راهبردهای آموزش در علوم پزشکی

اهداف: امروزه کیفیت در آموزش عالی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. گسترش کمی نظام آموزش عالی بدون توجه به کیفیت، پیامدهای نامطلوبی به همراه خواهد داشت. هدف این پژوهش، تحلیل شکاف کیفیت خدمات آموزش مجازی و حضوری از دیدگاه دانشجویان بود. روش ها: در این پژوهش توصیفی- پیمایشی، 200 نفر از دانشجویان حضوری و مجازی دانشگاه امیرکبیر در سال تحصیلی 91-1390 با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته کیفیت خدمات آموزشی بر اساس 11 مولفه در قالب 36 سئوال بود که پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 91/0 و روایی آن به صورت محتوایی و سازه تایید شد. تحلیل داده ها در سطح توصیفی و استنباطی (آزمون های T زوجی و T تک نمونه ای) به کمک نرم افزار SPSS 18 انجام شد. یافته ها: تمام مولفه ها با میانگین 40/0±77/3 بالاتر از حد متوسط بودند. مولفه قابلیت اطمینان، (47/0±92/3) بالاترین و مولفه اعتبار (38/0±00/3) کمترین میانگین را داشت. مولفه های قابلیت اطمینان، امنیت، دسترسی، ارتباطات، اعتبار، ادب و انعطاف پذیری در آموزش مجازی و حضوری تفاوت معنی دار داشتند، اما در سایر مولفه ها این تفاوت معنی دار نبود. ابعاد قابلیت اطمینان و شایستگی به ترتیب بیشترین و کمترین شکاف را داشتند. نتیجه گیری: میانگین مولفه های کیفیت خدمات آموزشی بالاتر از حد متوسط است.

اهداف: پرستاران از جمله گروه های ارایه دهنده مراقبت هستند که در معرض استرس، اضطراب و افسردگی قرار می گیرند و استرس، افسردگی و اضطراب از مشکلات رایج آنهاست . هدف این مطالعه، بررسی تاثیر آموزش احیای قلبی- ریوی بر میزان افسردگی، اضطراب و استرس پرستاران بخش های ویژه، مبتنی بر مدل تثبیت موقعیت بود. روش ها: این مطالعه به روش نیمه تجربی در سال 1391 انجام شد. جامعه آماری، همه پرستاران شاغل در بخش های ویژه بیمارستان منتخب شهر تهران بودند که از بین آنها تعداد 30 پرستار به شیوه نمونه گیری تصادفی و بر اساس فرمول آلتمن انتخاب شدند . ابزار گردآوری داده ها شامل فرم اطلاعات دموگرافیک و فرم کوتاه پرسش نامه افسردگی، اضطراب و استرس بود . به این منظور، قبل و بعد از آموزش احیای قلبی- ریوی مبتنی بر مدل تثبیت موقعیت، میانگین نمرات افسردگی، اضطراب و استرس پرستاران مقایسه شد و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 15 و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته ها: میانگین نمرات افسردگی، اضطراب و استرس پرستاران، قبل و بعد از آموزش دارای تفاوت معنی دار بود (0001/0>p). بین وجود افسردگی، اضطراب و استرس در افراد با ویژگی های فردی آنان رابطه معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: آموزش احیای قلبی- ریوی مبتنی بر مدل تثبیت موقعیت برای پرستاران در بخش های ویژه موجب کاهش استرس، اضطراب و افسردگی شده و به دنبال آن تثبیت موقعیت که همان مراقبت در بخش ویژه است، تقویت می شود .

اهداف: در اصلاحات برنامه آموزش پزشکی، تلفیق تئوری و عمل در آموزش مورد تاکید قرار گرفته است. دروس آناتومی و فیزیولوژی به عنوان دروس پایه ای اهمیت اساسی دارند. هدف این پژوهش تعیین تاثیر تدریس همزمان آناتومی و فیزیولوژی بدن انسان بر یادگیری دانشجویان رشته بهداشت حرفه ای بود. روش ها: این بررسی در قالب مطالعه تجربی در میان دانشجویان بهداشت حرفه ای دانشکده بهداشت مشهد در سال93-1392 انجام شد. افراد نمونه به دو گروه آزمایش (25 نفر) و گواه (18 نفر) تقسیم شدند. طرح درس با استفاده از نظرات کارشناسان، تدوین شد. تدریس همزمان دروس آناتومی و فیزیولوژی برای گروه آزمایش و تدریس جداگانه برای گروه گواه، توسط یک مدرس انجام شد. نتایج ارزیابی ها در پایان دوره در قالب نرم افزار SPSS 11 و آزمون T استودنت مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: بین میانگین نمره نهایی فیزیولوژی دو گروه گواه (95/0±36/18) و آزمایش (64/0±40/19) اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0=p). اما بین نمره نهایی آناتومی دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. اختلاف مشاهده شده در برخی از مباحث دروس فیزیولوژی و آناتومی، معنی دار بود. نتیجه گیری: تدریس همزمان دروس آناتومی و فیزیولوژی بدن انسان موجب افزایش یادگیری دانشجویان رشته بهداشت حرفه ای در درس فیزیولوژی و به ویژه در مباحث عصب و عضله، ریه و بینایی و شنوایی در فیزیولوژی و اندام های فوقانی و تحتانی و قلب در آناتومی می شود.

