مرجان حسین زاده تقوایی

هدف : یکی از مهم ترین رابطه ها بین یک زن و یک مرد، ازدواج است که شامل هم تعهد عاطفی و هم قانونی می شود و از اهمیت ویژه ای در زندگی هر فرد بزرگ سال برخوردار است. بنابراین هدف این پژوهش مدل یابی سازگاری زناشویی بر اساس الگوهای ارتباطی و عملکرد رابطه زناشویی با میانجی گری نگرش معنوی بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل افراد متأهل ساکن شهر تهران بودند که با توجه به تعداد تغییرهای مشاهده پذیر، به روش در دسترس 350 نفر نمونه به پرسشنامه های سازگاری زناشویی اسپانیر(1976)، نگرش معنوی: شهیدی و فرج نیا (1391)، الگوهای ارتباطی کریستنسن و سالاوی (۱۹۸۴) و عملکرد جنسی: فرج نیا و همکاران(1393) پاسخ دادند. داده های پژوهش نیز از طریق نرم افزار SPSS و AMOS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که الگوی ارتباطی سازنده به طور مستقیم به میزان 334/0 = β از واریانس سازگاری زناشویی را تبیین می کند و الگوی ارتباطی کناره گیری نیز به طور مستقیم به میزان 159/0 - = β از واریانس سازگاری زناشویی را تبیین می کند. همچنین الگوی ارتباطی سازنده به طور مستقیم به میزان 21/0= β از واریانس نگرش معنوی را تبیین می کند و نگرش معنوی  به طور مستقیم به میزان 147/0= β از واریانس سازگاری زناشویی را تبیین می کند. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که مدل یابی سازگاری زناشویی بر اساس الگوهای ارتباطی و عملکرد رابطه زناشویی با میانجی گری نگرش معنوی دارای اعتبار است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی عملکرد خانواده بر اساس جهت گیری مذهبی با میانجیگری بخشودگی در مردان وزنان شاغل شهر همدان بود. پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه پژوهش شامل کلیه زنان و مردان متأهل شاغل سازمان های دولتی در شهر همدان در سال 1401-1400 بودند. برای برآورد حجم نمونه از فرمول تاباچینگ و همکاران (2007) استفاده شد، لذا حجم نمونه در این پژوهش به روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس (شیوه آنلاین) 335 نفر زن و مرد شاغل بودند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه عملکرد خانواده(FAD) اپستاین، بالدوین و بیشاب (1983)، مقیاس جهت گیری مذهبی (ROS) آذربایجانی (1382) و مقیاس بخشودگی بین فردی (IFS) پولارد و همکاران (1998) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر مستقیم مولفه های جهت گیری مذهبی(514/0- =β) و بخشودگی(170/0- =β) بر عملکرد خانواده معنادار و جهت گیری مذهبی با میانجی گری بخشودگی بر عملکرد خانواده نیز در سطح 001/0معنادار بود که بیانگر برازش مدل است. در نتیجه جهت گیری با توجه به نقش بخشودگی می تواند تبیین کننده عملکرد خانواده باشد.

