین شده است . بر اساس نتایج بدست آمده، سلامت اجتماعی پاسخگویان در سطح متوسط و فراغت در سطح متوسط به پایینی قرار دارد. هم چنین، بین نحوه گذران اوقات فراغت و سلامت اجتماعی رابطه معنادار و متوسط به بالایی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان دهنده این است که 1/18 درصد از تغییرات مربوط به سلامت اجتماعی به سبک های گذران اوقات فراغت فرد مربوط می شود. در بین گونه های فراغت، فراغت هنری بیشترین و فراغت عملی کمترین تاثیر را بر روی سلامت اجتماعی پاسخگویان دارد و در این راستا، تنها تاثیر فراغت عملی بر روی سلامت اجتماعی معنادار نبوده است.
۶.

همگرایی نگرش های جامعه شناختی و اقتصادی در رویکرد نهادگرایی به توسعه

کلید واژه ها: اقتصاد توسعه بازار آزاد نهادگرایی نهاد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 174
هدف این مقاله ارائه تصویری از تعامل و همگرایی جامعه شناسی و اقتصاد در رویکرد نهادگرایی به توسعه است و قصد دارد ابعاد گوناگون این دستگاه نظری را در تبیین توسعه نشان دهد. در این مقاله، ابتدا با بررسی تعریف نهاد، دیدگاه میردال به نهادگرایی و توسعه آورده شده سپس سیر رشد و تکمیل مکتب نهادگرایی ذکر شده و سرانجام نگرش این مکتب به توسعه اقتصادی آورده شده است. می توان گفت که نهادگریان، توسعه را با نگاهی روشمند و متکی به ابزارهای تحلیلی اقتصادی و بطور همزمان لحاظ کننده ی تمامی عوامل فراتر از رشته ی اقتصاد می نگرند. یکی از جمع بندی های مهم نهادگرایان این است که آموزه ی اقتصاد بازار آزاد در بهترین حالت، حتی اگر همه ی کاستی های روش شناختی آن نادیده گرفته شود فقط می تواند موارد موفق توسعه را تبیین کند. مطالعات تاریخی نهادگرایان نشان می دهد که در تاریخ بیشتر واحدهای اقتصادی – اجتماعی جهان ناکارآمد بوده اند و در چارچوب الگوی تبیینی اقتصاد متعارف، که از آموزه ی داروینیسم اجتماعی تأثیر پذیرفته است تبیین شدنی نیستند. بنابراین نهادگرایان کوشیده اند بقای واحدهای ناکارآمد را نیز روشمندانه تبیین کنند. بر همین اساس، می توان گفت نهادگرایان که با تعامل رویکردهای جامعه شناختی و اقتصادی به تبیین مباحث توسعه ای و اقتصادی پرداخته اند، الگویی روشمند و جامع نگر را برای تبیین توسعه به ویژه توسعه اقتصادی ارائه داده اند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۲