درخت حوزه‌های تخصصی

برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۷ مورد.
۱.

برنامه درسی تاریخ و نقش آن در شکل دهی باورها و افکار دانش آموزان نسبت به هویت و فرهنگ ملی کشورشان

کلید واژه ها: برنامه درسی تاریخ هویت و فرهنگی ملی دانش آموزان آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 254 تعداد دانلود : 808
تاریخ نشأت گرفته از تجربیات گذشتگان است و یکی از بهترین ابزار برای تربیت فرد به شمار می رود تربیتی که از مطالعه تاریخ به دست می آید بسیار مفید و مؤثر است و شاید بتوان گفت مهم ترین نتیجه ای که از مطالعه تاریخ و تفکر و آموزش صحیح آن به دست می آید، تربیت است. تاریخ می تواند موجب پیدایش و پیشرفت تفاهم درباره ی مواریث فرهنگی بشر و زمینه ای برای شناسایی فرهنگ و هنر و زندگانی گذشته ی دیگران باشد، یکی از وظایف اساسی آموزش تاریخ در مدارس آن است که موجب تقویت علاقه میهنی و شکل گیری هویت ملی شده و دانش آموزان را با سنن گذشته ی قومی و میهنی شان آشنا سازند. درس تاریخ دربردارنده ی سرگذشت یک ملت و تحولاتی است که بر سرزمین آن ها گذشته است همه ی انسان ها وطن خویش را دوست دارند و بدان عشق می ورزند. میراث های تاریخی و افتخارات فرهنگی، مشاهیر و عرصه های تلاش و فداکاری برای تمامی افراد یک کشور به عنوان ارزش به شمار می آیند تمام این ویژگی ها است که خاطره قومی و ملی و هویت یک ملت را می سازد. بنابراین درس تاریخ نقش بسیار مهمی در شکل دادن به هویت یک ملت و زنده نگه داشتن عشق و علاقه به میهن، آمادگی برای فداکاری در راه این کشور و قبول خدمت به هموطنان را ایفا می کند. از آنجا که برنامه ی درسی تاریخ نقش کلیدی در شکل گیری هویت و وحدت افراد یک ملت دارد، ضرورت آموزش آن جهت دستیابی به این امر مهم بر کسی پوشیده نیست. براین اساس ضروری است که آموزش برنامه درسی تاریخ از مناظر گوناگون مورد پژوهش قرار گیرد. این پژوهش نیز در همین راستا انجام می گیرد و هدف آن بررسی نقش برنامه درسی تاریخ در شکل دهی باورها و افکار دانش آموزان نسبت به هویت و فرهنگ ملی کشورشان به روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای می باشد
۲.

ارزشیابی مستمر و ایجاد فرصت های یادگیری در بهبود آموزش تاریخ

کلید واژه ها: ارزشیابی مستمر فرصت های یادگیری آموزش تاریخ آزمون علم تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 321 تعداد دانلود : 632
درس تاریخ در زمره مهم ترین دروس در نظام آموزشی ایران و بسیاری از کشورهای محسوب می شود؛ چرا که تاریخ هر سرزمینی بخشی از هویت و شناسنامه ملی آن ها می باشد. ارزشیابی، یکی از ارکان اساسی در فرایند تعلیم و تربیت می باشد. در آموزش تاریخ نیز ارزشیابی تأثیر اساسی دارد و می توان در ارزشیابی آن از آزمون های شفاهی و کتبی بیشتر استفاد کرد. ارزشیابی از آموزش تاریخ با مشکلات و مسائلی مواجه هست، از جمله حجم زیاد مطالب کتاب و ارزشیابی عمدتاً بر سنجش محفوظات ذهنی و طراحی آزمو ن های حافظه محور تمرکز دارد. از طرف دیگر، ارزشیابی میزان موفقیت هدف ها را نشان می دهد و به طور مستمر و مداوم برنامه های آموزشی را می سنجد، بنابراین اگر برنامه های آموزشی و درسی و فرایند یاددهی - یادگیری دائماً در حال ارزشیابی نباشند، آموزش حالت پویایی خود را از دست می دهد و حالت ایستا به خود می گیرد. معایب و محاسن آن مشخص نمی شود و چنین موقعیتی با روح آموزش و پرورش سازگار نیست. توجه به این نکته بسیار مهم است که امروزه زمان وادار کردن دانش آموزان به درس خواندن از طریق ایجاد ترس از امتحان و نمره های تک رقمی و ... گذشته است. در حالی که ضرورت دارد معلم در کلاس و حتی خارج از کلاس بر اساس طراحی و تفکر قبلی خود، فرصت هایی برای یادگیری ایجاد کند. در جستار حاضر به اهمیت کارکردهای روش های گوناگون ارزشیابی مستمر و چالش ها و فرصت های آن در آموزش تاریخ از جنبه های مختلف پرداخته شده است
۳.