مقدمه: پدیده طلاق یکی از پیچیده ترین مشکلات زندگی زناشویی در تمام جوامع به شمار می رود و این پیچیدگی به دلیل نقش عوامل گوناگون در بروز این پدیده است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان پذیرش و تعهد و واقعیت درمانی بر مسئولیت پذیری و خودکارآمدی در زنان مطلقه انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون_پس آزمون و پیگیری سه ماه، با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی زنان مطلقه شهر همدان که بین سال های 1401-1398 به دادگاه خانواده شهرستان همدان مراجعه کرده بودند که از میان آنها 60 نفر به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب و سپس با جایگزینی تصادفی در 3 گروه واقعیت درمانی ، پذیرش و تعهد و کنترل قرار داده شدند (هر گروه 20 نفر). ابزار پژوهش شامل پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد Twohig (200۶)، پروتکل واقعیت درمانی (2013) که هفته ای یکبار به مدت ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ای برگزار شد و دو پرسشنامه مسئولیت پذیری Gough (1982) و خودکارآمدی عمومی Sherer و همکاران (1982) بود. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل کوواریانس چند متغیره و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزارSPSS-25 انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان دادند که هر دو روش درمانی باعث افزایش مسئولیت پذیری و خودکارآمدی این زنان شده اند. (0/001=P) به علاوه یافته ها نشان می دهند که درمان پذیرش و تعهد در افزایش خودکارآمدی موثرتر بوده است و واقعیت درمانی در افزایش مسئولیت پذیری موثرتر بوده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، می توان درمان پذیرش و تعهد و واقعیت درمانی را برای افزایش مسئولیت پذیری و خودکارآمدی زنان مطلقه استفاده نمود. البته برای افزایش خودکارآمدی بهتر است درمان پذیرش و تعهد خط نخست درمان باشد. و برای مسئولیت پذیری واقعیت درمانی. بنابراین درمانگران و مشاوران می توانند برای افزایش مسئولیت پذیری و خودکارآمدی از این دو شیوه استفاده نمایند.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر خودشناسی انسجامی و خودگردانی و عملکرد مختل دانش آموزان دوره متوسطه بود. این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهرستان نظر آباد در سال تحصیلی 1400- 1399 بود که از بین آنها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب شدند. این تعداد در بین گروه واقعیت درمانی و گروه گواه به طور تصادفی جایگزین شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه جفری یانگ (YSQ-SF، 1998) و پرسشنامه خودشناسی انسجامی قربانی و همکاران (ISK، ۲۰۰۸ )جمع آوری شد. مداخله گروه واقعیت درمانی در 10 جلسه 90 دقیقه و هفته ای یک بار برگزار شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تفاوت بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون خودشناسی انسجامی (05/0>p، 63/8-=d) و پیش آزمون پیگیری (05/0>p، 71/3-=d) و تفاوت بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون خودگردانی و عملکردمختل (05/0>p، 89/9-=d) و پیش آزمون پیگیری (05/0>p، 8/12-=d)، معنادار است که نشان دهنده تأثیر مداخله پژوهش در این متغیرها است. نتیجه گیری می شود با استفاده از واقعیت درمانی گروهی می توان به افزایش خودشناسی انسجامی و تعدیل خودگرانی و عملکرد مختل دانش آموزان دوره متوسطه کمک کرد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش گروهی ذهن مشفق و آموزش گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کنترل خشم نوجوانان دختر بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از لحاظ روش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل است. جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم و یازدهم متوسطه دوم شهر کرج در سال 1400-1399 تشکیل دادند که از بین آن ها به صورت در دسترس 45 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه کنترل خشم نواکو (AI) (1994) بود. مداخله آموزش گروهی ذهن مشفق طی 8 جلسه 5/1ساعته و مداخله آموزش گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی طی10 جلسه 5/1 ساعته انجام شد؛ اما گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده های پژوهش، به روش تحلیل واریانس آمیخته (با اندازه گیری مکرر) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد آموزش گروهی ذهن مشفق و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کنترل خشم نوجوانان موثر است (05/0>P). همچنین یافته ها نشان داد بین اثربخشی دو مداخله آموزش گروهی ذهن مشفق و آموزش گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کنترل خشم تفاوتی مشاهده نشد (05/0<p). نتیجه گیری می شود آموزش گروهی ذهن مشفق و آموزش گروهی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کنترل خشم نوجوانان دختر موثر می باشند.

هدف پژوهش تعیین اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری بر تعدیل طرحواره های ناسازگاراولیه و اضطراب دانش آموزان دوره متوسطه بود. این پژوهش از نوع پژوهش های نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در شهرستان نظر آباد در سال تحصیلی 1400- 1399 بود که از بین آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب شدند. این تعداد در بین گروه درمانی شناختی رفتاری و گروه گواه به طور تصادفی جایگزین شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه جفری یانگ ( YSQ-SF ) (1998) و پرسشنامه اضطراب بک ( BAI-II ) (1988) جمع آوری شد. مداخله گروه درمانی شناختی رفتاری در 12 جلسه 5/1 ساعته و هفته ای یک بار برگزار شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد اثر اصلی مداخله برای بریدگی و طرد (741/ )، خودگردانی و عملکرد مختل (415/ )، محدودیت های مختل (771/0 )، دیگر جهت مندی (315/0 )، گوش به زنگی بیش ازحد (185/0 ) و برای اضطراب (822/0 ) معنادار هستند (05/0> p ) یعنی بین دو گروه از نظر میانگین مولفه های طرح واره های ناسازگار اولیه و اضطراب تفاوت معناداری وجود دارد (05/0> p ). نتیجه گیری می شود با استفاده از گروه درمانی شناختی رفتاری می توان به تعدیل طرح واره های ناسازگار اولیه و کاهش اضطراب دانش آموزان دوره متوسطه کمک کند.

