کتابداری و اطلاع رسانی

کتابداری و اطلاع رسانی

کتابداری و اطلاع رسانی دوره ششم زمستان 1382 شماره 4 (پیاپی 24)

مقالات

۱.

بررسی وضعیت کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی و مقایسة آن ها با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران

نویسنده:

کلید واژه ها: کتابخانه های دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها استانداردهای کتابخانه ای
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) آمار کتابخانه ای،گزارشات کتابخانه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها دانشگاهی
تعداد بازدید : 681 تعداد دانلود : 775
میزان مطابقت 8 متغیر کم ّی و کیفی در کل کتابخانه های منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی (16 کتابخانه) با استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. با گذشت 20 سال از فعالیت این کتابخانه ها، هنوز کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه به حداقل شرایط مندرج در استانداردها دست نیافته اند.
۲.

دستنویس های آثار شیخ طوسی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی

۳.

نقش کتابدار دیجیتالی در مدیریت نظام های اطلاعات دیجیتالی

نویسنده:

کلید واژه ها: کتابدار دیجیتالی اطلاعات دیجیتالی مدیریت نظام ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی کتابداران در کتابخانه های دیجیتالی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی مدیریت کتابخانه های دیجیتالی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی تبادل اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی
تعداد بازدید : 21 تعداد دانلود : 742
ماهیت چندرسانه ای نسل آیندة کتابخانه های دیجیتالی نیازمند وجود کتابداران دیجیتالی است. کتابداران دیجیتالی اساساً کتابداران متخصصی هستند که کتابخانه دیجیتالی را مدیریت میکنند و نظم میبخشند؛ آنان عهده دار وظایف تخصصی همچون دیجیتالیکردن، ذخیره سازی، دستیابیپذیر کردن، استخراج دانش دیجیتالی، خدمات مرجع دیجیتالی، خدمات اطلاع رسانی الکترونیکی، هماهنگی در ادارة آرشیو و دسترسی آسان میباشند. کتابداران دیجیتالی محافظ شاهراه اطلاعاتی یا کتابخانة دیجیتالی جهانی هستند و به عنوان هماهنگکنندة میان ماشین و انسان عمل میکنند. این مقاله همچنین نقش ها و وظایف یک کتابدار دیجیتالی را در بازیابی اطلاعات، تحویل محتوا و مرورکردن اطلاعات مورد تأکید قرار میدهد و تربیت و آموزش حرفه ای کتابداران در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی را ضروری میداند؛ همچنین به وظایف میانجیگرانة کتابخانة دیجیتالی، و نقش ها، مهارت ها و قابلیت های کتابدار دیجیتالی در مدیریت نظام اطلاعاتی دیجیتالی در حوزه های مهم فناوریهای تصویری، شناسایی نوری نویسه ها، زبان های نشانه گذاری، فهرستنویسی، فراداده، نمایه سازی چندرسانه ای و فناوری پایگاه ها، طراحی رابط استفادهکننده، برنامه نویسی و فناوری وب اشاره دارد. درنهایت از ایجاد شغل جدید «کتابدار دیجیتالی» برای مراقبت از کتابخانه های دیجیتالی و ادارة نظام اطلاعات دیجیتالی حمایت میکند.
۴.

خدمات مرجع الکترونیکی شیوه های نوین پاسخگویی به پرسش های مرجع

نویسنده:

کلید واژه ها: اینترنت خدمات مرجع خدمات مرجع الکترونیکی خدمات مرجع بیدرنگ خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری خدمات مرجع در کتابخانه ها
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اینترنت و موتورهای کاوش
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی تبادل اطلاعات در کتابخانه های دیجیتالی
تعداد بازدید : 445 تعداد دانلود : 226
کتابخانه ها در راستای پاسخگویی به پرسش های کاربران از شیوه های مختلفی استفاده کرده اند و سیر پیشرفت آن ها به سوی یافتن راه های بهتر پاسخگویی همچنان ادامه دارد. در این میان بخش مرجع کتابخانه ها نیز در معرض تغییر و تحول بوده اند. تغییر و تحول در بخش مرجع کتابخانه ها به مقدار زیادی در نتیجة رشد و پیشرفت فناوریهای ارتباطی و گسترش شبکه ها بوده است. تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بخش مرجع باعث ایجاد نوع دیگری از خدمات مرجع گردیده که از لحاظ ماهوی به دنبال تکمیل خدمات مرجع به شکل سنتی، ولی از لحاظ شکلی با آن متفاوت میباشد. این نوع خدمات مرجع، «خدمات مرجع الکترونیکی» نام گرفته است. در این مقاله دو شیوة ارائة خدمات مرجع الکترونیکی، یعنی خدمات مرجع از طریق پست الکترونیکی و خدمات مرجع بیدرنگ مورد بررسی قرار خواهند گرفت.شیوة مطالعه، کتابخانه ای و هدف مقاله، بررسی مزایا و معایب و افق های آیندة این نوع از خدمات و ارائة نمونه هایی از همکاری بین مؤسسات در انجام آن ها میباشد.
۵.