چگونگی تدریس درس«جنگ جهانی دوم و جهان پس از آن» با روش «پرس و جو»: رویکرد درس پژوهی

کلید واژه ها: درس پژوهی روش پرس وجو جنگ جهانی دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 373 تعداد دانلود : 317
درس پژوهی یک رویکرد ساختار مند مطالعه توسعه و بهبود آموزش و یادگیری است به بیان دیگر یک چرخه پژوهشگری درباره یادگیری دانش آموزان است که به منظور یادگیری معلمان و اصلاح و بهبود آموزش اجرا می شود. روش تحقیق و آموزش درس پژوهی میتواند به عنوان ابزاری کارآمد جهت ایجاد توانایی مذکور در معلمان شود. پژوهش حاضر یک نمونه درس پژوهی است که در آن سعی بر انتقال تجربه گروه درس پژوهی خود به دیگر همکاران و دانشجو معلمان است.  متن حاضر درباره چگونگی تدریس درس عصر شکوفایی از کتاب درسی پایه دوازدهم انسانی به روش مناظره است. پس از کسب اطلاعات لازم در مورد درس مذکور، روش تدریس مناظره، اجرای دو طرح درس و اجرا و تدریس ودریافت بازخوردها و نقدهای گروه درس پژوهی، این درس پژوهی آماده و تدریس شد. نتایج به دست آمده پس از انجام فرایند درس پژوهی نشان داد که انجام این فرایند باعث  افزایش فعالیت دانش آموزان در کلاس درس شده است و دراجرای مجدد آگاهی دانش آموزان در مبحث  نسبت به اجرای شماره 1 افزایش داشته است وهمچنین این فرایند منجر به توسعه دانش حرفه ای معلمان شرکت کننده در تیم  درس پژوهی شده است. این مقاله می تواند مبنایی برای انجام درس پژوهی برای دانشجو معلمان و دبیران دانشگاه فرهنگیان باشد
۴.

واکاوی مفهوم هویت ملی و مولفه های آن در کتاب تاریخ پایه دهم

کلید واژه ها: هویت ملی تاریخ اصالت وحدت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 862
هویت به عنوان عنصر تشخص بخش و انسجام بخش نقش بسزایی در کنش های  فردی و جمعی در سطح خرد و کلان دارد زیرا به عنوان شناسنامه و اصالت مردم یک سرزمین در طول تاریخ شناخته می شود. در این تحقیق بر اساس نظرات صاحبنظران مختلف به دنبال تعریف هویت ملی وبررسی مولفه های آن هستیم. روش تحقیق کتابخانه ای و اسنادی است و مبنای کار تحلیل و بررسی مفهوم هویت ملی و مولفه های آن در کتاب تاریخ پایه دهم است .بر اساس یافته های تحقیق مهمترین مولفه های هویت در کتاب تاریخ عبارتند از: میراث فرهنگی، باورها و اعتقادات ،خانواده ،جشن ها و مراسم ها، آموزش و علم، سبک زندگی، شیوه معیشتی، صنایع دستی، هنر و معماری،ابنیه تاریخی است. درواقع مولفه های هویت بازتابی از ساختار و شرایط درونی جامعه و روابط و تعاملات با دنیای خارج است و حالت پویا و سیالی دارد و قابلیت تغییر پذیری را دارد. نتایج بررسی کتاب نشان می دهد اطلاعات کتاب بیشتر حالت تاریخ نگاری و روایتی دارد و صرفا دانش تاریخی و محفوظات دانش آموزان را افزایش می دهد و به ابعاد تاریخی،سیاسی،جغرافیایی و مذهبی هویت ملی بیشتر از ابعاد اجتماعی,فرهنگی ،زبانی – ادبی پرداخته شده است.با توجه به اهمیت مفهوم هویت لازم است محتوی کتاب های تاریخ به صورت ملموس تر و عینی تر اسطورها و شخصیت های تاریخی و همچنین رویدادهای تاریخی را مورد توجه قرار دهند تا هم زمینه آشنایی و آگاهی نسل جوان با الگوهای تاریخی فراهم شود و هم اینکه رویدادهای مثبت و منفی هم  حالت عبرت آموزی و هم احساس تفاخر و تعلق و در نهایت وحدت ملی را برای نسل جوان تداعی و تقویت کند.
۵.