زمینه: سبک های مقابله ای ناکارآمد و نگرانی درباره تصویر بدنی از جمله مؤلفه هایی هستند که بر روی افراد چاق دچار اختلال پرخوری تأثیر می گذارند و منجر به رفتارهای ناسالم خوردن می شوند. با این وجود مداخلات عمیق روانشناختی که بر روی این مؤلفه ها تمرکز کند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه طرحواره درمانی، درمان یکپارچه، عمیق و کارآمدی است سؤال پژوهش حاضر این است که آیا این مداخله می تواند بر سبک های مقابله ای و نگرانی تصویر بدنی در افراد چاق مبتلا به اختلال پرخوری تأثیرگذار باشد؟ هدف: هدف پژوهش اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های مقابله ای و نگرانی های تصویربدنی در افراد چاق مبتلابه اختلال پرخوری بود. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با ساختار تک آزمودنی شامل خط پایه، مداخله و پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان چاق مبتلا به پرخوری مراجعه کننده به یک کلینیک لاغری شهر تهران در سال های 1401-1400 بود. نمونه پژوهش را هشت نفر از زنان چاق تشکیل داده بودند. ابزار پژوهش پرسشنامه جبران افراطی یانگ و رای (1994)، پرسشنامه اجتناب یانگ و رای (1994)، پرسشنامه نشانه های اختلال خوردن فیربورن (2008) و مصاحبه نیمه ساختاریافته و پروتکل طرحواره درمانی (سیمپسون، 2018) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از درصد داده های ناهمپوش، درصد بهبودی و شاخص تغییرات معتبر و نمودار روند استفاده شد. یافته ها: شاخص های درصد بهبودی، درصد داده های ناهمپوش و شاخص تغییرات معتبر در متغیر اجتناب برای شرکت کنندگان دوم، چهارم، ششم، هفتم و هشتم؛ در متغیر جبران افراطی برای شرکت کنندگان چهارم، ششم، هفتم و هشتم و در متغیر نگرانی های بدنی تمام شرکت کنندگان دارای بهبود چشمگیری در مرحله ی مداخله و پیگیری بودند (دارای RCI بالاتر از 1/96 بودند) که این نشان دهنده ی اثربخشی و ثبات نتایج طرحواره درمانی است. نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی طرحواره درمانی بر سبک های اجتناب و جبران افراطی و نگرانی های تصویر بدنی پیشنهاد می گردد علاوه بر توجه به مؤلفه های جسمانی در درمان افراد چاق مبتلا به پرخوری به مؤلفه های روانشناختی از نوع طرحواره های ناسازگار و سبک های مقابله ای برخاسته از آن ها نیز توجه شود. شماره ی مقاله: ۱۱

مقدمه: با توجه به اهمیت سازگاری زناشویی در ثبات و پایداری خانواده و در عین حال بهداشت روانی همسران و فرزندان، پژوهشگران بر شناسایی عوامل موثر بر سازگاری زوجین تمرکز نکرده اند. بر همین اساس، هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر بخشی زوج درمانی متمرکز بر هیجان (EFCT) بر افزایش سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره شهر تهران در سال 1396 بودند. از بین 31 زوج مراجعه کننده، 20 زوج (40 نفر) با توجه به نتایج پرسش نامه سازش یافتگی زوجی اسپنیر(1976) با خط برش 101، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به گونه تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش به صورت منظم در 9 جلسه 90 دقیقه ای، هفته ای یک جلسه تحت درمان متمرکز بر هیجان قرار گرفت.  داده های این پژوهش به کمک نرم افزار  SPSS تحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش، نشان داد درمان متمرکز بر هیجان بطور معناداری سازگاری زناشویی گروه آزمایش را در مقایسه با قبل از آموزش و گروه گواه افزایش داده است. نتیجه گیری: با استناد به یافته ها می توان نتیجه گرفت که زوج درمانی متمرکز بر هیجان  می تواند یک مداخله روان شناختی اثربخش بر افزایش سازگاری زناشویی باشد. 