اهداف: چهار عامل محتوی (مطالب)، استاد، دانشجو و سامانه مجازی از عناصر تشکیل دهنده آموزش مجازی هستند که توجه به نقش هر یک از این عناصر در موفقیت یادگیری الکترونیکی بسیار حایز اهمیت است. اااا این مطالعه با هدف بررسی میزان تاثیر چهار عامل محتوی، استاد، دانشجو و سامانه مجازی بر موفقیت یادگیری الکترونیکی از دیدگاه دانشجویان انجام شد. روش ها: این مطالعه تحلیلی مقطعی، با استفاده از روش سرشماری روی 60 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد مجازی رشته آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پردیس همت) در سال 1391 انجام شد. ابزار اصلی جمع آوری داده ها ، دو پرسش نامه محقق ساخته (پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه گردآوری اطلاعات) بود که پس از تایید روایی صوری و محتوایی و همچنین پایایی، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده با نرم افزار SPSS 16 و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های T تک نمونه ای و فریدمن) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از دیدگاه دانشجویان مورد مطالعه، تاثیر عوامل محتوی با میانگین 19/0±41/3 و استاد با میانگین 31/0±57/3 بر موفقیت یادگیری الکترونیکی بسیار زیاد و تاثیر عوامل دانشجو با میانگین 28/0±44/2 و سامانه مجازی با میانگین 36/0±91/2 بر موفقیت یادگیری الکترونیکی زیاد بود. رتبه میانگین نمرات برای مولفه های استاد 52/3، محتوی 33/3، سامانه مجازی 05/2 و دانشجو 1/1 بود (001/0>p). نتیجه گیری: بنابر نظر دانشجویان، میزان تاثیر دو عامل محتوی و استاد بر موفقیت یادگیری الکترونیکی بسیار زیاد و میزان تاثیر دو عامل دانشجو و سامانه مجازی زیاد است. عوامل استاد، محتوی، سامانه مجازی و دانشجو به ترتیب بیشترین تا کمترین رتبه تاثیر بر یادگیری را دارند.

اهداف: آموزش پزشکی کنونی، نیاز دانش آموختگان این رشته را با توجه به نیازهای جدید پیش آمده، به وی ژه در زمینه طب نظامی برآورده نمی سازد. بنابراین اصلاح برنامه درسی آن، امری ضروری به نظر می رسد. این مطالعه با هدف بازنگری برنامه درسی پزشکی عمومی با رویکرد طب نظامی و تعیین برنامه درسی طب نظامی انجام گرفت. روش ها: این مطالعه از نوع ترکیبی شامل دو بخش کیفی و کمی است. در بخش کیفی، مرور توصیفی منابع و متون با روش فیش برداری و در بخش کمی، تحقیق پیمایشی با نظرسنجی از کارشناسان طب نظامی به روش دلفی و نهایتاً جلسه متمرکز گروه متخصصان انجام شد و اطلاعات لازم در این زمینه به دست آمد. یافته ها: ضرورت برنامه درسی پزشکی با رویکرد طب نظامی در حد خیلی زیاد ارزیابی شد. تعداد 14 عنوان هدف یادگیری با بیش از 75% توافق کارشناسان برای پزشک نظامی در برنامه درسی تعیین شد. 5 عنوان درس برای دروس پایه طب نظامی به حجم کلی 7 واحد و 10 عنوان درس برای دروس تخصصی بالینی نظری طب نظامی به حجم کلی 19 واحد، همچنین 5 دوره کارآموزی- کارورزی برای دروس بالینی به حجم کلی 11 هفته تعیین شد. نتیجه گیری: برنامه درسی جدید برای رشته پزشکی با رویکرد طب نظامی دارای 14 عنوان هدف کلی در حیطه های دانشی، نگرشی و مهارتی و تعداد 26 واحد درسی نظری- عملی طب نظامی شامل دروس پایه و اصلی و تخصصی و همچنین 11 هفته دوره کارورزی مهارت های طب نظامی و حوادث است که باید به برنامه درسی کشوری این رشته اضافه شود.