چگونگی آموزش تاریخ به کودکان با تأکید بر نقش تربیتی آن

کلید واژه ها: آموزش تاریخ کودکان تربیت آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 263 تعداد دانلود : 454
یکی از جنبه هایی که توجه خاص علمای تعلیم و تربیت را به خود جلب کرده است، سال های اولیه زندگی کودک می باشد. در این سنین است که چارچوب اصلی شخصیت کودک پی ریزی شده و در مراحل بعدی رشد و تکامل می یابد. این مسئله باعث گردیده که به تعلیم و تربیت کودک با دیدی عمیق و علمی نگاه شود و کودک به عنوان رکن اساسی تعلیم و تربیت بیش از پیش مورد توجه متخصصان و مسئولان تربیتی قرار گیرد. بنابراین در آموزش دوران کودکی از آنجا که این دوره روی زندگی اجتماعی و تحصیلی کودکان تأثیر بسزایی می گذارد، باید تمام جوانبی که یک کودک در زندگی حال و آینده خود به طور حتم با آن روبه رو می شود را به او آموزش داد. تاریخ از جمله علومی است که آموزش آن اهمیت زیادی دارد. در جامعه ایران آموزش درس تاریخ و آشنایی با دوران گذشته، از دوران دبستان به دانش آموزان ارائه می شود. تاریخ به عنوان معلم عقل و احساس، نقش مهمی در حیات جامعه بازی می کند که مهم ترین هدف از آموزش تاریخ، تربیت نسل جوان می باشد. این تربیت ابتدا توسط خانواده و سپس معلمان در مدرسه انجام می شود که بازی بهترین روش برای آموزش تاریخ در راستای تربیت کودکان می باشد. از این رو پژوهش حاضر قصد بر آن دارد با روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای به چگونگی آموزش تاریخ به کودکان با تأکید بر نقش تربیتی آن بپردازد
۶.

کاربرد هوش مصنوعی در آموزش تاریخ

کلید واژه ها: هوش مصنوعی آموزش تاریخ آموزش تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 388 تعداد دانلود : 978
یکی از مهمترین پدیده های آموزش که در آینده بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، هوش مصنوعی است که با توجه به اهمیت و کاربرد آن در آموزش، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بکارگیری  هوش مصنوعی در آموزش تاریخ ، در آینده ای نزدیک ضرورت  می یابد فلذا پژوهش در حیطه ی کاربرد ها، چالش ها و فرصت ها و همچنین نحوه ی صحیح استفاده از هوش مصنوعی، از مهمترین وظایف پژوهشگران تاریخ محسوب میشود. در این پژوهش ضمن پرداختن به این موضوعات، به بررسی نقش هوش مصنوعی در آموزش تاریخ، می پردازیم.و با توجه به نتایج حاصل شده میتوان گفت که کاربرد هوش مصنوعی درآموزش تاریخ میتواند  تاحدودی ازکاستی های تدریس سنتی بکاهداما نمیتوان آنرا جایگزین مناسب تری برای معلمان دانست. هوش مصنوعی در کنار معلم می تواند تا حد قابل توجهی از استرس و فشار کاری معلم و دانش آموز بکاهد و  در اثربخشی آموزش تاریخ نقش بسزایی داشته باشد
۷.

چیستی، خاستگاه و علل برآمدن تاریخ اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تاریخ تاریخ اجتماعی تاریخ نگاری اجتماعی تاریخ نگاری سنتی تاریخ نگاری جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 193 تعداد دانلود : 113
تاریخ نگاری سنتی بیشتر ماهیت روایی داشت و به سرگذشت برگزیدگان جوامع می پرداخت. این نوع نگارش تاریخ، اگر کنش های دیگر اقشار و مباحثی همچون باورها و جنبش ها و رویدادهای غیرسیاسی و گاه غیراعتقادی را گزارش می کرد، باز در جهت منافع قدرت ها و مصلحت برگزیدگان جامعه بود. تاریخ نگاری مدرن با ابتنا بر ضرورت نقد بی اعتنایی تاریخ نگاری سنتی به وجوه غیرسیاسی و غیراعتقادی تاریخ کوشیده است تا نگرشی ساختاری به تاریخ داشته باشد و در پرتو گرایش های مختلف تاریخ نگارانه، وجوه مختلف تاریخ را بررسی کند. تاریخ نگاری اجتماعی به عنوان گرایشی نو که در چنین فضایی زاده شد با نگاه تحلیلی به تاریخ و با توجه به ضرورت پرداختن روشن تر و چندوجهی به زندگی روزانه مردم با گرایش های تاریخ شناختی جدیدتری هم چون تاریخ فرهنگی، و قوم شناسی نیز پیوند خورده است و سعی در جاودانه ساختن کنش و میراث اجتماعی و فرهنگی انسان دارد. تاریخ اجتماعی بیشتر به کنش ها و شیوه های زندگی، انگیزه ها و خواست های مردمان عادی توجه می کند. این رهیافت با تأکید بر نقش شهروندان عادی، مطالعه نقش رهبران را کم رنگ تر می سازد و مسیر مطالعه جامع نگر تاریخ را هموارتر می کند. نوشتار حاضر ضمن مروری بر سیر تحول جایگاه علم تاریخ و تاریخ نگاری از دوران سنتی تا جدید، به جایگاه و چیستی تاریخ اجتماعی پرداخته، مهم ترین علل رشد و رونق این رهیافت را وامی کاود
۸.

