مطالعات قدرت نرم

مطالعات قدرت نرم

مطالعات قدرت نرم بهار و تابستان 1393 شماره 10 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

رویکرد دفاعی – تهاجمی جمهوری خلق چین درچارچوب فضای سایبر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اینترنت فضای سایبر قدرت نرم جنگ سایبری دکترین سایبری چین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 489 تعداد دانلود : 923
اهمیت قدرت نرم وفضای سایبری دربسترتکنولوژی های اطلاعاتی وارتباطاتی برکسی پوشیده نیست.چین بااذعان به این اهمیت وبا این چشم اندازکه جنگ های آینده ممکن است جنگ های سایبری باشداهمیت ویژه ای در رویکردهای دفاعی- تهاجمی خود به فضای سایبر و قدرت نرم داده است.سوال اصلی نوشتار این است که جمهوری خلق چین در بستر قدرت نرم وفضای سایبر چه رویکرد دفاعی- تهاجمی پیشگرفته است؟...
۲.

نقش عوامل نرم افزاری در تحول منزلت ملی قطر (2011-1995)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی قدرت نرم قطر میانجی گری منزلت ملی شبکه الجزیره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 624 تعداد دانلود : 684
منزلت ملی یک کشور، تابع قدرت ملی و تصویری است که یک کشور از خود، برای افکار عمومی جهان می سازند. این تصویر می تواند تابعی از قدرت سخت افزاری باشد و در دامنه ای از قدرت کوچک تا قدرت بزرگ نظامی جای گیرد و یا تابعی از قدرت نرم افزاری باشد و به عنوان یک برند مطرح گردد. قدرت سخت افزاری تا قبل از جنگ سرد، نقش قابل توجهی در مناسبات بین المللی داشت. همزمان با پایان جنگ سرد (1991)، تحولات تکنولوژیک و انقلاب در عرصه ارتباطات و اطلاعات و همچنین شتاب گرفتن فرآیند جهانی شدن و تحولات در حوزه دیپلماسی و سیاست بین الملل در قرن بیست و یکم، باعث شد تا عناصر جدیدی مانند: شبکه های ماهواره ای، ورزش، فرهنگ، تکنولوژی، گردشگری، اینترنت... در روابط بین الملل مطرح شود که تحولی در منابع ساخت قدرت به وجود آورد. ظهور این عناصر جدید، باعث تعریف جدیدی از قدرت شد که اصطلاحاً «قدرت نرم» نامیده شد. قدرت نرم بیشترازآنکه ابزاری برای قدرت های بزرگ باشد؛ به مؤلفه ای مهم در سیاست کشورهای متوسط و کوچک قرارگرفت تا با استفاده از آن آسیب پذیری خود را در برابر عوامل داخلی و خارجی کمتر کنند. دراین میان، قطر به عنوان یک کشور کوچک و آسیب پذیر با تکیه بر حمایت های خارجی و استفاده از منابع نرم افزاری چون رسانه، ورزش، اقتصاد، فرهنگ و آموزش و گردشگری ... توانست منزلت ملی خود را در نظام بین الملل تا حدودی ارتقا ببخشد و از این راه امنیت ملی خود را تامین کند.
۳.