اهداف: استفاده از فناوری های نوین آموزشی توسط متخصصان تعلیم و تربیت مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر فناوری های نوین بر کارآیی و اثربخشی آموزشی بود. روش ها: این پژوهش توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی بود. فناوری های نوین در قالب ۵ فاکتور اصلی که شامل؛ پایگاه داده های علمی، نرم افزارهای کاربردی، فیلم های آموزشی، اینترنت و رایانه بود، مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش در میان دانشجویان کارشناسی و ارشد دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 92-1391 اجرا شد. ۳۵۶ نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند که در نهایت ۲۹۱ پرسش نامه توسط آنها تکمیل شد. داده های مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 20 و آزمون Smart PLS برای بررسی برازش مدل مفهومی تدوین شده، استفاده شد. یافته ها: فناوری های نوین (91/4=t)، و فاکتورهای آن مانند پایگاه داده های علمی (47/2=t)، اینترنت (44/2=t)، فیلم های آموزشی (42/2=t)، و رایانه (73/2=t)، بر کارآیی و اثربخشی آموزشی تاثیر مثبت و معنی دار داشتند، درحالی که نرم افزارهای آموزشی (42/0=t) بر کارآیی و اثربخشی آموزشی تاثیر معنی دار نداشت. نتیجه گیری: پایگاه داده ها، اینترنت، فیلم های آموزشی و کاربرد رایانه از شاخص های فناوری های نوین بر کارآیی و اثربخشی آموزش موثر هستند.

اهداف: در سال های اخیر، علاقه به یادگیری همراه و استفاده از تجهیزات قابل حمل مانند تلفن های همراه افزایش یافته است. فناوری تلفن همراه یکی از نمودهای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که مانند سایر فناوری های ارتباطی به حوزه آموزش راه یافته و به عنوان آموزش مبتنی بر تلفن همراه مطرح شده است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کاربرد تلفن همراه در ارایه محتوای آموزشی به دانشجویان بود. روش ها: این پژوهش کاربردی و نیمه تجربی در جامعه دانشجویان رشته مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری اجرا شد. نمونه های پژوهش، با توجه به انتخاب درس خاص، کل دانشجویان ترم چهارم به تعداد 40 نفر بودند که به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، آزمون محقق ساخته 20سئوالی بود. روایی محتوایی این آزمون با تایید متخصصان این امر و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد. داده ها به کمک نرم افزار SPSS 18 و آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های T مستقل و T وابسته) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمرات پاسخ های صحیح در گروه کنترل و گروه آزمایش، در مرحله پیش آزمون و همچنین مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری نداشت. میانگین نمرات در گروه کنترل ، در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون با هم تفاوت معنی دار داشت (015/0=p). در گروه آزمایش نیز میانگین نمرات در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون دارای تفاوت معنی دار بود (003/0= p). نتیجه گیری: انتقال مطالب درسی از طریق تلفن همراه و در قالب پیامک، در یادگیری دانشجویان موثر است؛ هرچند این نوع انتقال محتوای آموزشی، برتری خاصی نسبت به روش سخنرانی ندارد.

اهداف: ویژگی هایی که با هوش هیجانی تعریف می شود می تواند توسط دین بارور شود. این ویژگی ها قابل آموزش و یادگیری هستند. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه معنی داری اعتقادات دینی و هوش هیجانی در بین دانشجویان دانشگاه انجام شد. روش ها: این پژوهش توصیفی- همبستگی در 551 دانشجوی دانشگاه های (دولتی، پیام نور و آزاد) شهر رشت در سال تحصیلی 91-1390 با روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. گردآوری داده ها با استفاده از دو پرسش نامه شامل هوش هیجانی با چهار مولفه ""خوش بینی""، ""درک عواطف خود و دیگران""، ""کنترل عواطف"" و ""مهارت های اجتماعی"" و پرسش نامه رشد اعتقادات دینی شریفی انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون T مستقل و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: همبستگی معنی داری بین میانگین امتیازات ""اعتقادات دینی"" (90/17±41/88) و ""هوش هیجانی"" (07/9±39/52) مشاهده نشد (063/0=r؛ 139/0=p). اما اختلاف امتیازات دانشجویان دختر و پسر در زمینه اعتقادات دینی و هوش هیجانی معنی دار و در دانشجویان دختر بیشتر بود. نتیجه گیری: بین اعتقادات دینی و هوش هیجانی دانشجویان همبستگی مثبتی وجود ندارد.