کیفیت دوره های حضوری علوم آرشیوی برگزار شده در مرکز آموزش آرشیو ملی ایران: دیدگاه آرشیویست ها و مدرسان در سالهای 1392 و1393(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش ضمن خدمت آرشیو ملی ایران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران علوم آرشیوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 31 تعداد دانلود : 668
هدف: تعیین کیفیت دوره های حضوری علوم آرشیوی برگزار شده درمرکز آموزش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از دیدگاه آرشیویست ها و مدرسان این علوم است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی، و ابزار پژوهش پرسشنامه ای است که در مقیاس طیف لیکرت طراحی شده است. جامعه مورد مطالعه شامل 100 آرشیویست به همراه 13 نفر مدرس است که در سال 1392 و 1393 در دوره های آموزشی حضوری در حوزه علوم آرشیوی آرشیو ملی شرکت کرده اند. یافته های پژوهش: میانگین کلی نظرات مدرسین در مورد موفقیت دوره های برگزار شده برابر با 45/3 و بالاتر از حد متوسط است. از دیدگاه آرشیویست ها نیز کیفیت دوره ها بالاتر از حد متوسط، و هماهنگی مفاهیم و محتوای دوره های آموزشی ارائه شده با مهارت تخصصی آرشیویست ها نزدیک به حد متوسط است. مطابقت سرفصل دروس ارائه شده با اهداف آموزشی، و نحوه تدریس مدرسان نیز از نظر آرشیویست ها بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. بر اساس سایر یافته ها کیفیت فضای آموزشی از نظر روشنایی و از نظر صدا بالاتر از حدمتوسط، و از نظر گرمایش و سرمایش پایین تر از حد متوسط بوده است. نتیجه گیری: شرکت کنندگان دوره ها، بکارگیری روش های حضوری در آموزش علوم آرشیوی را مثبت می دانند. در مورد کیفیت خدمات آموزشی ارائه شده در دوره ها و نحوه تدریس مدرسان نتایج نشان دهنده عملکرد نسبتاً موفق مرکز بوده است. مرکز در آموزش مهارت های حوزه تنظیم و پردازش موفق تر از همه حوزه ها بوده و جا دارد در سایر حوزه ها نیز آموزش مهارت های تخصصی لازم برای آرشسویسیت ها ارائه شود.
۹.

آسیب شناسی «عنوان گزینی» در پژوهشهای دانشگاهی : مطالعه موردی پایان نامه های رشته ی تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی پایان نامه عنوان گزینی رشته تاریخ پژوهش دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 970 تعداد دانلود : 960
عنوان یکی از مهم ترین عناصر یک پژوهش و دروازه ی ورود به اثر است. عنوان، برچسبی است که نویسنده و پژوهشگر به اثر و اندیشه ی خویش می زند. در گونه شناسی پژوهش های علمی؛ رساله یا پایان نامه ی تحصیلی با ویژگی هایی چون مسئله محوری، روشمندی، هدفمندی، دقت و نظارت اساتید یکی از مهم ترین انواع پژوهش ها محسوب می شوند و انتخاب عنوان مناسب در آنها اهمیتی دو چندان دارد. این پژوهش بر آن است تا ضمن طرح و تبیین معیارهای عنوان گزینی ، به میزان انطباق عناوین پایان نامه های رشته ی تاریخ با این معیارها و آسیب شناسی آنها بپردازد. شیوه پژوهش پیمایشی-تحلیلی و جامعه ی پژوهش شامل پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری رشته ی تاریخ در گرایش های مختلف است. بر اساس یافته های پژوهش، مهم ترین آسیب های عنوان گزینی در پایان نامه های رشته ی تاریخ، طولانی بودن، کاربرد کلمات بی نقش، عدم انطباق با زبان معیار و کاربرد موضوع به جای عنوان است.
۱۰.