سرمایه اجتماعی حلقه ارتباطی قدرت نرم، امنیت نرم، تهدید نرم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی بی ثباتی سیاسی قدرت نرم تهدید نرم امنیت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 476 تعداد دانلود : 675
با حاکم شدن گفتمان نرم بر محیط امنیتی نظام جهانی، اولا ماهیت مفاهیمی چون قدرت، تهدید و امنیت و نحوه ارتباط میان آنها در حال دگرگونی است و ثانیاً مشارکت، اعتماد و وفاداری مردم به دولت و در یک کلام سرمایه اجتماعی نقشی مهم در تأمین امنیت ملی و مقابله با تهدیدات امنیتی و نیز افزایش میزان قدرتمندی کشورها یافته است. در این دیدگاه میزان امنیت و قدرت ماهیتی متفاوت و معطوف به مردم دارد. از همین رو سرمایه اجتماعی می تواند به عنوان حلقه اتصال بین سه مؤلفه قدرت، امنیت و تهدید در گفتمان نرم افزاری قرار گیرد. وجود سرمایه اجتماعی کارآمد، به مثابه افزایش ضریب تدافعی و توانشی نظام سیاسی می باشد که نتیجه آن ثبات سیاسی است و فقدان سرمایه اجتماعی کارآمد، به معنای افزایش آسیب پذیری نظام تلقی می شود که نتیجه آن بی ثباتی سیاسی است. فهم این نوع ارتباط و بیان آن در قالب مدلی ارتباطی، هدف غایی انجام این پژوهش است.در همین راستا سئوال اصلی پژوهش حاضر عبارت است از اینکه: چگونه می توان میان سه مؤلفه قدرت،تهدید و امنیت نرم ارتباط برقرار نمود؟در پاسخ به سئوال، الگوی ارتباطی بین سه مؤلفه طراحی شده که تشریح آن در متن به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. نحوه ی برقراری ارتباط میان قدرت، تهدید و امنیت در مکاتب مختلف امنیتی پاسخ های مختلفی را دارد. اما برقراری این ارتباط در گفتمان نرم افزاری، به جهت نبود نظریه ای منسجم و کارآمد، در تبیین مفاهیمی نظیر تهدید نرم و امنیت نرم با مشکلی دو چندان مواجه است. چرا که از یک طرف خودِ این مفاهیم هنوز در قالب نظریه سازمان دهی نشده اند و ثانیاً نحوه ارتباط آنها مشمول اظهار نظرهای گوناگونی واقع شده است. از اینرو، به نظر می رسد در گام اول بتوان با بهره گیری از سرمایه اجتماعی به مثابه منبع مشترک هر سه مفهوم، و در گام دوم با شاخص سازی مناسب برای سرمایه اجتماعی، نوعی ارتباط نرم بین این واژگان برقرار نمود. این نحوه ی ارتباط به خصوص در مقطع انتخابات می تواند کارآمد باشد.روش انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی است و شیوه گردآوری مطالب از طریق مطالعه کتابخانه ای اسنادی می باشد.
۴.

سیاست گذاری قومی مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری: تحلیل تماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقام رهبری تحلیل مضمون سیاست گذاری قومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 257 تعداد دانلود : 944
سیاست گذاری قومی از مباحث مهم سیاسی-اجتماعی سخنان مقام معظم رهبری است به رغم بحث ها و گفتگوهای فراوانی که در این زمینه میان مدیران و رهبران جامعه ما صورت گرفته است اما هنوز این مفهوم و مصادیق آن در قالب یک الگوی علمی و مدون ارائه نشده است حال آنکه حدود پنج دهه از مطرح شدن و عملیاتی شدن سیاست گذاری قومی در غرب می گذرد .این تحقیق به منظور پر کردن خلا علمی در کشور و با الگو قرار دادن سخنان مقام معظم رهبری به بررسی اندیشه های آن شخصیت در زمینه سیاست گذاری قومی پرداخته است.هدف از این تحقیق بررسی سوال اساسی چیستی ،چرایی و چگونگی سیاستگذاری قومی و ارایه یک الگوی جامع در این زمینه است .در این تحقیق که یک پژوهش بنیادی از نوع توصیفی – اکتشافی است.برای بررسی الگوی سیاست گذاری قومی از دیدگاه مقام معظم رهبری از روش تحلیل مضمون استفاده شده است.برای گرداوری و شناسایی مضامین مرتبط با سیاست گذاری قومی نخست مبانی نظری و دیدگاه های مختلف صاحب نظران غربی طی سال های اخیر بررسی شده است سپس با بررسی و مطالعه سخنان مقام معظم رهبری مضمون های مرتبط ,استخراج و کدگذاری گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد این الگو دارای سه مضمون غالب چیستی ,چرایی و چگونگی است.روابط میان این مضمون ها نیز در قالب یک الگو کلی ارایه شده اند.
۵.