نظام های هوشمند و کاربرد آن ها در کتابداری و اطلاع رسانی

کلید واژه ها: کتابداری و اطلاع رسانی نظام هوشمند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها حرفه کتابداری و اطلاع رسانی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها خودکارسازی کتابخانه ها
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
تعداد بازدید : 57 تعداد دانلود : 637
از هوش مصنوعی برای طراحی نظام های هوشمند استفاده میشود، با این هدف که رفتار هوشمندانة بشر را تقلید نمایند و به او در کارها کمک کنند. با گذشت زمان به سمت نظام های هوشمندتر پیش میرویم. در حوزة کتابداری و اطلاع رسانی نیز نظام های هوشمندی طراحی شده اند، اما هنوز ساده و مبتدیاند و اکثراً توسط افراد غیرکتابدار تهیه شده اند. از این نظام ها میتوان در بسیاری از فعالیت های کتابداری و اطلاع رسانی از جمله امانت، بازیابی اطلاعات، خدمات مرجع، و ... بهره گرفت. لازم است که کتابداران با طراحان نظام های هوشمند همکاری کنند تا به نظام هایی منطبق با نیازهای کتابخانة خود دست یابند.
۶.

بررسی ساختار پایگاه اطلاعاتی کتاب های الکترونیکی فارسی در کتابخانة منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز

کلید واژه ها: کتاب الکترونیکی کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز کتاب های الکترونیکی فارسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی کتاب های الکترونیکی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی پایگاه های اطلاعاتی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها تخصصی
تعداد بازدید : 942 تعداد دانلود : 52
کتابخانة منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز» نهادی است بین المللی که در حوزة تحقیقات اطلاع رسانی و اشاعة اطلاعات علمی و فنی فعالیت میکند. تهیة پایگاه های اطلاعاتی از وظایف و اختیارات عمدة کتابخانة منطقه ای است. پایگاه اطلاعاتی کتاب های فارسی الکترونیکی به صورت طرح تحقیقاتی و برای نخستین بار در سطح کشور، در کتابخانة منطقه ای به اجرا درآمده است.
۷.

تحلیل محتوای کتاب های داستانی مناسب کودکان در گروه سنی «ب» با رویکرد کتاب درمانی

کلید واژه ها: ادبیات کودکان کتاب درمانی تحلیل محتوایی داستان های کودکان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تفکر انتقادی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ادبیات کودک و نوجوان
تعداد بازدید : 72 تعداد دانلود : 235
هدف عمدة این پژوهش، تحلیل داستان های مناسب کودکان و سنجش میزان تأثیر آن ها در کاهش یا حل چهار مشکل روانشناختی پرخاشگری، اعتماد به نفس پایین، ترس، و اندوه است.یافته های پژوهش نشان میدهند سهم داستان های تألیف و ترجمه شده، به طور مساوی 230 عنوان، داستان های واقعی76 و داستان های غیرواقعی 384 عنوان است. در مورد مشخصه های دیگر مانند نویسنده، ناشر و سال نشر پراکندگی زیادی در جامعه وجود دارد. همچنین، تحلیل داده ها نشان می دهد داستان های مناسب کودکان در بیشتر موارد با هدف کاهش یا درمان مشکلات روانشناختی نوشته نمیشوند و به نظر می رسد رشد و شکوفایی استعدادها، آموزش و سرگرمی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از مجموع 460 داستان مناسب این پژوهش، 14 درصد از داستان ها برای تقویت اعتماد به نفس، 8 درصد برای کاهش پرخاشگری، در حدود 8 درصد برای کاهش ترس و 4 درصد برای کاهش اندوه کودکان میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. تعداد داستان هایی که میتوانند به بیش از یک مشکل پاسخگو باشند، اندک است و داستان ها اغلب تکمضمونی هستند،5 درصد از داستان ها برای کاهش ترس و نیز تقویت اعتماد به نفس و درحدود 2 درصد برای کاهش اندوه و نیز تقویت اعتماد به نفس میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. در بقیه موارد، تعداد این گونه داستان ها کمتر از 1 درصد است.
۸.

مدیریت دانش، عاملی راهبردی برای توسعة سازمانی

کلید واژه ها: مدیریت دانش توسعه سازمانی دانش آفرینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت دانش
تعداد بازدید : 840 تعداد دانلود : 105
دانش منبعی ارزشمند برای توانمندساختن سازمان ها در جهت نوآوری و رقابت است. این دانش در میان کارکنان و همچنین از طریق حس همجوشی میان آنان به وجود میآید. فرایند مدیریت دانش شامل خلق دانش، ارزشیابی دانش، ارائة دانش، توزیع دانش، و کاربرد دانش است. برای تبدیل دانش به یک کالای سرمایه ای، سازمان ها باید در جهت ایجاد تعادل میان فعالیت های مدیریت دانش بکوشند. ولی موانع متعددی برسرراه خلق و بهکارگیری دانش در سازمان ها وجود دارد. وظیفة مدیریت دانش آن است که این موانع را شناسایی، و برای برطرفکردن آن ها چاره اندیشی کند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۳