تحلیل استنادی مأخذ رساله های دکتری رشته تاریخ دانشگاه الزهرا(س) در سال های 1391-1380(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل استنادی کتابسنجی نشریات هسته نیم عمر منابع و مأخذ گروه تاریخ دانشگاه الزهرا (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 87 تعداد دانلود : 465
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای استناد دهی و استفاده از منابع اطلاعاتی در نگارش رساله ها به منظور شناسایی نیازهای اطلاعاتی و پژوهشی محققان حوزه تاریخ از طریق تحلیل استنادی پایان نامه های دکتری رشته تاریخ موجود در دانشگاه الزهراء (س) می باشد . نتایج این امر در سهولت فرآیند پژوهش در رشته تاریخ بسیارموثر می باشد. روش : پژوهش حاضر از نوع مطالعه سندی و با روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی منابع مندرج در فهرست منابع و مآخذ پایان نامه های دکتری رشته تاریخ دانشگاه الزهرا (س)از سال 1380 تا 1391بوده است. در این پژوهش 25 پایان نامه مورد بررسی استنادی قرار گرفته است. ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار مایکروسافت اکسل بوده و در مجموع حدود5949 استناد از این پایان نامه ها استخراج شده است. دستاوردهای تحقیق: بررسی نوع منابع مورد استناد،بیانگر این است که از مجموع 25پایان نامه مورد بررسی، مجموعاً کتاب ها با 4736 ( 61/79 درصد)استناد در جایگاه پر استنادترین منابع و زبان فارسی با 3414 استناد (39/57درصد) زبان غالب و بعد از زبان فارسی زبان عربی با 2035 استناد (21/34درصد) در جایگاه دوم منابع قرار دارد.گرایش ایران اسلامی با میانگین 25/57 استناد بیشترین تعداد استناد را داشته است؛. میانگین نیم عمر کل کتاب های مورد استناد گرایش تاریخ اسلام برابر با 90/9 سال و گرایش تاریخ ایران اسلامی برابر با 97/10 سال می باشد. میانگین نیم عمر کل نشریات مورد استناد درگرایش تاریخ اسلام برابر با 95/7 سال و تاریخ ایران اسلامی برابر با 62/8 سال می باشد. بر اساس یافته های حاصل از پژوهش، کتاب ها اصلی ترین قالب فیزیکی منابع مورد استناد می باشند .استناد به کتاب ها و مقاله های تألیفی بیش از کتاب ها و مقاله های ترجمه ای و گردآوری شده بوده است.کتاب ها و نشریات فارسی مورد استناد نیز روزآمدتر از کتاب ها و نشریات عربی ولاتین بوده اند.
۱۱.

جایگاه دانش سیاسی در برنامه های آموزشی دورة کارشناسی رشته تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانش سیاسی مطالعه میان رشته ای رشته تاریخ برنامه آموزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 386 تعداد دانلود : 907
در میان رشته های اصلی علوم انسانی پیوندهای دانشی عمیقی میان علم تاریخ و علم سیاست وجود دارد. نه تنها در بسیاری از حوزه های تاریخ معاصر بلکه حتی درباره ی گذشته های دوردست تر نیز می توان این پیوندها را از نظر موضوعی، معرفتی و روشی نشان داد. کاربرد فراوان واژگان، مفاهیم و موضوعات خاص علم سیاست در مباحث تاریخی از ویژگی های تعامل این دو علم است. پیوندهای این دو حوزه ی دانشی را می توان از زاویه های گوناگون بررسی کرد اما آن چه محور اصلی این مقاله را شکل می دهد بررسی چگونگی و کاربست واژگان و مفاهیم دانش سیاست در برنامه های آموزشی مقاطع کارشناسی رشته ی تاریخ از بدو تأسیس این رشته تا امروز است. نگارنده با روش توصیفی- تبیینی می کوشد این نسبت ها را از منظر پیوند دانش تاریخ و دانش سیاست در سرفصل های برنامه ی آموزشی رشته ی تاریخ مورد ارزیابی قرار دهد و با روش تحلیل محتوا بسامد و فراوانی این مفاهیم را بسنجد. نتیجه این تحقیق گویای افزایش تدریجی حجم درس های هم پیوند با دانش سیاست و کاربرد واژگان و مفاهیم سیاسی در برنامه ی آموزشی رشته ی تاریخ است.
۱۲.

مطالعة وضعیت کدگذاری اسناد موجود در معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(آرشیو ملی ایران) و ارائة راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت کنونی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کدگذاری آرشیو ملی ایران اسناد نوشتاری (متنی - کاغذی)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 183 تعداد دانلود : 663
هدف: در پژوهش حاضر، هدف، مشخص کردن وضعیت کدگذاری اسناد موجود در آرشیو ملی ایران و پیشنهاد روش مناسب برای کدگذاری اسناد موجود در آرشیو ملی ایران است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع روش شناسی ترکیبی است که در آن، از هر دو روش کمّی و کیفی به طور همزمان بهره گرفته شده است. در بخش کمّی، برای گردآوری داده ها از پرسشنامة محقق ساخته و در بخش کیفی از فن مصاحبة ساختاریافته استفاده شده است. تعداد 17نفر از متخصصان آرشیو در آرشیو ملی ایران با توجه به میزان تجربه، سوابق کاری، و میزان آشنایی ایشان با حوزة تنظیم و توصیف و کدگذاری اسناد آرشیو به عنوان جامعة پژوهش انتخاب شدند. از این میان، تعداد 15 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند و همزمان با آن، پرسش های مصاحبه به صورت ساختاریافته در اختیار افراد جامعه قرار گرفت که از بین ایشان 8 نفر به پرسش های مصاحبه پاسخ دادند. یافته های پژوهش: یافته های بخش کمّی پژوهش نشان داد که کمتر از نیمی از کارشناسان، به میزان خیلی زیاد معتقدند که باید نظام کدگذاری کارآمدتری جایگزین نظام کدگذاری فعلی در آرشیو ملی ایران شود و بیشتر از نیمی از پاسخ دهندگان، به میزان زیادی معتقدند که نظام کدگذاری فعلی اسناد آرشیو ملی ایران، شیوه و الگوی مناسبی برای کدگذاری اسناد آرشیو ملی ایران است. یافته های بخش کیفی پژوهش نشان داد شماره های متنوعی برای بازیابی اسناد مورد استفاده قرار می گیرند و نظام کدگذاری کنونی دارای مشکلات زیادی است. بیشتر مصاحبه شوندگان معتقدند که بین عناصر شمارة بازیابی، هماهنگی لازم وجود دارد و بهتر است که کدگذاری در سطح تک تک اقلام صورت گیرد. نتیجه گیری: با توجه به تنوع یافته های پژوهش، در پایان پیشنهاد شد که کدگذاری اسناد نوشتاری(متنی-کاغذی) موجود در آرشیو ملی ایران به ترتیب شامل عناصر رمزکشور، شمارة انتقال، شمارة منشأ، شمارة مخزن، شمارة ردیف، و شمارة فقره باشد.
۱۳.