تبیین کارکردهای فردی-اجتماعی دوره نظام وظیفه و تأثیر آن بر ارتقای قدرت نرم ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت نرم جنگ نرم سربازی دوره نظام وظیفه کارکردهای فردی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 446
از منظر نظام هایسکولار و مادی گرای غرب،دوره نظام وظیفه به صورت غیرحرفه ای و کنونی آن در ایران از سودمندی لازم برخوردار نیست،اما از دیدگاه نویسندگان مقاله، در نظام ارزشی جمهوری اسلامی ایران،خدمت سربازی می تواندواجد ارزش های والایی باشد که باعث افزایشقدرت ملی، به خصوص در عرصهنرم،شود.هدف اصلی پژوهش حاضر واکاویکارکردهای فردی-اجتماعی دورهنظام وظیفهو بررسی تأثیر این کارکردها بر ارتقای قدرت نرم ملی است.روش تحقیق پژوهش حاضر آمیخته اکتشافی مبتنی بر فن دلفیاست، که در گام اولبااستفاده روش تحقیق کیفی،کارکردهای دوره نظام وظیفه بر افزایشقابلیت های فردی و اجتماعی مشمولینشناسایی شده و در گام دوم با انجام پیمایش(روش تحقیق کمی)تأثیراتشناسایی شده مورد راستآزمایی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد کهدوره نظام وظیفهباعث افزایش خوداتکایی شخصی سربازان،افزایش روحیه تعاون و همکاری بین فردی،آشنایی بافرهنگ مردمان ایران اسلامی،افزایش حس تعلق سرزمینی وافزایش حس تعلق سربازان به نظاممی گردد. این تأثیرات می تواند در افزایش آگاهی ها و توانایی های جوانان نقش مهمی ایفا کرده و در بلندمدت موجب ارتقای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران می گردد.
۶.

از ژئوپلیتیک دولت محور، به ژئوکالچر تمدن محور؛ خاورمیانه عرصه نبرد تمدن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران خاورمیانه ژئوپلیتیک تمدن اسلامی بیداری اسلامی ژئوکالچر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 908 تعداد دانلود : 846
سیر تحول نظریاتی که در مورد نقش پهنه های جغرافیایی در سیاست داخلی و بین الملل مطرح شده است، قدمتی بیش از یک قرن دارد. این نظریات که در بدو امر حالتی کاملاً ژئوپلیتیک داشت، اکنون در قرن بیست و یکم با در نظر گرفتن رویکردهای فرهنگی و نقش فرهنگ در سیاست بین الملل، در دستور کار علوم اجتماعی و سیاسی از سویی و از سوی دیگر سیاست های عملی قرار گرفته است. سیر گذار این نظریات را می توان از ژئوپلیتیک به ژئوکالچر ترسیم نمود که در همه این نظریات، منطقه خاورمیانه و جهان اسلام نقشی پررنگ در آن ها داشته است. مساله اصلی مقاله این است که نقش ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم اسلامی در این سیر تحول چیست؟ موقعیت کنونی ایران در عرصه تمدن اسلامی در کشمکش با سایر رقبای اسلامی آن از یکسو و نقش آن در نزاع با کشورهای نماینده سایر تمدن ها و به طور ویژه تمدن غرب به رهبری آمریکا چیست؟ با استفاده از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای نشان داده ایم که با فروپاشی قدرت هایی نظیر مصر و عراق، جبهه نبرد درون تمدن اسلامی به رقابت میان ایران و عربستان رسیده و ایران به سوی کسب نمایندگی تمدن اسلامی پیش می رود و از سوی دیگر، تمدن اسلامی با محوریت ایران تبدیل به رقیبی جدی برای ایالات متحده آمریکا شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