مقدمه: این پژوهش به تبیین اثر پردازش اطلاعات هیجانی بر الگوی حل مسئله اجتماعی بر اساس نقش میانجیگر توازن خود با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) می پردازد.روش:در این پژوهش 308 شرکت کننده(188زن و 114مرد) حضور داشتند که به شیوه نمونه گیری دردسترس از بین کارکنان عملیات پرواز هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مورد آزمون قرار گرفتند.جهت سنجش متغیرهای پژوهش از 3پرسشنامه ، شاخص یکپارچه ناهم خوانی خود هاردین ، مقیاس توانایی حل مساله اجتماعی فرم کوتاه تجدید نظر شده دیزوریلا و نزو و مقیاس پردازش اطلاعات هیجانی باکر استفاده شده است. یافته ها:نتایج نشان می دهد که همه مؤلفه های پردازش هیجانی با مؤلفه های حل مسئله انطباقی به صورت منفی و با مؤلفه های حل مسئله غیر انطباقی به صورت مثبت و در سطح معناداری 01/0 همبسته اند. همچنین مؤلفه های چهارگانه توازن خود با مؤلفه های حل مسئله انطباقی به صورت مثبت و با مؤلفه های حل مسئله غیر انطباقی به صورت منفی و در سطح معناداری 01/0 همبسته اند. به کار گیری تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار AMOS 18.0و برآورد بیشینه احتمال (ML) نشان داد که مدل اندازه گیری با داده های گردآوری شده به صورت مطلوب برازش دارد و همه نشانگرهای مدل اندازه گیری از توان لازم برای اندازه گیری متغیرهای مکنون پژوهش حاضر برخوردار بودند. مدل ساختاری نیز همانند مدل اندازه گیری با داده های گردآوری شده برازش دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش آموزش و ارتقا توانایی شناختی منجر به بهبود مهارت حل مسئله کارکنان عملیات پرواز می شود.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش حل مسئله بر کیفیت زندگی و حل مسئله اجتماعی دختران تیزهوش با موفقیت کمتر از حد انتظار بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه گواه و پیگیری دوماهه بود. جامعه هدف کلیه دانش آموزان مقطع دوم متوسطه استعدادهای درخشان کرج در سال تحصیلی 96-95 بودند. از بین 4 مدرسه فرزانگان، یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. از بین 192 دانش آموز کلاس دهم و یازدهم، تعداد 57 دانش آموز (دارای نمره ریون بالاتر از 125 و نمره زیر 50 آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته) تیزهوش ناموفق شناسایی شدند. 30 نفر از آن ها که نمره پیشرفت تحصیلی پایین تری داشتند به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه حل مسئله اجتماعی (دی زوریلا و همکاران، 2002) و کیفیت زندگی فرم کوتاه (سازمان بهداشت جهانی، 1998) بود. گروه آزمایش به صورت منظم در 8 جلسه 90 دقیقه ای، هفته ای یک جلسه تحت آموزش مهارت های حل مسئله قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها نشان داد آموزش حل مسئله به طور معناداری کیفیت زندگی و حل مسئله اجتماعی سازگار گروه آزمایش را در مقایسه با قبل از آموزش و گروه گواه افزایش داده ولی حل مسئله اجتماعی ناسازگار گروه آزمایش را به طور معناداری کاهش نداده است. تأثیر آموزش در دوره پی گیری نیز ادامه یافت.

هدف: هدف پژوهش نعیین میزان اثربخشی گروه درمانی با رویکرد معنا درمانی بر سلامت عمومی سالمندان بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و پیگیری و جامعه آماری شامل کلیه سالمندان مراجعه کننده به مرکز توان بخشی یاس در 6 ماه اول سال 1393 بود که تعداد آن ها حدود 150 نفر برآورد شد. نمونه پژوهش 24 سالمند 75-65 ساله بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 12 نفره گواه و آزمایش جایگزین شد. پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (1978) در هر 3 مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری اجرا شد. مداخله شامل ارائه بسته معنا درمانی(فرانکل، 1374) به شیوه گروهی بود که در 8 جلسه 2 ساعته، هفته ای 2 جلسه برای گروه آزمایش ارائه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد مداخله با رویکرد معنا درمانی سلامت عمومی سالمندان را افزایش داده است (04/5 =F، 001/0 =P). نتایج حاصل از پیگیری نیز حاکی از ماندگاری اثر درمان در طول زمان بود (577/8 =F ، 002/0 =P) نتیجه گیری: این شیوه درمانی می تواند به سالمندان کمک کند تا وضعیت سلامت روانی خود را بهتر بشناسند و بیش تر به زندگی امیدوار شوند. بنابراین لازم است درمان گران نیز با افزایش دانش و تجربه خود در این زمینه امکانات رشد و سلامت روانی سالمندان را فراهم سازند.

زمینه: هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه میان راهبردهای مقابله ای و سلامت عمومی با شیوه ادراک والدین دارای فرزند آسیب دیده شنوایی بود. روش: در این پژوهش که از نوع همبستگی بود، 71 نفر از دانش آموزان آسیب دیده شنوایی به همراه والدین خود شرکت داشتند. ابزار مورد استفاده شامل پرسش نامه راهبردهای مقابله ای لازاروس، پرسش نامه سلامت عمومی و پرسش نامه شیوه ادراک والدین بود. آزمون های آماری استفاده شده شامل آزمون ضریب همبستگی پیرسون بود. یافته ها: میان راهبردهای مقابله ای و سلامت عمومی والدین با شیوه ادراک والدین رابطه معناداری (01/0p<) وجود دارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد برای بهبود شیوه ادراک والدین، ارایه راهکارهایی به والدین و به ویژه مادران در زمینه سلامت عمومی و بهداشت روانی می تواند راهگشای مفید و مناسبی باشد.