تحلیل گفتمان روایت جنبش مشروطه در کتاب های درسی تاریخ (دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان گفتمان سیاسی مسلط روایت مشروطه گفتمان ناکامی - شکست گفتمان انحراف - شکست گفتمان مقاومت و مبارزه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار مشروطه
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 376 تعداد دانلود : 457
دو نظام سیاسی پیش و پس از انقلاب اسلامی دارای دو ایدئولوژی و گفتمان سیاسی مسلطِ متفاوت از یکدیگر بوده و هستند؛ مسائلی که تأثیر مستقیم بر نگارش کتاب های درسی به ویژه کتاب های درسی تاریخ گذاشته است. نمونه ی این تاثیر در روایت های متفاوت ارائه شده از جنبش مشروطیت به عنوان یکی از مهم ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که تحت تأثیر مستقیم دو عاملِ گفتمان سیاسی مسلط، و نیز گفتمان های سیاسی-اجتماعیِ غیرمسلط این دو دوره شکل گرفته -است. بنابراین این پژوهش بر آن است تا با بررسی کتاب های درسی تاریخ مقطع سوم دبیرستان در دو دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی، تأثیر گفتمان های سیاسیِ مسلط بر روایت جنبش مشروطه و ویژگی های خاص هر نوع روایت را بررسی کرده، و همچنین به بررسی تأثیر جریان های بیرونی و گفتمان های غیر مسلطِ سیاسی- اجتماعی که در مقاطعی توانستند در کتاب های درسی نوع خاص و متفاوتی از روایت گفتمان سیاسی مسلط را به وجود آورند، بپردازد. پس هدف از این پژوهش، بررسی روایت های ارائه شده از جنبش مشروطه با کاربست روش تحلیل گفتمان می باشد. باتوجه به تفاوت دو گفتمان سیاسی مسلط در دو دوره پیش و پس از انقلاب اسلامی، این نوشتار نیز در دو قسمت به تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان انواع روایت های جنبش مشروطه پرداخته است.
۱۴.

مطالعات ایرانشناسی در دانشگاه کنکوردیا: یک برنامه منحصر به فرد در کانادا

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: زبان فارسی کانادا مطالعات ایران دانشگاه کونکوردیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 355 تعداد دانلود : 584
رشته مطالعات ایران دارای تاریخچه بلندی است. این علاقه، از زمان ساسانیان هنگامی که ایرانیان به شناخت زبان باستانی تمدن خود گرایش پیدا کردند تا علاقمندی چند جانبه غربیان به ایران در قرون 18 و 19 در اروپا، ادامه یافته است. هرچند بسیاری از دانشمندان بر این باورند که حوزه تمدن ایرانیان، بسیار فراتر از اسلام بوده و به طور منطقی نیازمند برنامه مطالعاتی جداگانه می-باشد، اما مطالعات ایران در کانادا صرفا به عنوان رشته ای فرعی قلمداد می شود و در زیر مجموعه برنامه های دیگر، مانند اسلام یا مطالعات خاورمیانه قرار می گیرد. در این مقاله به طور خلاصه تاریخچه مطالعات ایران را مورد بررسی قرار می دهیم. پس از آن به نقش و تاثیر دو عامل کلیدی در شکل گیری «آگاهی مطالعات ایران» در دانشگاه های کانادایی می پرازیم: 1) شرایط اجتماعی اقتصادی کانادا پس از جنگ جهانی دوم 2) شکل گیری جمعیت ایرانیان مهاجر کانادا پس از انقلاب 1979 و جنگ ایران و عراق. این توسعه و پیشرفت، در فضایی رشد کرد که طی آن گروه آموزشی ادیان در دانشگاه کونکوردیا، واقع در مونترال کانادا، اولین برنامه مطالعات ایران را به طور مستقل بنیان نهاد. همچنین در این مقاله به بحث در مورد پیشینه حضور دانشمندان در این برنامه و رویکرد میان رشته ای آن نسبت به مطالعات ایران شامل ادیان، ادبیات، زبان شناسی، جامعه-شناسی، مردم شناسی، هنر و معماری و همچنین به مهم ترین چالش هایی که برنامه مطالعات ایران با آن مواجه است، خواهیم پرداخت. یکی از این چالش ها، ایجاد روابط پایدار با نهادهای آکادمیک در ایران برای ایجاد روابط مستحکم تر با جوامع مهاجر می باشد.
۱۵.

بررسی عملکرد مدارس ایرانیان مقیم عراق در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پهلوی قاجار بین النهرین مدارس ایرانیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 192 تعداد دانلود : 983
روند تاسیس مدارس به شیوه نوین در اواخر دوره قاجار شتاب فزاینده به خود گرفت.این مدارس توسط تجار، شخصیتهای سیاسی و فرهنگی تاسیس واداره می شد.دردوره پهلوی اول تلاش گسترده ای برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی کشور انجام شد.دگرگونی فرهنگی با رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت مواجه شد.از میان نهادهای فرهنگی بسیاری که در این دوره تأسیس گردید ، مدارس ایرانیان خارج از کشور بود. یکی از مهمترین آنها مدارس ایرانیان بین النهرین(عتبات) بود. این مقاله در صدد است با تکیه بر اسناد و باروش توصیفی تحلیلی به پرسشهای زیر پاسخ دهد:1.دلایل و عوامل تاسیس مدارس بین النهرین چه بوده است؟ و چه تاثیری در ترویج ترویج زبان و ادبیات فارسی داشته اند؟فرضیه تحقیق بر آن است که وجودی مدارس ایرانی در عراق می توانست در ترویج زبان و ادبیات فارسی نقش موثری داشته باشند.
۱۶.

وجوه کانونی ایرانیّت در متون درسی عصر پهلوی اول (کتب تاریخ، جغرافیا و ادبیات فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت ملت کشور ایرانیت جدید کتاب های درسی عصر پهلوی اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 826 تعداد دانلود : 886
دولت مدرن پهلوی اول، سعی در اجرای تغییرات بنیادین در ایده ی ایرانیت قدیم یا ایرانی بودن در افق تاریخی این سرزمین و ایجاد ایده ی ایرانیت جدید بر طبقِ الگویِ ایرانی تجدد داشت. در این مسیر، دستگاه های ایدئولوژیک نظیر نهاد تعلیم و تربیت و ابزارهای آموزشی همچون کتاب های درسی مورد استفاده ی این دولت قرار گرفت. مقاله ی حاضر برآن است تا با استفاده از روشِ کمی تحلیل محتوا که مبتنی بر آمار و ارقام می باشد، به بررسی وجوه کانونیِ ایرانیت جدید در سه محور اساسی دولت، کشور و ملت بپردازد. به همین منظور، 37 کتاب درسی تاریخ، جغرافیا و ادبیات فارسی عصر پهلوی اول مورد بررسی کمّی قرار گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سیاست گذاران آموزشی و مؤلفان کتاب های درسی در انعکاس مفاهیم و مصادیق کانونی ایرانیت جدید بیشترین تأکید شان معطوف بر وجه دولت بوده و از میان مفاهیم مرتبط با دولت، مفهوم «شاه» با 2353 بار تکرار، بیشترین میزان فراوانی وجه سیاسی ایرانیت جدید را به خود اختصاص داده است.
۱۷.

بابوک: داستانی از ولتر در باب ایرانیان باستان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 119 تعداد دانلود : 786
یکی از ویژگی های اساسی پارادایم فکری عصر مدرن فایده گرایی (یوتیلیتاریانیزم) است. این امر در بسیاری از وجوه علمی و فلسفی چند قرن اخیر به ویژه در فراگیر شدن برخی آرا و نظریات، و عدم اقبال به گروهی دیگر نمایان می شود؛ عدم اقبال به آن دسته از تفکراتی که نمی توانستند در خدمت نیاز علم مدرن و نظام سرمایه داری به گسترش تفکرات لیبرالیستی، اومانیستی و البته رشد روزافزون تکنولوژی قرار بگیرند. ادبیات و داستان نویسی عصر روشنگری نیز از این قاعده مستثنا نیست. در ژانر ادبیاتِ فایده نگرانه نیّت نویسنده، چنانکه در این اثر نیز به وضوح هویداست، نه توجه به وجوه زیبایی شناختی بلکه نشر و گسترش ایده های مورد حمایت شخص مولف (در اینجا ایده های لیبرالیستی همچون تساهل و تسامح) در میان خوانندگان اثر است. بابوک یا روزگار چنان که می گذرد اثری نه چندان مشهور از ولتر چهره شاخص عصر روشنگری در فرانسه است که در آن مولف کوشیده با بهره گیری از زمینه ای جالب و البته مفید یعنی پرداختن به شرق و بخصوص کشور ایران از رویه های اجتماعی حاکم بر سرزمین خود یعنی فرانسه ی معاصرش انتقاد کند.
۱۸.

بررسی انعکاس مطالب مربوط به سیره پیامبر(ص) در کتاب های درسی دوره دبیرستان (تجربی و ریاضی سال تحصیلی 1392 1391)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوره دبیرستان سیره پیامبر(ص)؛ کتاب های درسی رشته تجربی رشته ریاضی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 539 تعداد دانلود : 717
توجه به سیره پیامبراعظم (ص)، یکی از اهداف عالی وزارت آموزش و پرورش در تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ایران شمرده می شود. در نظام آموزش رسمی، کتابهای درسی بستری مناسب برای زمینهسازی و انتقال آموزه های دینی به شمار میآید. نوشته حاضر می کوشد با استفاده از روش های کمّی و فراوانیسنجی به بررسی میزان انعکاس داده های مربوط به سیره نبوی در کتابهای درسی دوره ی دبیرستان رشته های تجربی و ریاضی در سال تحصیلی 92 91 بپردازد. در این تحقیق میزان فراوانی داده ها، نوع روایت و نوع ارجاعات مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد، بیشترین مطالب مرتبط با سیره در کتاب های درسی نیز «بدون ذکر منبع» بوده اند. همچنین در نوع روایت سیره، غلبه با «حدیث» بوده است و «روایت داستانی» با وجود ظرفیت آموزشی زیاد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.
۱۹.

کماندار، اومفالوس و اورنگ: بازشناسی دلالت ضمنی سه نماد بر سکه های اشکانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نشانه شناسی مشروعیت سکه شناسی دلالت ضمنی سکه های اشکانی اشک اول مهرداد دوم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان اشکانی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : 961 تعداد دانلود : 698
به رغم کمبود منابع دست اول در دوره اشکانی(224م. 50/247 پ. م.)، مجموعه های متنوعی از سکه های اشکانی در دست است که به علت ویژگی های خاص؛ اطلاعات منحصر به فرد و ارزشمندی از این دوران را در اختیار پژوهشگر تاریخ اشکانیان، قرار می دهد. از این رو، در پژوهش حاضر، با استفاده از دو دانش سکه شناسی و نشانه شناسی، ضمن معرفی و بررسی نمونه هایی از نخستین سکه های اشکانی تا پایان دوران حکمرانی مهرداد دوم (حک. 88 پ. م 123 پ. م)، روند کاربرد سه نماد کماندار، اومفالوس و اورنگ؛ شناسایی، بازخوانی و تفسیر می شود. حاصل این پژوهش، حاکی از استفاده آگاهانه اشکانیان از خویشکاری نمادهای یونانی، تغییر دادن این نمادها در جهت تثبیت سنن بومی و استفاده از دلالت ضمنی این سه نماد در تبیین مشروعیت حکومت اشکانیان است.
۲۰.

آسیب شناسی آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش آسیب شناسی آموزش عالی تاریخ اجتماعی تاریخ ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 898 تعداد دانلود : 972
تاریخ اجتماعی شاخه ای از پژوهش های تاریخی مبتنی بر مطالعه تاریخی جنبه های گوناگون زندگی اجتماعی عامه مردم است که مطالعات مستمر آن، از حدود نود سال پیش با شکل گیری مکتب آنال آغاز شد. به رغم مطالعات گسترده در اروپا و ایالات متحده، در ایران کمتر به مباحث نظری و علمی تاریخ اجتماعی پرداخته شده است. این امر در حالی است که تاریخ اجتماعی از مباحث واحدهای درسی رشته های تاریخ، علوم اجتماعی، کتابداری و ایران شناسی به شمارمی رود. از این رو، در پژوهش حاضر، با اتخاذ روش تحقیق اکتشافی بر مبنای گردآوری داده های مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، میدانی و تجزیه و تحلیل داده ها مبتنی بر شاخص های کمّی و کیفی، ضمن بازشناسی آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران، با استفاده از روش SWOT نقاط ضعف، قوت، فرصت ها، تهدیدها معرفی و در نهایت روند آتی، راهکارها و تحلیل راهبردی برای نیل به وضعیت مطلوب آموزش تاریخ اجتماعی در نظام آموزش عالی ایران ارائه شده است. نتایج این پژوهش، مبیّن ضعف موجود در مطالعات نظری و علمی تاریخ اجتماعی در سطح آموزش عالی است. اما، توجه روزافزون مجامع علمی رشته تاریخ به اهمیت این حوزه، ایجاد نخستین گروه تاریخ اجتماعی ایران در نظام آموزش عالی و پرداختن به مباحث نظری بومی از نقاط قوت و فرصت های پیش رو است که باید برای تقویت آن برنامه ریزی شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان